رشد جمعيت، گسترش ايدز و فقر در جهان سوم

اين، مهمترين فراز گزارش سال ۲۰۰۶ ”بنياد جمعيت جهان” است كه اخيرا در برلين انتشار يافت. براساس اين گزارش، تعداد سكنه جهان، اكنون به ۶ ميليارد و ۶۰۰ ميليون نفر رسيده است و ظرف شش سال آينده از مرز هفت ميليارد نفر نيز خواهد گذشت. بيش از پنجاه درصد اين انسان ها با فقر دست به گريبان هستند و اين روند بهبود نخواهد يافت. به ويژه بيمارى ايدز، سهمى عمده در گسترش فقر ايفا مى كند. ۳۸ ميليون و ۶۰۰ هزار نفر، هم اكنون آلوده به ويروس ايدز هستند، اما گزارش بنياد جمعيت برلين پيش بينى مى كند كه تعداد آلودگان تا سال ۲۰۵۰ ميلادى به يك ميليارد و ۷۵۰ ميليون نفر، يعنى بيش از سه برابر تعداد فعلى خواهد شد. ۲۳ درصد از رشد جمعيت جهان، تنها به مناطق واقع در جنوب صحراى آفريقا تعلق دارد كه از قضا فقيرترين بخش جهان است.

در بخشى ديگر از گزارش به اين نكته اشاره شده است كه ۵۶ درصد ساكنان كشورهاى كم توسعه ناچارند با درآمد روزانه اى كمتر از دو دلار كنار بيايند و سه چهارم اين تهى دستان، در جنوب صحراى آفريقا و جنوب آسيا زندگى مى‌كنند. در جنوب آفريقا، هر زن به طور متوسط پنج و نيم كودك به دنيا مى‌آورد. افزايش سريع جمعيت، بر ميزان فقر خواهد افزود، زيرا كشورهاى فقير جهان همواره ناچارند آب، برق، جاده و مواد غذائى را براى جمعيتى بزرگتر فراهم آورند.

وضعيت رشد جمعيت، در قاره اروپا درست برعكس آفريقا و آسيا است. در اين قاره، تعداد افرادى كه مى‌ميرند، هر سال ۹۰۰ هزار نفر بيشتر از نوزادان است. اين كاهش جمعيت، در اتحاد جماهير شوروى سابق و جنوب و جنوب شرقى اروپا شديدتر از همه جا است. به موجب اطلاعات بنياد جمعيت، در اين مناطق، هر زن در طول عمر خود به طور متوسط بين يك تا يك و نيم كودك به دنيا مى آورد، در حالى كه در فرانسه، نروژ و سوئد، اين نسبت به يك و هشت دهم تا يك و نه دهم مى‌رسد. در ميان كشورهاى اروپاى مركزى نيز، كاهش جمعيت بيش از همه جا آلمان را تهديد مى‌كند كه هر زن در آن به طور متوسط تنها يك و سه دهم كودك به دنيا مى آورد.

كاهش زاد و ولد، به گزارش بنياد جمعيت جهان، بيش از هرچيز، به استثناى آمريكا، مشخصه همه كشورهاى صنعتى جهان است. جمعيت آمريكا، در پايان سال جارى ميلادى از مرز ۳۰۰ ميليون نفر خواهد گذشت. اما در اين كشور نيز، زاد و ولد در ميان سفيد پوستان كاهش يافته و در اواسط قرن حاضر، آن ها تنها ۵۰ درصد جمعيت ايالات متحده آمريكا را تشكيل خواهند داد.

تكان دهنده ترين بخش گزارش بنياد جمعيت جهانى، به تاثير بيمارى ايدز بر گسترش فقر اختصاص دارد. در اين قسمت مى خوانيم: ”ويروس ايدز، بيش از همه، در ميان جوانان و ميانسالانى قربانى مى طلبد كه كار و اطلاعات آن ها در توليد اقتصادى و انتقال ارزش ها و اطلاعات به نسل بعدى داراى اهميت بسيار است. اما بيمارى يا مرگ سبب مى شود كه توليد اقتصادى آسيب ببيند و نسل هاى بعدى از دسترسى به تجارب نسل فعلى محروم بمانند.

ايدز، اميد به زندگى را بيش از همه در كشورهاى آفريقائى كاهش مى دهد و سبب كاهش نيروى كار در بخش كشاورزى اين قاره مى شود. اين عامل، در كنار كاهش توليد مواد غذائى ى ناشى از خشكسالى، بر گرسنگى مى افزايد. ايدز عامل اصلى افزايش تعداد كودكان بى سرپرست آفريقا است. علاوه بر اين، گسترش بيمارى، به موازات كاهش درآمدهاى مالياتى، سبب افزايش هزينه هاى درمانى و ساير خدمات اجتماعى مى شود و در نتيجه مشكلات اقتصادى كشورهاى كم توسعه را تشديد مى كند.

اطلاعات بنياد جمعيت جهان حاكى از آن است كه تنها تعداد كمى از كشورهاى جهان سوم تاكنون موفق به كاهش تعداد مبتلايان به ايدز شده‌اند در حالى كه تعداد اين افراد در شرق اروپا و آسيا در حال افزايش است.