دادگاه نوری؛ اعدام یک نفر به اشتباه و نقش ابراهیم رئیسی
۱۴۰۰ آبان ۲۴, دوشنبه
در شهر دورس آلبانی سی‌وهشتمین جلسه از دادگاه رسیدگی به اتهامات حمید نوری، دادیار پیشین زندان گوهردشت کرج و از متهمان اعدام‌های دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در ایران، دوشنبه ۱۵ نوامبر (۲۴ آبان) برگزار شد.
این چهارمین جلسه دادگاه در آلبانی، به استماع شهادت اکبر صمدی، زندانی سیاسی سابق و عضو "سازمان مجاهدین خلق" به عنوان شاکی و شاهد، اختصاص یافت. او جزو هفت شاهدی است که دادگاه برای استماع شهادت آن‌ها به آلبانی رفته است.
اکبر صمدی در سال ۱۳۶۰ و در سن ۱۴ سالگی بازداشت و به اتهام هواداری از "سازمان مجاهدین خلق" به ۱۰ سال حبس محکوم شده بود. او مدت محکومیت خود را در زندان‌هایی مانند گوهردشت و قزلحصار گذرانده است.
به کانال تلگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
صمدی در رابطه با اعدام‌های تابستان ۶۷ گفت که داود لشکری را در زندان گوهردشت به همراه تعدادی پاسدار دیده که "فرغونی با طناب دار" منتقل می‌کردند.
یک شاهد دیگر در جلسات پیشین این دادگاه نیز از "ناصریان، داود لشکری و حمید عباسی" به‌عنوان افرادی نام برد که در شکنجه و اذیت و آزار زندانیان دست داشتند.
به گفته صمدی، این اعدام‌ها در زندان اوین از ۵ مرداد و در زندان گوهردشت از ۸ مرداد آغاز شد.
صمدی افزود: «اسامی ۱۷۷ نفر را که فقط در گوهردشت اعدام شدند را با خود به همراه دارم. لیست من البته ۳۷۷ نفر است که تعدادی از آن‌ها در زندان اوین و تعدادی در شهر گرگان و استان خوزستان اعدام شدند.»
"نوری یک نفر را به اشتباه اعدام کرد"
شاکی و شاهد این پرونده در رابطه با متهم این دادگاه نیز گفت که حمید نوری، فردی را به‌دلیل تشابه اسمی با کسی دیگر "به اشتباه" اعدام کرده بود.
این زندانی سیاسی سابق گفت که روز ۱۲ مرداد، آخر شب حمید عباسی (نوری) آمد و اسم ۱۴ نفر را خواند؛ وقتی اسم مرتضی یزدی را خواند، کسی جواب نداد. چند بار تکرار کرد باز هم کسی جواب نداد.
صمدی گفت که نوری یک نفر را اشتباه برای اعدام برد و مرتضی یزدی را به جای سید مرتضی یزدی اعدام کرد. صمدی افزود: «من در قزلحصار با سید مرتضی یزدی هم‌بند بودم اما مرتضی یزدی، فردی دیگر بود و نوری به‌خاطر این اشتباه و عدم دقت یک نفر دیگر را اعدام کرد.»
این شاهد رویدادهای زندان قزلحصار کرج گفت که برخی زندانیان بر اثر شکنجه تعادل روانی خود را از دست داده بودند و حکومت ایران تصمیم گرفته بود که با اعدام‌ها "زندان را پاکسازی کند".
صمدی گفت، نوری کسانی که جزو اعدامیان نبوده و می‌بایست به سلول‌های انفرادی منتقل شوند را در صفی قرار می‌داد و آن‌ها را به انتهای "راهروی مرگ" منتقل می‌کرد. به گفته صمدی، نوری وانمود می‌کرد این افراد قرار است اعدام شوند و در لحظه آخر به آن‌ها می‌گفت برگردید.
مواجهه شاهد با ابراهیم رئیسی در زندان
اکبر صمدی که عضو "سازمان مجاهدین خلق" است، در جلسه دادگاه گفت در سال ۶۷ ابراهیم رئیسی به عنوان جانشین دادستان، در جلسه قضات مشهور به "هیئت مرگ"، از او خواست مصاحبه کند و "کومله، یکی از احزاب کردی" را محکوم کند تا مورد عفو واقع شود. صمدی به او گفته بود که عضو حزب کومله نیست و رد درخواست مصاحبه از سوی این زندانی سابق با عصبانیت ابراهیم رئیسی همراه شد، اما او در نهایت پس از اینکه چهار بار به اتاق "هیئت مرگ" رفت، درخواست مصاحبه را پذیرفته است.
