جهانی شایسته کودکان!

روز جهانی کودک مناسبتی است تا انجمن‌ها، تشکل‌ها و سازمان‌های مدافع حقوق کودکان نگاهی دوباره به آمارهای موجود و کارنامه فعالیت‌های خود بیندازند و موفقیت‌ها یا کاستی ها را بسنجند. مثبت ترین آمار در مورد پیشرفت بهداشت و سلامت کودکان است. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، میزان مرگ و میر کودکان بر اثر بیماری، هر سال کاهش می یابند اما همین سازمان آماری ارائه می کند حاکی از به قتل رسیدن سالانه ۵۳ هزار کودک در سراسر جهان، مورد تجاوز قرار گرفتن ۲۲۳ میلیون کودک به اشکال مختلف و تنبیه فیزیکی بیش از ۸۰ درصد آنها در خانه‌های خود. شعار یونیسف، با توجه به چنین واقعیاتی این است: جهانی بدون خشونت، جهان شایسته کودکان!

سمینار پژوهشی در کنار جشن

انجمن دفاع از حقوق کودکان در هفته کودک، سمیناری در حسینیه ارشاد برگزار کرد با نام "واکاوی ابعاد خشونت علیه کودکان". دکتر فرشید یزدانی مدیر عامل این انجمن در مورد این که مقوله خشونت در قبال کودکان چه تعریفی دارد، می‌گوید:

"بحث ما این بود که خشونت تنها شامل آزار جسمی و جنسی و روانی نیست. البته اینها مهم هستند اما تمامی خشونت نیستند. رفتار و زمینه‌ای که موجب می‌شود کودک اعتلاء و تشخص پیدا نکند، جلوگیری از آموزش کودک یا واگذاردن کودک به حال خود، اشکال نامرئی و غیرمستقیم خشونت هستند. ما در این سمینار گزارش آقای "بینه‌‌رو" نماینده سازمان ملل در ایران را مبنا قرار دادیم. این گزارش خوب و جامعی است که سه چهار ماه پیش ایشان منتشر کرده‌اند."

دکتر فرشید یزدانی می افزاید که خشونت بحثی اجتماعی است، نه فردی و خانوادگی. بحثی است که ابعاد روانشناختی، اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و آموزشی دارد. دکتر یزدانی از نیاز به یک برنامه ملی در زمینه مبارزه با اشکال خشونت نسبت به کودک می گوید و از طرحی که انجمن حمایت از حقوق کودکان تدوین کرده است:

" توجه داشته باشید که حدود ۳۵ درصد جمعیت کشور ما زیر ۱۸ سال داشته و کودک محسوب می‌شوند. نقصان هایی که در سیستم آموزشی و تربیتی و بهداشتی این بچه‌ها وجود دارند، باید به طور متمرکز جمع آوری و چاره جویی شوند. طرح ما بر نگاه جامع و فعال نسبت به کودکان تاکید دارد. نباید منتظرماند تا خشونتی صورت بگیرد و بعد اقدام کرد. باید زمینه‌هایی را که منجر به خشونت در قبال کودکان می‌شوند، پایش و بررسی کنیم. باید تفاوت‌های منطقه‌ای و محیطی را نیزدر این بحث در نظر بگیریم. طرح دیگر ما تشکیل شورایعالی کودک و نوجوان است که چند سال است عنوان کرده‌ایم اما به آن توجهی نشده است."

روز کودک در جنوب شهر

مجید بی‌خیله از همکاران خانه کودک شوش است که در برگزاری هفته کودک (۱۶ تا ۲۳ مهر) در منطقه دروازه غار و مولوی و ری فعال بوده است. این تشکل، همراهی و یاری چند سازمان غیردولتی فعال در زمینه آسیب‌های اجتماعی و حقوق کودکان را در مراسم امسال تجربه کرد. مجید بی‌خیله نیز در مورد خشونت و شعار محوری روز کودک امسال می‌گوید:

