شکاف آمریکا و روسیه؛ چه بر سر ایستگاه فضایی می‌آید؟
۱۴۰۰ اسفند ۶, جمعه
پس از حمله ارتش روسیه به اوکراین، مسکو بر ادامه همکاری با واشنگتن در حوزه سفرهای فضایی تاکید کرد. هم‌زمان اما مقامات آمریکایی نسبت به پایان زودهنگام این پروژه هشدار داده‌اند. دیمیتری روگوژین، رئیس آژانس فضایی روسیه (Roskosmos) با توجه به تحریم‌های جدید واشنگتن در تلگرام نوشت: «همکاری برای عملکرد ایمن ایستگاه فضایی بین‌المللی ISS ضروری است.»
پرسش محوری این است که اگر آمریکا از ادامه همکاری امتناع کند، چه کسی ایستگاه فضایی بین‌المللی را در زمان خروج احتمالی از مدار و خطر سقوط به خاک آمریکا یا اروپا محافظت خواهد کرد؟ این نیز منتفی نیست که در چنین صورتی، بقایای ایستگاه در قلمرو چین یا هند بیفتد. البته خارج شدن ISS از مدار در حال حاضر غیرممکن است و بحث عمدتا بر سر احتمالات جریان دارد.
آژانس فضایی ایالات متحده (ناسا) هم اینک روی تداوم همکاری بیشتر تاکید می‌کند. روس‌کوسموس هم پیش‌تر اعلام کرده که می‌خواهد تعهدات بین‌المللی خود را عملی کند؛ چیزی که شامل تعمیر و مراقبت از ایستگاه و پروازها و ماموریت‌ها می‌شود.
هم اینک، ماتیاس ماورر، فضانورد آلمانی همراه با چهار آمریکایی و دو روس در مهم‌ترین پایگاه فضایی خارج از دسترس بشر مشغول کار است. اواخر ماه مارس نیز قرار است فضانورد ناسا، مارک وند‌هی، با سایوز روسی به این ایستگاه بپیوندد.
طبق بیانیه ناسا، همکاری با روس‌کوسموس و همه شرکای دیگر در ایستگاه فضایی بین‌المللی ادامه خواهد یافت و هیچ تغییری در امور در حال انجام در فضا و زمین برنامه‌ریزی نشده است.
تنی چند از مدیران ناسا بر این موضوع تاکید کرده‌اند اما نخواسته‌اند که به سوالات دیگر مرتبط با درگیری اوکراین پاسخ دهند.
واقعیت آن است که در فراز و فرود کشمکش‌های سیاسی واشنگتن و مسکو، سفرها و پروژه‌های فضایی از معدود عرصه‌هایی بوده که دستخوش تغییر نشده و همکاری‌های موثری بین طرفین وجود داشته است. ابتدای سال ۲۰۲۲، ناسا موافقت کرد که فعالیت ایستگاه فضایی بین‌المللی تا سال ۲۰۳۰ ادامه یابد. روس‌کوسموس اما گفته بود که تمدید همکاری را به دولت پیشنهاد کرده است.
یان ورنر، مدیر پیشین آژانس فضایی اروپا ابراز امیدواری کرده که همکاری روسیه و غرب در حوزه اکتشافات فضایی، با وجود تهاجم مسکو به اوکراین ادامه یابد. او گفته است: «امیدوارم ماموریت‌های فضایی فراتر از مسائل ژئوپلیتیکی باشند. به طور نمونه، در خلال جنگ سرد و نیز در سال ۱۹۷۵، یک آپولو و یک فضاپیمای سایوز هم پروژه مشترکی را پیش بردند.»
ورنر از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ رئیس آژانس فضایی اروپا ESA بود که مقر آن در پاریس قرار دارد.
ورنر که هم اینک رئیس آکادمی علوم و مهندسی آلمان است، ISS را یک پروژه صلح می‌نامد و می‌گوید: «در بحبوحه تنش‌های مربوط به الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ هم، فضانورد آلمانی همراه دو آمریکایی و روسی در ماموریت بود. این چیزی فراتر از اقدامات نمادین است. سفرها و همکاری‌های مشترک فضایی می‌توانند پلی بین ملت‌ها باشند.»