در جلسات پیشین در آلبانی، محمد زند، مجید صاحب‌جمع و اصغر مهدی‌زاده از زندانیان سابق دهه شصت، به بیان شهادت‌های خویش پرداختند.
پیشتر اعلام شده بود که هفته‌های ۴۵ و ۴۶ این دادگاه به‌دلیل اهمیت استماع شاهدان مستقر در آلبانی درخصوص اثبات جرم متهم، از چهارشنبه، ۱۰ نوامبر در شهر دورس آلبانی برگزار خواهد شد.
حميد نورى در استكهلم است و به صورت ویدیویی در جلسه دادگاه شهر دورس حضور داشت. او در نوامبر سال ۲۰۱۹ هنگام ورود به سوئد در فرودگاه استکهلم بازداشت شد و کیفرخواست علیه او پس از ۲۰ ماه بازداشت موقت صادر شد. نوری اتهامات علیه خودش را رد کرده است.
اهمیت دادگاه حمید نوری در این است که برای نخستین‌بار یکی از مقام‌های امنیتی جمهوری اسلامی که در اعدام‌های جمعی سال ۶۷ شرکت داشته در خارج از کشور بازداشت شده و مورد محاکمه قرار گرفته است. کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ سال‌هاست در گزارش‌های نهادهای حقوق بشری مطرح شده، اما هیچ متهمی تا کنون در این ارتباط محاکمه نشده است.
حمید نوری توسط شاهدان پرونده به عنوان دادیار زندان گوهردشت کرج و یکی از هشت عضو "هیئت مرگ" در این زندان در جریان اعدام جمعی زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷ شناسایی شده است.
موضوع مهم دیگر نقش ابراهیم رئیسی، رئيس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی در این پرونده است. رئیسی در دوران اعدام‌های تابستان ۶۷ معاونت دادستان را برعهده داشته و گفته می‌شود که یکی از چهار چهره اصلی "هیات مرگ" بوده است.
روند محاکمه نوری احتمالا تا آوریل سال آینده میلادی ادامه خواهد داشت.
حمید نوری در ۹ نوامبر ۲۰۱۹ (۱۸ آبان ۱۳۹۸) در فرودگاه "آرلاندا"ی استکهلم با حکم دادستان سوئد و به اتهام مشارکت در "کشتار دسته‌جمعی" بازداشت شد.
کیفرخواست صادره علیه نوری از سوی دایره دادستانی سوئد علیه جرایم بین‌المللی و جنایت‌های سازمان‌یافته و به‌طور خاص از سوی کریستینا لیندهوف کارلسون، صادر و به مقامات قضایی سوئد تحویل داده شد.
در این پرونده حدود ۴۰ شاکی و ۶۰ شاهد که در تابستان ۶۷ در زندان گوهردشت محبوس بودند، حضور دارند.
بر اساس رأی دادگاه، نوری و وکلای او در این جلسات حضور نخواهند داشت و در سوئد باقی خواهند ماند و از طریق تماس ویدئویی در جلسه دادگاه حضور دارند.
به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
بر اساس آمارهای غیررسمی، بیش از ۶۰۰۰ نفر از اعضا و هواداران احزاب و گرو‌های مختلف اپوزیسیون، به ویژه سازمان مجاهدین خلق، در جریان اعدام‌های سال ۱۳۶۷ به دستور خمینی، بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران، اعدام شدند. اما سازمان مجاهدين می‌گوید این تعداد بالغ بر ۳۰هزار زندانی سیاسی بوده که دست‌کم ۹۰ درصد آن‌ها از طرفداران این سازمان بوده‌اند.
حمید نوری از طریق وکلایش تمام اتهامات را رد می‌کند و مدعی است که در زمان اعدام‌های تابستان ۶۷ به دلیل تولد فرزندش در مرخصی به سر می‌برده است.
بازماندگان و خانواده‌های کشته‌شدگان امیدوارند دادگاه حمید نوری نقطه عطفی برای آغاز رسیدگی بین‌المللی به کشتارهای دهه ۶۰ به ویژه کشتار تابستان ۶۷ و مجازات عاملان و آمران آن باشد.