سفر رهبر چین به صربستان و مجارستان؛ شی به دنبال چیست؟
۱۴۰۳ اردیبهشت ۱۹, چهارشنبه
شی جین‌پینگ در بلگراد خود را نزد دوستان خود حس می‌کند. زیرا در مسیر فرودگاه به پایتخت صربستان، رهبر دولت و حزب کمونیست چین باید از "دروازه غربی" بلگراد بگذرد؛ ساختمانی مرتفع و زشت که در دهه ۱۹۸۰ ساخته شده بود. یک پرچم ملی قرمز بزرگ چین، جناح راست برج دو قسمتی "ژنِکس" را با یک خوشامدگویی بزرگ به زبان چینی می‌پوشاند. برج ۱۱۵متری "ژنکس"، زمانی مقر کنسرن دولتی واردات و صادرات یوگسلاوی بود.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
به گفته مقامات پکن و بلگراد، یک "دوستی آهنین" صربستان و چین به یکدیگر پیوند داده است. چین در سال ۲۰۱۶ برای اولین بار سرمایه‌گذاری مستقیم و هنگفتی در صربستان انجام داده و یک کارخانه فولاد در اسمِدرووو را خرید و با نجات آن از ورشکستگی، آن را گسترش داد و از ۸ سال پیش ۵هزار فرصت شغلی با ثبات ایجاد کرد.
چین اکنون دومین شریک تجاری مهم صربستان است. به گفته الکساندر ووچیچ، رئیس جمهور صربستان، حجم تجارت بین دو کشور در سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۶.۱میلیارد دلار بوده است. صادرات صربستان به چین نیز در سال‌های اخیر چند برابر شده است و از ۶.۴میلیون دلار در سال ۲۰۲۱ به ۱.۲میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است.
درخواست‌ها برای سرمایه‌گذاری بیشتر چین
اما ووچیچ فکر می‌کند بیش از این‌ها می‌توان از چین انتظار داشت و در تلویزیون دولتی صربستان "سه درخواست" از شی جین‌پینگ را مطرح می‌کند. او امید دارد که چین در سه حوزه تجاری صربستان سرمایه‌گذاری کند: نخست این‌که کارخانه‌های راه‌آهن صربستان بار دیگر احیا شوند، زیرا تقاضا برای قطار در بازار اروپا روز به روز بیشتر می‌شود، به طوری که نه گروه زیمنس آلمان و نه شرکت ریل "اشتادلر" سوئیس قادر به تولید کافی نیستند. اما چینی‌ها می‌توانند، ترجیحا به همراه صربستان، این کار را انجام دهند.
بیشتر بخوانید: سفر کوتاه اما پردردسر رئیس جمهور چین به فرانسه
دومین مورد در لیست آرزوهای ووچیچ: دانش چین در زمینه هوش مصنوعی و حمل و نقل الکتریکی، که صربستان می‌تواند به عنوان محل تولید و محل به کار انداختن خودروها و تاکسی‌های برقی و تاکسی‌های هوایی عمل کند. چینی‌ها پیش از این در کشور همسایه، مجارستان، سرمایه‌گذاری زیادی کرده‌اند. مابقی درخواست‌ها قرار است در دیدار دو رئیس‌جمهور به طور خصوصی مطرح شوند.
اوربان، متحد چین
مجارستان آخرین ایستگاه سفر اروپایی شی است و او پیش از آن توقفی در صربستان خواهد داشت. صربستان بزرگترین کشور بالکان غربی است و همه کشورهای این منطقه در واقع دوست دارند عضو اتحادیه اروپا شوند. صربستان از ۱۲ سال پیش نامزد عضویت در این اتحادیه است. مجارستان از ۲۰ سال پیش عضو اتحادیه اروپا است، اما در دوران نخست‌وزیری ویکتور اوربان، دوستی‌های سیاسی او بسیاری از شرکای اتحادیه اروپا را ناخشنود کرده است.
اوربان در چین به عنوان یک متحد در نظر گرفته می‌شود. مجارستان، مانند صربستان، بخشی از "جاده ابریشم جدید" محسوب می‌شود. چین در حال ساخت و سرمایه‌گذاری در مسیرهای تجاری و کانال‌های جدید توزیع و فروش کالا برای اقتصاد خود است. این شامل ساخت بزرگراه‌ها و یک خط راه‌آهن سریع‌السیر میان بلگراد و بوداپست نیز می‌شود.
بیشتر بخوانید: هوش مصنوعی؛ اروپایی‌ها در برابر آمریکا و چین متحد می‌شوند
علاوه بر این، دولت اوربان نیز به طور فزاینده‌ای در تلاش برای جذب خودروسازان چینی است: مجارستان قصد دارد به یک گرانیگاه برای صنعت خودرو در اروپا تبدیل شود و نمی‌خواهد تنها به شرکت‌های بزرگ خودروسازی آلمانی آئودی، بی‌ام‌دبلیو و دایملر-بنز وابسته باشد. گرگلی گولیاس، رئیس دفتر اوربان، به زبانی دوستانه این سیاست را چنین بیان می‌کند: "برقراری روابط خوب با هر چه بیشتر از کشورها".
یادبود بمباران ناتو
شراکت‌های استراتژیک، به هم زدن ورق‌ها برای یک پوکر سیاسی. استفان ولادیساولیف، کارشناس صرب، آن را "سیاست خارجی چندجانبه" می‌نامد: ایجاد تعادل میان غرب و شرق، اروپا و آسیا؛ امتیاز دادن و امتیاز گرفتن.
صربستان شش ماه پیش قرارداد تجارت آزاد را با چین امضا کرد و قرار است در ماه ژوئیه امسال اجرایی شود. ووچیچ در تلویزیون دولتی چین، همسو با صاحبان قدرت در پکن، می‌گوید: «تایوان، چین است و تمام». او در مقابل، همین انتظار را در مورد کوزوو دارد: یک استان سابق صربستان که از سال ۲۰۰۸ یک کشور مستقل است که نه از سوی صربستان و نه چین، به رسمیت شناخته نشده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
اما شی فقط به عنوان یک "تاجر دوره گرد" به بلگراد نمی‌آید. هیچ کس باور ندارد که این سفر تصادفی است، زیرا او دقیقاً در ۲۵مین سالگرد بمباران سفارت چین در بلگراد وارد پایتخت صربستان می‌شود. در طول جنگ کوزوو در سال ۱۹۹۹ بمب‌های ناتو که توسط جنگنده‌های نیروی هوایی آمریکا پرتاب شدند، به سفارت چین اصابت کردند که در اثر آن سه خبرنگار چینی کشته شدند.
رئیس جمهور وقت آمریکا بیل کلینتون به صراحت عذرخواهی کرد و ناتو گفت که اصابت بمب یک خطا بوده است. چین این عذرخواهی را نپذیرفت. در این سفر دولتی شی، این رویداد یادآوری خواهد شد. "لعنت به ناتو" و "لعنت به اتحادیه اروپا" گرافیتی‌هایی هستند که بر روی دیوار برخی خانه‌ها در بلگراد به چشم می‌خورند؛ البته نه بر روی "برج ژنکس".