«جشن جهانی نوروز»؛ عقب نشینی و مقاومت دولت
۱۳۹۰ فروردین ۶, شنبه
نخستین «جشن جهانی نوروز» فروردین ۱۳۸۹ با حضور رئیسان جمهور افغانستان، ترکمنستان، تاجیکستان، عراق و با شرکت شماری از مقام‌های ارشد چند کشور منطقه در مجموعه فرهنگی کاخ سعدآباد برگزار شد. دولت محمود احمدی‌نژاد قصد داشت دومین دوره‌ی این جشن را با حضور شمار بیشتری از سران کشورهایی که نوروز را جشن می‌گیرند و با شکوه بیشتری برگزار کند. مخالفت‌های داخلی و بی‌رغبتی برخی از دعوت‌شدگان به حضور در ایران، برنامه‌های احمدی‌نژاد را برهم زده است.
پاسخ منفی سه چهارم دعوت‌شدگان
خبرگزاری فارس که به نیروهای نظامی و امنیتی منسوب است ۲۶ اسفند سال گذشته نوشت، ستاد جشن جهانی نوروز که به دستور احمدی‌نژاد تشکیل شده «از رؤسای جمهور ۲۰ كشور و مقامات ارشد ۱۰ كشور دیگر دعوت کرده» تا در روزهای هفتم و هشتم فروردین سال جاری در دومین دوره جشن نوروز در ایران شرکت کنند. بنابر این گزارش برخی از این دعوت‌ها با "اعزام پیك‌های ویژه رئیس جمهور" انجام شده است. شواهد نشان می‌دهد پاسخ اغلب دعوت‌شدگان منفی بوده است.
مدیر كل امور بین‌الملل جشن جهانی نوروز، محمدرضا فرقانی چهارم فروردین ماه اعلام کرد «تا این لحظه حضور سران كشورهای تاجیكستان، افغانستان، تركمنستان، ارمنستان و عراق در سطح روسای جمهور، قرقیزستان در سطح معاون نخست وزیر، قطر در سطح ولیعهد، عمان در سطح وزیر امور خارجه و یكی از مقامات كشور آذربایجان در جشن جهانی نوروز قطعی شده است.»
اعتراض روحانیان و "کفن‌پوشان" شیراز
ظاهرا دولت قصد داشته مراسم اصلی جشن نوروز را در تخت جمشید برگزار کند. اعلام این خبر در روزهای پایانی سال گذشته موجی از اعتراض را در میان تشکل‌ها و افراد اصولگرایی که بعضا حتا از حامیان محمود احمدی‌نژاد محسوب می‌شوند برانگیخت. جامعه‌ی روحانیت مبارز شیراز با نگارش نامه‌ای خطاب به احمدی‌نژاد برگزاری این مراسم در شیراز و تخت جمشید را "باعث نگرانی روحانیت متعهد" و"دلسردی نیروهای حزب‌الله و پیروان اسلام ناب محمدی" عنوان کرد و خواستار لغو برنامه‌ها در این شهر شد.
در همین ارتباط محمد تقی رهبر رئیس فراکسیون روحانیان مجلس نیز وزیر خارجه را به مجلس دعوت کرد تا در مورد عملکرد اسفندیار رحیم‌مشایی، رئیس دفتر و مشاور عالی احمدی‌نژاد که گفته می‌شود مبتکر راه‌اندازی این برنامه بوده، پاسخگو باشد. همچنین عده‌ای که خود را اعضای "تشکل‌های دانشجویی شیراز" معرفی می‌کنند برگزارکنندگان جشن را "مهاجمان فرهنگی" خواندند و تهدید کردند کفن‌پوشان به مقابله با آنها خواهند پرداخت.
مخالفت سپاه و نزدیکان خامنه‌ای
در روزهای گذشته اعتراض و ابراز نگرانی از برگزاری جشن جهانی نوروز همچنان ادامه داشته است. سرتیپ غلام‌حسین غیب‌پرور، فرمانده سپاه استان فارس، می‌گوید از برگزاری چنین مراسمی «احساس خطر» می‌کند. پیشتر یدالله جوانی، رییس اداره سیاسی سپاه گفته بود «با توجه به شرایط اخیر منطقه و خیزش ملت‌های اسلامی و کشتار بی‌رحمانه ملت بحرین و دیگر کشورهای خاورمیانه، لازم است تجدید نظر جدی در برگزاری جشن جهانی نوروز صورت بگیرد.»
