سازمان صادرکنندگان گاز: هدف‌ها و افق‌ها
۱۳۸۷ دی ۵, پنجشنبه
علی خردپیر روزنامه‌نگار و کارشناس انرژی در گفتگو با دویچه‌وله به دورنمای تشکیل این مجمع و منافع ایران در این عرصه پرداخت.
دویچه وله: توافق بر سر ایجاد اوپک تا چه اندازه می‌تواند معادلات قدرت در منطقه را تغییر دهد، چقدر سیاسی است؟
علی خردپیر: قبلا بگویم که «اوپک گازی»، غلط مصطلح است. اوپک، مخفف سازمان کشورهای صادرکنندگان نفت است و با افزودن کلمه گاز به آن، ترکیب بسیارنادرستی ایجاد می‌شود. سازمان کنونی، دنباله‌ی مجمع صادرکنندگان گاز است که ایران هشت سال قبل تشکیل داد. تشکیل این سازمان کاملا سیاسی و مرتبط با سیاست بین‌الملل است. ایران و روسیه با داشتن دخایر «پارس جنوبی» از بزرگترین صادرکنندگان گاز هستند اما روسیه هرگز رضایت نداد سیاست‌های مورد نظرش، در داخل «مجمع صادرکنندگان گاز» بازگو شوند. ترجیح روسیه این بود که این مجمع تبدیل به سازمانی شود که خودش در آن نفوذ بیشتر داشته باشد. روسیه با فراخواندن کشورهای عضو این سازمان در زیریک چتر می‌خواهد سیاست‌های صادرات و فروش گاز از این منطقه را کاملا تحت نفوذ و هدایت خود بگیرد.
دویچه وله: آژانس بین‌المللی انرژی پیش از این نسبت به تشکیل یک سازمان گازی هشدار داده بود. دلیل این مخالفت چیست؟
علی خردپیر: اساس تشکیل این آژانس به وسیله آمریکا، رویارویی با اوپک بود. امروز که گاز، هم سطح نفت خوانده می‌شود و حتی عصر را عصر گاز می‌نامند، منطقی است که آژانس بین المللی انرژی بعنوان مدافع غرب یا مصرف کنندگان چنین موضعی بگیرد. البته اهداف و کنش اوپک با زمان تاسیس‌اش در ۴۸ سال قبل فرق کرده است. آن زمان اوپک یک اتحاد ضد امپریالیستی و متشکل از کشورهای جهان سومی بود. الان چنین نیست و مواضع آن تعدیل شده است. اما منطقی است که دنیای غرب، به‌عنوان مصرف کننده گاز، در مقابل همکاری‌های سازمانی صادرکنندگان گاز و نفت واکنش نشان دهد.
دویچه وله: ایران در این میانه، چه سهم و سودی از تشکیل این سازمان خواهد برد؟
علی خردپیر: قطعا ایران بعنوان دارنده یکی از بزرگترین دخایر گاز طبیعی، نقش مهمی در این سازمان خواهد داشت. البته با این شرط که سیاست‌هایی درخور اتخاذ کند. شرایط کنونی ایران، ویژه است. ایران نیاز به پیوندهای بین‌المللی و کشورهایی دارد که بتوانند همراه او در فعالیت‌های اقتصادی باشند. سودی که ایران در حال حاضر از تشکیل این سازمان می‌برد، داشتن چند متحد سیاسی خواهد بود که می‌توانند پیوندهایش را قوی‌تر کنند. مثلا ایران می‌تواند درچارچوب این سازمان، برای پروژه‌های داخلی خود در حوزه‌های نفت و گاز و غیره، از همکاری روسیه سود برد.
دویچه وله: صادرکردن گاز نیاز به خطوط انتقال دارد. با توجه به شرایط اقتصادی موجود، کمبود منابع برای سرمایه‌گذاری لازم و مهمتر از همه تحریم کنونی ایران، چه چشم‌انداز موفقیت آمیزی برای ایران در این زمینه وجود دارد؟
علی خردپیر: صادرات گاز تا امروز به دو شیوه بوده است. یکی از طریق خط لوله و دیگری به وسیله فناوری «ال ان جی» که گاز طبیعی را مایع کرده و در کشتی‌های ویژه‌ای با دمای مخصوص به مقصد می‌رسانند. نکته اینست که ایران با توجه به تحریم‌های موجود، همچنان در تلاش صادرات گازخود به پاکستان و هند است. نگاه ایران با جضور در این سازمان، به بازارهای بیشتر است. وقتی قطر دسترسی به تکنولوژی «ال ان جی» دارد، ایران هم می‌تواند این تکنیک را در صادرات گاز خود در نظر گیرد. با این همه، ایران به دلیل شرایط مربوط به خط لوله و مشکلات ناشی از تحریم، امکان دارد گاز طبیعی خود را نه به صورت مستقیم، بلکه به صورت غیرمستقیم یا دست دوم به بازار مقصد هدایت کند.