«توان نظامی ایران بسیار ناچیز است!»

امروز بازهم مطبوعات جمهوری اسلامی پر بود از اخبار مربوط به رزمایش «ولایت ۸۹» در آب‌های دریای عمان. فرماندهان نیروی زمینی، هوایی و دریایی ایران در مقابل خبرنگاران از قدرت ارتش و سپاه برای نابودی «دشمن» سخن می‌گویند. محمود احمدی‌نژاد هم بارها به این افتخار کرده است که «اسرائیل، آمریکا و غرب» را به هیچ می‌گیرد. ولی این ادعاها تا چه اندازه به واقعیت نزدیک‌اند؟ رزمایش ایران چه تاثیری در منطقه و بر کشورهای حوزه خلیج فارس دارد؟ اگر ایران آن‌طور که وزیر خارجه آمریکا گفته است خطری در ‌آب‌های خلیج به شمار می‌آید، این خطر به چه معناست؟

این سوال‌ها را با دکتر هوشنگ حسن‌یاری استاد کالج نظامی کینگستون کانادا در میان گذاشته‌ایم

دویچه‏وله: سخن‏گوی رزمایش دریایی موسوم به «ولایت۸۹» گفته که در این مانور اهداف فرضی دشمن منهدم شده‏اند. این عملیات فرضی در چه شرایطی می‏تواند به یک عملیات واقعی تبدیل شود؟

هوشنگ حسن‏یاری: بعضی وقت‏ها خیلی ساده است. کافی است تصادفی پیش بیاید و به یک جنگ واقعی ختم شود. آن‏چه معمولا کشورها در رزمایش‏ها یا مانورهای نظامی خود انجام می‏دهند، ایجاد آمادگی برای نیروهای خود در برابر موقعیت‏هایی است که قابل پیش‏بینی نیستند. در نتیجه، به خصوص در منطقه‏ی حساس خلیج فارس و تنگه‏ی هرمز ایجاد چنین برخوردهایی دور از انتظار نیست.

وزیر خارجه‏ی امریکا گفته است که ایران خطری جدی در آب‏های خلیج فارس به‏شمار می‏آید. بعداز چنین اظهارنظرهایی، این مانورها چه تاثیری می‏توانند بگذارند؟

یکی از پیام‏های خیلی روشن، به‏خصوص در رزمایش اخیر سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران، این بود که به امریکایی‏ها و دیگر دشمنان ایران اعلام کنند که سپاه این توانایی را دارد که در منطقه‏ی خلیج فارس با این نیروها برخورد کند و آن‏طوری که ادعا داشت، برای ایران و کشورهای منطقه، ایجاد امنیت کند.

منظورتان از دشمن کیست؟

کلمه‏ی دشمن را من از قول رهبران جمهوری اسلامی ایران به‏کار می‏برم.

چنین مانورهایی چه تاثیری می‏گذارد؟ آیا کشورهای حاشیه‏ی خلیج فارس را از ترس به‏خطر افتادن منطقه به امریکا نزدیک‏تر نمی‏کند؟

هرچه بحث در مورد پرونده‏ی هسته‏ای ایران بالا بگیرد و به‏خصوص رزمایش‏هایی که به وسیله‏ی نیروهای ایرانی در منطقه صورت می‏گیرد، کشورهای عربی را بیشتر به سوی امریکا سوق می‏دهد.
این واقعیتی است که می‏توان هرلحظه شاهد آن بود؛ چه در ارتباط با خرید تسلیحاتی این کشورها از امریکا و اروپا و چه مانورهای متعددی که کشورهای کوچک خلیج فارس با امریکا، انگلستان، فرانسه و دیگران در منطقه برپا می‏کنند.
در نتیجه به قول ایرانی‏ها، نوعی «ایران‏هراسی» حال یا به طور واقعی و یا تصنعی وجود دارد که کشورهای عربی را هرچه بیشتر به سوی امریکا و غرب می‏کشاند و بالطبع از ایران دورتر می‏کند.

آقای حسن‏یاری، توان واقعی نظامی ایران چقدر است؟ آیا آن‏طور که خود جمهوری اسلامی ایران ادعا می‏کند، می‏تواند در مقابل امریکا بایستد و اسراییل را منهدم کند و… یا این که این‏ها بیشتر تبلیغات است تا واقعیت؟

کافی است یکی از این قایق‏های تندرو به یکی از کشتی‏های نظامی و یا حتی تجاری کشورهای غربی یا کشورهای خارجی در منطقه‏ اصابت کند و مشکل بزرگی به‏وجود بیاید. به اعتقاد من، آن‏چه برای ایجاد یک برخورد و یا ایجاد اختلال در ترافیک دریایی در منطقه‏ی خلیج فارس و تنگه‏ی هرمز بایسته است، نیازمند توان دریایی بسیار بالایی نیست.
بین ایران و امریکا و یا ایران و مجموعه‏ی کشورهای غربی، از نظر سطح توانایی نظامی اقیانوسی وجود دارد. منتها در جنگ‏هایی که احتمالا در آینده با آن‏ها روبرو خواهیم بود، کم‏تر با وجود دو ارتش منظم در مقابل یک‏دیگر و شروع یک جنگ کلاسیک، آن‏طور که در گذشته دیده می‏شد، مواجه خواهیم شد. امروز جنگ‏ها بیشتر در شکل عملیات جنگ و گریز و چریکی خواهند بود.

یعنی آن‏چه جمهوری اسلامی به عنوان توان نظامی از آن صحبت می‏کند و خیلی هم روی آن تبلیغ می‏کند، از نظر شما، فقط توان خراب‏کاری است؟

به نظر من، بیشتر توان انسانی آن‏ها است. همان‏طور که نهایت کاری که گروه حماس در مقابل اسراییل انجام می‏دهد، شلیک موشک‏هایی بسیار ناکارآمد به سمت اسراییل است. منتها وقتی از بالا و در سطح کلان‏تری نگاه کنیم، می‏بینیم اسراییل چند سالی است نوار غزه را کاملا در محاصره گرفته است و مهم این است. یعنی اسراییل این توانایی را دارد که نوار غزه را به‏نوعی خفه کند (اصطلاحی که برخی به‏کار می‏برند).
در نتیجه، ایجاد ایذاء برای نیروهای بزرگ‏تر می‏تواند مشکل‏زا باشد، منتها نمی‏تواند کشور غالب را شکست بدهد و یا این که به طور خیلی جدی در کار نظامی این کشور اختلال به‏وجود بیاورد. اختلالی که به‏وجود می‏‏‏آید، مقطعی و گذرا خواهد بود. آن‏چه خواهد ماند، توان نظامی کشورها، به خصوص کشورهای عمده و قدرت‏مند جهان است که قادرند ضعفی را که از نظر نیروی انسانی دارند، به راحتی با توان‏های دیگری جبران کنند.

مصاحبه: نیلوفر خسروی
تحریریه: مصطفی ملکان