تعطیلات تابستان و تشدید فشار بر فعالان دانشجویی
۱۳۸۷ تیر ۱۹, چهارشنبه
بازداشتها در آستانه تابستان
در تابستان دانشگاهها تعطیل و خوابگاهها نیز خلوت یا بسته اند. اگر احضاری صورت گیرد یا دستگیری‌ای، واکنش از سوی جمع دانشجویان مشکل است.
ماموران امنیتی از چند هفته پیش، در آستانه فرا رسیدن تابستان، اقدام به بازداشت چند تن از فعالان دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد کردند. توحید دولت‌شناس، محمد زراعتی و فرزاد حسن‌زاده از آن جمله بودند. همچنین چند فعال دانشجویی دانشگاههای آزاد را با خود بردند. امیررضا اردلان، مهدی خدایی، سلمان سیما، سجاد رجبی و محمد میزبان از جمله این دانشجویان بازداشتی هستند.
در اولین روزهای تیرماه تهدیدهای تلفنی علیه چندین تن از دانشجویان آزادی‌خواه و برابری‌طلب صورت گرفت، فعالان دانشجویی‌ای که در رابطه با شرکت یا قصد شرکت در تظاهرات اعتراضی روز ۱۶ آذر سال ۱۳۸۶ دستگیر و سپس با قید وثیقه آزاد شده بودند، تهدید شدند که به اتهام ارتداد محاکمه خواهند شد. سپس گروهی از آنان را برای محاکمه در فصل تابستان به دادگاه احضار کردند. انوشه آزادفر، محمد پورعبدالله، نسیم سلطان بیگی، و بیژن صباغ از جمله این دانشجویان هستند.
نمونه احضار نسیم سلطان بیگی به دادگاه
خانم نسیم سلطان بیگی، دانشجوی علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی است. وی در روز ۱۲ آذر ماه سال ۱۳۸۶ توسط ماموران امنیتی در خیابان دستگیر شد. گفتند که جرمش قصد شرکت در تجمع دانشجویی روز ۱۶ آذر در دانشگاه تهران بوده است. وی پس از تحمل ۵۵ روز حبس و با تودیع وثیقه ۵۰ میلیون تومانی آزاد شد. نسیم سلطان بیگی در روز دوازدهم تیر ماه برگه احضاریه به دادگاه انقلاب را دریافت کرده است. در این برگه دستور داده شده که در شهریور ماه در دادگاه حاضر شود. اتهام او در نامه قید نشده است. اما در جلسه بازپرسی‌ای که او در اردیبهشت ماه گذشته در آن شرکت داشته، چهار اتهام را علیه او عنوان کرده بودند. از آنجا که احضار به این جلسه بازپرسی تلفنی صورت گرفته بوده است، وکیل او، عبدالفتاح سلطانی، از اعضای کانون مدافعان حقوق بشر، اجازه شرکت در جلسه و دفاع از موکلش را نداشته است. در نتیجه نسیم سلطان بیگی باید به تنهایی به اتهاماتش پاسخ می‌گفته است. اتهاماتی که به او زده‌اند عبارت است از “اقدام علیه امنیت ملی، تبلیغ علیه نظام، تبانی برای برگزاری مراسم ۱۶ آذر و ارتباط با گروههای خارج از کشور.“
نسیم سلطان بیگی یکبار دیگر نیز دستگیر و زندانی شده بود، بار پیش به خاطر حضور در تجمع روز ۲۲ خرداد ۱۳۸۵ در میدان ۷ تیر برای بیان خواستهای حقوقی زنان. وی پس از تحمل یک هفته بازداشت در بند ۲۰۹ اوین و تشکیل دادگاه، محکوم به دو سال حبس تعلیقی به مدت ۵ سال شده بود. پس از آزادی از زندان کمیته انضباطی دانشگاه او را یک سال از تحصیل محروم کرد. اگر در دادگاه انقلاب در شهریور ماه حکمی علیه او صادر کنند، به معنای آن است که وی باید دو سال محکومیتی را هم که بخاطر شرکت در تظاهرات برای دفاع از حقوق زنان داشته، تحمل کند.