جشن نوروز دولت با انتقاد بسیاری از نمایندگان با نفوذ فراکسیون اصولگرای مجلس و روحانیان نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی علی خامنه‌ای نیز روبرو شده است. یوسف طباطبایی‌نژاد نماینده‌ی خامنه‌ای در اصفهان با اشاره به وقایع اخیر منطقه و «کشتار مسلمانان در کشورهای منطقه و عزا دار شدن تعداد زیادی از مردم کشورهای همسایه» به خبرگزاری مهر گفته است «برگزاری جشن با آن کیفیت که در سطح جهانی بوده و طی آئینی با حضور روسای دیگر کشورها باشد را به صلاح نمی‌دانم.»
محمد غروی یکی از روحانیان نزدیک به مصباح یزدی و عضو شورای عالی حوزه علمیه قم می‌گوید «من از دولتی که خود را اسلامگرا می‌داند تعجب می‌کنم که به دنبال برپایی جشنی با این تشریفات و تحمیل مخارج سنگین بر ملت و کشور است.» او ۲۸ اسفند ۸۹ در گفتگو با خبرگزاری مهر استفاده از نمادهای ایران باستان را مورد انتقاد قرار داد و گفت «ما که فرهنگ اسلام را بر همه فرهنگ‌ها ارجح می‌دانیم چطور باید بیائیم و نمادهای قبل از اسلام را دوباره احیا و زنده کنیم.»
جشن در کنار ماکت تخت جمشید
همزمان با این اعتراض‌ها محمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یک روز مانده به پایان سال گذشته اعلام کرد هیچ برنامه‌ای در تخت جمشید ریخته نشده و مراسم اصلی در تهران برگزار خواهد شد. امامعلی رحمان رییس جمهور تاجیكستان در مراسم سال گذشته زادگاه نوروز را «تخت جمشید» خواند و پیشنهاد كرد جشن نوروز آینده در تخت جمشید برگزار شود.
بنابر گزارش‌های دریافتی از تهران با منتفی شدن برگزاری مراسم در تخت جمشید مسئولان با صرف هزینه‌ی فراوان ورودی سالن اجلاس سران كشورهای اسلامی را با ماکت نمادهایی از تخت جمشید تزیین کرده‌اند. اما ظاهرا با افزایش مخالفت‌ها استفاده از این محل نیز برای تمام برنامه‌ها نامشخص است. به گزارش سایت رسمی ستاد جشن جهانی نوروز محمدرضا فرقانی روز شنبه اعلام کرد آیین‌های نوروزی توسط گروه‌های فرهنگی هنری كشورهای شركت كننده در حافظیه و در تالار وحدت برگزار می‌شود. منابع محلی در شیراز احتمال می‌دهند برنامه‌های پیش بینی شده در این شهر لغو شوند.
امامعلی رحمان و تخت جمشید
بنابر گزارش‌ها از ظهر شنبه ورود برخی از میهمانان به تهران آغاز شده است. حامد کرزای و جلال طالبانی رئیسان جمهور افغانستان و عراق نخستین کسانی بودند که برای شرکت در این مراسم وارد تهران شدند. رئیس جمهور تاجیکستان و معاون رئیس جمهور زنگبار از دیگر میهمانانی بودند که روز شنبه پس از ورود به تهران با محمود احمدی‌نژاد دیدار و گفتگو کردند.
سایت رسمی جشن جهانی نوروز که زیر نظر رحیم‌مشایی اداره می‌شود خبر این دیدارها را منعکس می‌کند. در گزارشی که سایت یاد شده از سخنان رئیس جمهور تاجیکستان نقل کرده اظهارات سال گدشته‌ی او در مورد زادگاه نوروز بودن تخت جمشید تغییر کرده است. به گزارش این سایت امامعلی رحمان در دیدار با احمدی‌نژاد گفته است «ایران زادگاه نوروز است و آیین‌های نوروز نشان‌دهنده فرهنگ و هویت متعالی این سرزمین در طول تاریخ می‌باشد.»
شکاف در میان متحدان سابق؟
به رغم عقب نشینی دولت و لغو برخی از مراسم، اعتراض‌ها همچنان ادامه دارد. برخی از ناظران بی‌توجهی احمدی‌نژاد به نظر سپاه و نزدیکان خامنه‌ای در مورد لغو این مراسم را نشانه‌ای از شکاف میان متحدان سابق و دهن‌کجی به آنها ارزیابی کرده‌اند.
در این میان برخی اظهارات متناقض مسئولان بر ابهام‌ها افزوده است. به رغم اظهارات مسئولان برگزاری جشن در مورد ترکیب شرکت‌کنندگان حسینی وزیر ارشاد که هم اکنون برای شرکت در هفته‌ی فرهنگی ایران در تاجیکستان به سر می‌برد در یک کنفرانس مطبوعاتی گفته است «در این مراسم علاوه بر ۱۰ رییس‌جمهور، نمایندگان ۳۰ کشور مختلف جهان حضور خواهند داشت.»
BK/FW