سازمان ملل: خلع سلاح اتمی باید شدت یابد

به گفته‌ی آقای بان کی مون، هنوز هم ده‌ها هزار سلاح اتمی در زرادخانه‌های جهان موجود است و از همین رو باید در راستای کاهش شدید، غیرقابل برگشت و آزمون‌پذیر چنین سلاح‌هایی اقدام شود. دبیرکل سازمان ملل در ادامه‌ی بیانیه‌ی خود ان پی تی را به عنوان «ابزاری مؤثر و چندجانبه» در محدودسازی سلاح‌های هسته‌ای ستود.

جرج دبلیو بوش نیز به مناسبت چهلمین سالگرد امضای ان پی تی، جامعه‌ی جهانی را به برخورد با کشورهایی فراخواند که به گفته‌ی او این قرارداد را نقض می‌کنند. آقای بوش بدون آن که از کشور مشخصی نام برد، گفت :« ما نمی‌توانیم به خود اجازه دهیم که برخی از کشورها ان پی تی را نابود کنند.»

در سال‌های اخیر ایران به رغم امضای قرارداد ان پی تی پیوسته، از سوی کشورهای غربی به نقض این قراداد و پیشبرد یک برنامه غیرصلح‌آمیز اتمی متهم شده است. کره‌ی شمالی نیز سال ۲۰۰۳ از این پیمان خارج شد و سه سال بعد اعلام کرد که به بمب اتمی دست یافته است. کشورهایی همچون هند، اسرائیل و پاکستان نیز که دارای سلاح‌های اتمی هستند به عضویت ان پی تی درنیامده‌اند.

بنا به پیمان ان پی تی، ۵ کشوری که در زمان امضای این پیمان دارای سلاح اتمی بوده‌اند به کاهش تدریجی زرداخانه‌های خود و خلع سلاح اتمی متعهد شده‌اند. آنها همچنین باید به کشورهای فاقد این نوع سلاح، جهت بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای یاری رسانند. در برابر، این کشورها باید از تلاش برای دستیابی به سلاح اتمی خودداری کنند.

پیمان ان پی تی در اول جولای ۱۹۶۸ به امضای ۵۹ کشور رسید و از سال ۱۹۷۰ به اجرا درآمد. در حال حاضر، ۱۸۹ کشور عضو این پیمان هستند. ان پی تی در دهه‌های گذشته در مهار تمایل به ساخت سلاح‌های اتمی و رقابت‌های غیرقابل‌کنترل در این زمینه موفقیت‌هایی داشته است، اما شماری از کارشناسان، هم با توجه به ضعف‌های خود پیمان و هم با اشاره به شناوربودن مرز میان استفاده صلح‌آمیز و نظامی، کنترل تسلیحات اتمی را با نقص و کاستی توام می‌بینند. برای رفع این کاستی، در دو دهه‌ی گذشته تلاش‌هایی برای اصلاح ان پی تی و سفت و سخت‌کردن مقررات آن در جریان بوده، اما هنوز نتیجه معینی در این زمینه به دست نیامده است. شماری از منتقدان با توجه به شناوربودن مرز استفاده دوگانه (نظامی و غیرنظامی) از انرژی اتمی، بعید می‌دانند که تشدید مقررات ان پی تی نیز وسوسه‌ برای دستیابی به سلاح اتمی را مهار کند. به باور این منتقدان راه حل قطعی در این زمینه، صرف‌نظر‌کردن از انرژی اتمی در مقیاس‌های صنعتی و ممنوعیت داشتن چرخه‌های سوخت اتمی برای چنین مصارفی است.