دادگاه تجدیدنظر عابد توانچه
همچنین دادگاه تجدیدنظری در اراک عابد توانچه، دانشجوی دانشگاه پلی تکنیک تهران، از فعالان دانشجویی آزادی‌خواه و برابری‌طلب را بدون حضور او و وکیلش و به طور غیرعلنی و بدون هیئت منصفه محکوم به هشت ماه حبس تعزیری کرد. عابد توانچه در باره حکمی که صادر شده گفت: “بسیار مشخص است که من مانند بسیاری افراد دیگر صرفا بخاطر عقایدی که داشته‌ام، صرفا بخاطر بیان این عقاید دارم زندانی می‌شوم.“
رمضان حاجی مشهدی، وکیل عابد توانچه، که وکالت بیش از ۴۰ تن از فعالان دانشجویی آزادی‌خواه و برابری‌طلب را بر عهده دارد، در این باره گفت: “آخرین وضعیت عابد توانچه بدین شکل است که متاسفانه ایشان در دادگاه تجدید نظر به هشت ماه حبس تعلیقی محکوم شد، یعنی حکم بدوی توسط دادگاه انقلاب تایید شد، بدون حضور وکیل و حضور ایشان. ما به این حکم معترض هستیم، معتقدیم برخلاف اصل ۱۶۸ قانون اساسی است، بدون حضور وکیل، بدون حضور هیئت منصفه و علنی، یعنی در دادگستری صورت نپذیرفته، من نامه‌ای به رییس قوه قضاییه امروز (۱۸ تیر) نوشتم و از ایشان درخواست کردم که با توجه به قانون حفظ حقوق شهروندی که بر حقوق شهروندان تاکید کرده که حتما باید وکیل داشته باشند، درخواست کردم که ایشان برای حفظ شان دستگاه قضایی دستور توقف اجرای این حکم و اعاده دادرسی را بدهند. من امیدوارم که این موضوع مورد پذیرش ایشان قرار بگیرد و ایشان به اجرای احکام شهرستان اراک دستور توقف این حکم را بدهند.“
حاجی مشهدی در مورد بقیه دانشجویان برابری خواه و آزادی طلب که وی وکالتشان را بر عهده دارد گفت که از سعید مرتضوی، دادستان تهران، خواستار آن شده که پرونده موکلهایش را ببیند تا بتواند از آنان دفاع کند. وی گفت که منتظر پاسخ دادستان است.
سردرگمی و مدیریت دوگانه
محمدعلی دادخواه، وکیل گروهی دیگر از دانشجویان زندانی، تشدید فشار بر دانشجویان را در ماهها و هفته‌های اخیر تایید کرد. وی گفت که دانشجویانی که در زندان اوین در تهران هستند، باید دست کم از آزادی مشروط برخوردار می‌شده‌اند، اما نشده‌اند، یا با وجود حکم برائت برای دو دانشجو در اهواز، هنوز این دانشجویان در زندان‌اند.
دادخواه با اشاره به چگونگی صدور حکم در مورد پرونده عابد توانچه، دانشجوی دانشکده پلی تکنیک تهران، از سردرگمی‌ها و مدیریت دوگانه سخن گفت. دادخواه گفت: “متاسفانه باید بگوییم که روالی که اکنون در مقابله با دانشجویان اتخاذ شده، یک سردرگمی اتخاذ مواضع قانونی را نیز متبادر می‌کند. مثلا آقای توانچه که قبلا یک بار به دادگاه احضار شده بود و پرونده‌ای برای او تشکیل شده بود، علیرغم آنکه پذیرش صلاحیت اضافه، یعنی صلاحیت دادگاهش که قبلا نسبت به موضوع رسیدگی کرده است، در نظام حقوقی ما پذیرفته شده، اما دادگاه دیگری در اراک مبادرت به رسیدگی به پرونده او کرده است.“
چنین مدیریت دوگانه و سردرگمی‌ای را به گفته محمدعلی دادخواه در عرصه‌های دیگر نیز در رابطه با دانشجویان می‌توان دید. دادخواه گفت که با وجود آنکه شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوباتی دارد که آن را لازم‌الاجرا خوانده‌اند - اگر چه این مصوبات مورد تایید همه حقوقدانان نیست - اما به هر حال دیده می‌شود که در هنگام برخورد با دانشجویان دوگانه عمل می‌شود؛ یعنی برخی از دانشجویان را کمیته انضباطی می‌خواهد و سپس حکمی صادر می‌کند، اما برخی از آنها را با وجود آنکه مشمول همان مصوبات می‌شوند، فرانمی‌خوانند و به دادگاههای انقلاب ارجاع می‌دهند.
به نظر دادخواه پیش از هرچیز باید از این مدیریت دوگانه و سردرگمی مدیریت جلوگیری شود . این عضو مؤسس کانون مدافعان حقوق بشر با انتقاد به احضار و فراخواندن فعالان دانشجویی به دادگاههای انقلاب گفت: “اصولا باید حکومتها از این اعتراضات استقبال بکنند. زیرا اگر دانشجو در حیطه اعتراض و انتقاد برنیاید، نسل آینده، نسلی فسرده، سردرگم و مرده خواهد بود. دانشجویی که با عدم عدالت مواجه شود، بعید است که فردا خود مدافع عدالت باشد.“