تغییر نخست‌وزیر اردن در سایه بحران اقتصادی
۱۳۹۷ خرداد ۱۵, سه‌شنبه
ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، عمر الرزاز را به سمت نخست‌وزیر این کشور منصوب کرد. در یک بیانیه کاخ سلطنتی آمده است که وزیر تاکنونی آموزش و پرورش و اقتصاددان پیشین بانک جهانی مأموریت یافته است کابینه خود را تشکیل دهد.
یک روز قبل نخست‌وزیر پیشین هانی المُلقی به دلیل ناآرامی‌ها و اعتراضات گسترده‌ی شهروندان علیه طرح‌های دولتش، مجبور به استعفا شد.
یک لایحه دولت الملقی به منظور اجرای مقرراتی که صندوق بین‌المللی پول تعیین کرده بود، موج اعتراضات عمومی را شعله‌ور ساخت. طبق این لایحه قرار بوده است مالیات ارزش افزوده دستکم ۵ درصد و مالیات شرکت‌ها حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد افزایش یابد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
علت خشم عمومی اما عمیق‌تر از آن چیزی است که در ظاهر به چشم می‌خورد. تیم پچولات، مدیر دفتر بنیاد آلمانی "فریدریش ابرت" در امّان می‌گوید که بر اساس پژوهش‌های "اکونومیست" کلان‌شهر امان گران‌ترین پایتخت جهان عرب است. از یک سو سطح هزینه زندگی بسیار بالاتر از دبی و ابوظبی است، و از سوی دیگر، سطح درآمدها نازل‌تر است. این وضعیت برای شهروندان اردن مشکلات زیادی به همراه آورده است.
این کارشناس امور اردن می‌افزاید: «کرایه ماهانه یک آپارتمان چهار اتاقه دستکم ۳۵۰ دینار اردنی است. در حالی که درآمد متوسط ۴۰۰ دینار (برابر با حدود ۵۰۰ یورو) است، می‌توان تصور کرد که از این درآمد چیزی باقی نمی‌ماند. هزینه‌هایی مانند درمان پزشکی و آموزش را نیز باید بدان افزود. امروزه فقط یک بخش دولتی آموزشی وجود دارد، اما طبقه متوسط، آموزش خوب و مطلوب را برای فرزندان خود می‌خواهد. به همین دلیل آنها که پول دارند، فرزندان خود را به مدرسه‌های خصوصی می‌فرستند.»
موقعیت دشوار ژئوپولیتیک اردن
خانم رنا صباغ، خبرنگار آزاد، می‌گوید که موقعیت جغرافیایی اردن چندان ساده نیست. این کشور تقریبا هیچ منابع طبیعی ندارد. هم‌زمان جنگ و ترور در کشورهای همجوار دولت را مجبور ساخته بخش بزرگی از بودجه کشور را صرف هزینه‌های امنیتی و نظامی کند.
از سوی دیگر بخش دولتی، دیگر قادر به جذب نیروی کار نیست. سالانه حدود ۶۰۰هزار نفر فارغ‌التحصیل به بازار کار سرازیر می‌شوند.
این خبرنگار می‌افزاید که «هم‌زمان بخش خصوصی زیر فشار شدید قرار گرفته است، زیرا اردن تقریبا قادر نیست چیزی صادر کند: عربستان سعودی، عراق، سوریه و یا حوزه خلیج فارس در شرایط کنونی، مسیرهایی بسته‌اند. ما داریم هزینه زیادی برای موقعیت ژئوپولیتیک خود می‌پردازیم.»
اعتراض مردم به مالیات کلان و خدمات نازل
رنا صباغ می‌گوید، مردم اردن این احساس را دارند که دولت در قبال مالیاتی که دریافت می‌کند، خدمات نازلی ارائه می‌دهد. در کنار نظام آموزشی، زیرساخت‌های کشور نیز فرسوده‌اند.
از سوی دیگر دولت باید بار سنگین هزینه‌ی پرداخت کارکنان دستگاه‌های دولتی را بر دوش بکشد. بازنشستگی وزیران بازنشسته نیز خود هزینه بالایی را به خود اختصاص می‌دهد.
اردن به عنوان کشور همجوار سوریه، پذیرای بیش از یک میلیون آواره جنگی شده است. تنها بخشی از کمک‌های بین‌المللی وعده داده شده به اردن رسیده است. کمیساریای عالی پناهندگان وابسته به سازمان ملل متحد کشورهای کمک‌کننده بین‌المللی را به تأکید فراخوانده است به وعده‌های خود برای کمک به آوارگان سوری عمل کنند.
امین عواد، مدیر کمیساریای عالی حوزه خاورمیانه و شمال آفریقا هفته گذشته گفته بود، کشورهای کمک‌کننده تاکنون تنها یک پنجم هزینه مورد نیاز ۴،۸ میلیارد یورویی را برای سال جاری میلادی پرداخت کرده‌اند.
ادامه اعتراضات تا لغو کامل اصلاحات مالیاتی
اینکه نخست‌وزیر جدید از سوی پادشاه برای اصلاحات در ساختار اقتصادی مأموریت یابد، هنوز مشخص نیست. در اردن این پادشاه است که در این گونه مسائل حرف آخر را می‌زند.
به هر حال تغییر نخست‌وزیر مانع از ادامه اعتراضات در روز سه‌شنبه ۵ ژوئن (۱۵ خرداد) نشد. مخالفان اعلام کرده‌اند که اعتراضات تا زمانی که اصلاحات مالیاتی از دستور کار خارج نشده، ادامه خواهد یافت.