" ما می‌گوییم خشونت تنها تنبیه جسمی نیست، تنبیه بدنی مستقیما با نظر پزشک قابل مشاهده و اندازه‌گیری است در حالی‌که ابعاد اصلی خشونت، قسمت‌های پنهان آن است. خشونت روانی و نامرئی مانند به مدرسه نفرستادن بچه، تبعیض، بی توجهی، محرومیت بچه از تفریح، تغذیه و نوازش عاطفی، بسیار آزاردهنده‌اند. ما در همین جشن دیدیم بچه‌ها با چه شوقی کسانی را که برگزارکننده مراسم بودند، بغل می‌کردند. با چه احساسی پذیرای ما بودند و ما را ول نمی‌کردند. این بچه ها از نظر عاطفی کمبودهای جدی دارند. اینگونه کمبودها، جبران ناپذیرترین خسارت‌ها را در بزرگسالی به این کودکان می‌زنند."

موسسه زندگی مثبت ایرانیان، شورای کتاب کودک، انجمن حامیان کودکان کار، موسسه مادران امروز، انجمن پژوهشی آموزشی پویا، موسسه رویش نهال جوان، کانون فرهنگی حمایتی کودکان کار، شبکه یاری کودکان کارو خیابان و انجمن حمایت از حقوق کودکان، تشکل‌هایی بودند که هر کدام بخشی از کار را برعهده داشتند. برنامه های جشن شامل موسیقی، گریم، نقاشی، کاردستی، بازی و گلکاری بود که در میدان بزرگی در "پارک بهاران" اجرا شد. بیش از هزار کودک در این جشن شرکت داشتند.

جشن یونیسف در خانه هنرمندان

یونیسف مراسم هفته کودک را در خانه هنرمندان ایران به دو دلیل برگزار میکند: قرار داشتن این محل در مرکز شهر و شناخته بودن اش برای هنرمندان و فرهنگیان! مهتاب کرامتی سفیر حسن نیت یونیسف در ایران در مورد برنامه های این هفته می‌گوید:

" سال‌های قبل روز جهانی کودک را ما تنها یک روز جشن می‌گرفتیم که معمولا هم کار خاصی انجام نمی‌شد. الان در خانه هنرمندان، تمام سالن‌ها در اختیار ما هستند. برنامه نمایش فیلم و تئاتر، نمایش عروسکی داریم. هنرمندان می‌آیند و از خاطره‌های کودکی خود تعریف میكنند و ساعتی را با بچه‌ها می گذرانند. کتابخوانی داریم توسط گروههایی چون شورای کتاب به سرپرستی خانم اقلیدس. صورتک سازی، کارگاه پانتومیم و کارهای عروسکی و نقالی داریم. کارگاه نقاشی هم داریم که آقای آغداشلو و خانم سینایی آن را اداره می‌کنند."

هدف چیست؟

اما به راستی پیام این جشن و مراسم هفته کودک برای کارگزاران سیاست های آموزشی، اجتماعی یا خانواده‌ها و مربیان چیست؟ مجید بیخیلیه می‌گوید: " هدف از برگزاری روز جهانی کودک تنها ایجاد یک روز شاد برای بچه‌ها نیست. کسانی که دغدغه کار اجتماعی دارند، می‌توانند مطالبات، نیازها و محدودیت‌هایی را که این بچه‌ها دارند به گوش مسـئولان برسانند. ما این‌همه تدارک ندیده‌ایم تا تنها برنامه‌های شاد برای بچه‌ها طراحی کنیم. روز جهانی کودک مناسبتی است برای این‌که ما بگوییم چه باید تغییر کند و چه توجهی باید به کودکان محروم بشود."

دکتر فرشید یزدانی "مدیر عامل انجمن حمایت از حقوق کودک" به یک اصل طلایی اشاره می‌کند. اینكه بحث توسعه همواره با شادابی و موقعیت کودکان هر کشور سنجیده می شود. او می‌افزاید: " وقتی طبق آمار بیشتر از دو میلیون کودک خارج از چرخه آموزش داریم، این یعنی فرآیند فقر و خشونت. نمونه‌اش را می‌توان در گزارش روزنامه‌ها دید که چقدر کمیت و کیفیت کودک آزاری افزایش یافته. است. همه این آمارها الزام ادامه کار را به ما یادآوری می‌کنند. ما تلاش خود را میكنیم و امیدواریم که دولت را در این نگاه به مسائل کودکان با خود هماهنگ کنیم."