جشن باستانی نوروز و چالش‌هایش
جشن نوروز، جشن باستانی ایرانیان در سال‌های اخیر به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی با چالش‌هایی روبرو شده است. این چالش‌ها لزوما از نوع اقتصادی نیستند، بلکه ریشه در مخالفت ایدئولوژیک برخی محافل حاکم با "نوروز" دارند.
با ورود اسلام به ایران، تلاش‌‌های بسیاری برای محو سنت‌های باستانی ایرانیان صورت گرفت و تلاش شد تا به برخی از این سنت‌ها "رنگ و لعاب اسلامی" بدهند. یکی از آیین‌های ویژه تحویل سال خواندن دعای :«یا مقلب القلوب و الابصار، یا مدبر اللیل و النهار، یا محول الحول و الاحوال، حول حالنا الا احسن الحال» بوده، که از دوران صفویه مرسوم شده است.
پیشینه نوروز خوانی که در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان برگزار می‌شود، مربوط به دوران قبل از اسلام است که متن آواز‌های آن در بعضی از کتب نزدیک به دین زرتشتی و در ستایش اهورا مزدا و همچنین در توصیف طبیعت و زیبایی فصل بهار و ستایش شاهان و امیران آمده است. بعد از ورود اسلام و مذهب شیعه، این گونه آوازها با مفاهیم مذهبی و روایات اسلامی آمیخته شدند.
اگر نیک بنگریم در سفره هفت سین در کنار "هفت سین" کتاب هم گذارده می‌شود. برخی "دیوان حافظ"، "شاهنامه فردوسی" و برخی دیگر از "قرآن" استفاده می‌کنند. جام جم نیوز "حذف قرآن" را برنامه‌ای از سوی "طراحان جنگ نرم" می‌داند که از سوی "برنامه‌سازان شبکه‌های فارسی‌زبان خارجی" شکل گرفته است.
به گزارش رسانه‌های ایران، امسال به دلیل مصادف شدن "ایام فاطمیه" با هفته اول عید از برنامه‌های "شاد" در تلویزیون خبری نیست. در بسیاری از سال‌ها تداخل ایام عید نوروز با "ماه رمضان و ایام عزاداری محرم" نیز پیش آمده است.
نظر آیت الله خامنه‌ای درباره چهارشنبه سوری:«علاوه بر آن‌که هیچ مبناى شرعى ندارد، مستلزم ضرر و فساد زیادى است که مناسب است از آن‌ها اجتناب شود.» آیت الله مکارم شیرازی: «منفعت حاصل از خرید و فروش مواد محترقه حرام است». به باور او: "چهارشنبه سوری یک مراسم خرافی برگرفته از آیین غلط گذشتگان است و در فرهنگ اسلامی هیچ جایگاهی ندارد".
هرسال قبل و بعد از چهارشنبه سوری، رسانه‌ها تصاویر دلخراشی از مصدومان مراسم منتشر می‌کنند. به‌رغم همه تهدیدهای نیروهای انتظامی، مردم بازهم این مراسم را برگزار می‌کنند. فروش مواد آتش‌بازی بعضا خطرناک به بازار قاچاق کشیده شده و بسیاری از جوانان هم خود چنین موادی را می‌سازند. از آنجایی که نظر مراجع شیعه در مورد چهارشنبه سوری روشن است، همه تلاش‌ها برای ممنوع کردن و نه کم‌خطرکردن و فرهنگ،سازی است.
بنابر آمار رسمی سالانه ۳ و نیم میلیون نفر با "کاروان‌های راهیان نور" عازم مناطقی می‌شوند که شاهد جنگ بین عراق و ایران بودند. بیشترین کاروان‌ها در ایام "عید نوروز" به این مناطق فرستاده می‌شوند.
در سال‌های گذشته بحث‌های بسیاری بر سر این‌که آیا ماهی قرمز جزئی از سفره هفت سین است یا خیر راه افتاده است. برخی آن را نماد عید چینی‌می‌دانند، برخی ماهی قرمز را در فرهنگ ایران به عنوان نشانه‌ای از "برج حوت" می‌دانند که در بسیاری از آثار برجامانده از دوره‌های مختلف تاریخی مثل دوره ساسانی در ارتباط با نوروز و سال نو بوده است. برخی هم از منظر حقوق حیوانات خواستار حذف ماهی قرمز هستند.
عزاداری در ایران تنها به مراسم سوم، هفتم، چهل‌ام و سال محدود نمی‌شود و در تمام سال همراه با بازماندگان است. از آن جمله است روزهایی چون "زیارت اهل قبور در آخرین روز سال" و یا حتی "تحویل سال نو در قبرستان".
در تغییرات جدیدتر آیین سمنوپزان، سمنو به "فاطمهٔ زهرا" تقدیم می‌شود. حالا دیگر پخت سمنو ربطی به عید نوروز ندارد و جنبه نذری یافته است. در چند سال اخیر تولیت آستان امامزاده محمد و امامزاده علی ( شاهزاده محمد نهاوند) از پخت "بزرگترین سمنوی نذری جهان اسلام با ختم۱۱۴ میلیون صلوات و ۳۱۳ هزار سوره حمد به نام باب الحوائج در نهاوند" خبرداده‌اند.
"سنت خانه‌تکانی" نیز در سال‌های اخیر در چالش با بحران کمبود آب قرار گرفته است. حسن پسندیده مدیر کل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید که در روزهای پایانی سال مصرف آب به دلیل خانه‌تکانی افزایش می‌یابد. این درحالی است که ۹۲ درصد آب کشور مصرف کشاورزی ناكارآمد می‌شود. سدسازی بی‌رویه، فرسودگی شبکه، بحران مدیریت و آبیاری فضای سبز از دیگر دلایل کمبود مزمن آب هستند.
در سال‌های اخیر بحران اقتصادی نیز بر "خرید‌های نوروزی" مردم سایه افکنده است. خبرگزاری فارس نوشته است:«بازارها شلوغ است، اما نه برای خرید. مردم تماشاچی بازار شب عید هستند».
خبرگزاری فارس در گزارش از بازار شب عید می‌نویسد:« نمی‌شود کتمان کرد که قدرت خرید مردم به نحو قابل توجهی کاهش یافته و برخی تنها برای تماشای بازار عید اجناس را با حسرت نگاه می‌کنند و عده‌ای نیز به ناچار باید چیزی بخرند تا روز عید نو نوار شوند.»
علیرغم همه چالش‌ها، شهرها حال و هوای نوروزی گرفته‌اند.
مسافران برای دید و بازدید اقوام خود راهی می‌شوند.
کمپین جلوگیری از تصادفات به راه افتاده است و از مسافران نوروزی خواسته شده که "ظریف برانیم!"
و شکوفه‌ها نیز به استقبال "نوروز" آمده‌اند.