سلطان عمان در تهران؛ تلاش برای "احیای روابط ایران و مصر"
۱۴۰۲ خرداد ۷, یکشنبه
سلطان عمان روز یکشنبه هفتم خردا، همراه با هیأتی بلندپایه در فرودگاه مهرآباد تهران مورد استقبال محمد مخبر، معاون اول ابراهیم رئیسی، قرار گرفت. رسانه‌های داخلی گزارش داده‌اند که هیثم بن طارق آل سعید قرار است در این سفر دو روزه مذاکراتی را با مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی در راستای "تقویت روابط دوستانه دو کشور در زمینه‌های مختلف" انجام دهد.
وزارت خارجه عمان با انتشار تصاویری از هیثم بن طارق پیش از ترک مسقط در صفحه رسمی این وزارتخانه در توییتر، نوشت سلطان عمان قرار است با رئیس‌جمهور ایران دیدار کند. مراسم استقبال از سلطان عمان با حضور رئیسی در کاخ سعدآباد برگزار شد و قرار است دو طرف مذاکرات‌شان را پشت درهای بسته آغاز کنند.
بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان نیز با انتشار توییتی، این سفر را "تاریخی" توصیف کرده و آن را نشان‌دهنده "اهمیتی" دانست که "رهبران دو کشور برای تعمیق همکاری‌های سودمند دوجانبه قائل هستند." او افزود این سفر همچنین نشانگر تمایل مشترک تهران و مسقط "به رایزنی در سطح سران در مورد بسیاری از مسائل منطقه‌ای و بین‌‌المللی در راستای [تحقق] صلح، ثبات و رفاه است."
اطلاعات زیادی در مورد محتوای مذاکرات دو روز آینده میان سلطان عمان و مقام‌های جمهوری اسلامی در دست نیست و بیشتر دیدارها خصوصی برگزار می‌شوند اما رسانه‌های داخل ایران احتمال داده‌اند احیای روابط دیپلماتیک میان ایران و مصر، پرونده هسته‌ای ایران و احیای برجام، دو هدف اصلی سفر هیثم بن طارق به تهران باشد؛ به ویژه اینکه او یک هفته پیش از ورود به تهران، در سفری دو روزه به مصر با عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر در قاهره دیدار و گفت‌وگو کرد.
خبرگزاری "ایرنا" به نقل از امیر موسوی، مدیر مرکز "مطالعات استراتژیک و روابط بین‌الملل" نوشت: «عمان در پرونده همکاری‌های منطقه‌ای به ویژه در رابطه با ایران و تعدادی از کشورهای اسلامی، با آرامش، درایت، دقت، صبر و بردباری تلاش‌هایی می‌کند و نقشی اساسی را در پایان پرونده برجام ایفا کرده است.»
این مقام مسئول از نقش عمان برای پایان جنگ ایران و عراق و از سرگیری روابط میان تهران و بغداد و همچنین تلاش‌ها برای از میان بردن تنش‌ها میان ریاض و تهران یاد کرده و افزوده که مسقط "در روزهای اخیر هم برای نزدیکتر کردن دیدگاه و احیای روابط بین قاهره و تهران گام برداشته است."
ایران و مصر؛ کدورت‌های ده‌ها ساله
ایران و مصر تا پیش از انقلاب سال ۱۳۵۷ روابط دوستانه‌ای با یکدیگر داشتند. پس از وقوع انقلاب و خروج محمدرضا شاه از تهران، انور سادات، رئیس‌جمهور وقت مصر در قاهره از شاه مخلوع ایران استقبال کرد. در پی این اقدام به دستور روح‌الله خمینی، جمهوری اسلامی تمامی روابط دیپلماتیک خود با مصر را قطع کرد.
پس از عاد‌ی‌سازی روابط میان تهران و ریاض، حال به نظر می‌رسد که تلاش تهران برای از سرگیری روابط با قاهره شدت گرفته است.
اخیرا پایگاه خبری آمریکایی "نشنال" به نقل از مقامات مصری گزارش داده بود که ایران و مصر در چند ماه آینده تبادل سفیر می‌کنند. این منابع رسمی گفته بودند که موضوع احیای روابط میان قاهره و تهران در سفر سلطان عمان به مصر مطرح شده و احتمالا تا پایان سال جاری میلادی دیداری میان ابراهیم رئیسی و عبدالفتاح سیسی صورت خواهد گرفت.
امید به تعمیق روابط دیپلماتیک و اقتصادی
جمهوری اسلامی و عمان در چهار دهه اخیر، به جز چند سال نخست پس از وقوع انقلاب سال ۵۷، روابط خوبی با یکدیگر داشته‌اند. عمان تا کنون بارها در مواقع بحرانی میان ایران و کشورهای غربی میانجی‌گری کرده است و تلاش‌های این کشور زمینه‌ساز توافق هسته‌ای برجام میان ایالات متحده و ایران شد.
مسقط همچنین در چند مورد واسطه آزادی زندانیان خارجی یا دو تابعیتی نظیر نازنین زاغری و انوشه آشوری بوده است.
در تازه‌ترین مورد، وساطت عمان موجب شد تا اسدالله اسدی، دیپلمات سابق ایرانی با اولیویه فاندکاستل، امدادگر بلژیکی مبادله شود. اسدی به اتهام برنامه‌ریزی و تلاش برای بمب‌گذاری در فرانسه، توسط دادگاهی در بلژیک محاکمه و به ۲۰ سال حبس محکوم شده بود. جمهوری اسلامی دو سال پیش فاندکاستل را به اتهام "جاسوسی" دستگیر و به زندان طولانی‌مدت محکوم کرده بود.
پس از آزادی اسدالله اسدی، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در توییتی از پادشاهی عمان به دلیل وساطت برای این تبادل زندانی تشکر کرد.
ابراهیم رئیسی خردادماه سال گذشته در سفری یک روزه به مسقط چندین سند همکاری در حوزه‌های اقتصادی، گردشگری، سیاسی و حمل و نقل با عمان امضا و از سلطان این کشور برای سفر به تهران دعوت کرده بود.
جمهوری اسلامی امیدوار است تا حجم مبادلات اقتصادی خود با عمان را نیز افزایش دهد. حسین نوش‌آبادی، سفیر سابق ایران در عمان، در گفت‌وگویی با خبرگزاری "تسنیم" سفر هیثم بن طارق به تهران را "حساس و تعیین‌کننده" خوانده و اظهار امیدواری کرد که این سفر به توافقات "خوبی در زمینه‌های انرژی، مبادلات اقتصادی و صادرات گاز" بیانجامد.