ترکیه و اسرائیل به عادی‌سازی مناسبات نزدیک می‌شوند
۱۳۹۲ بهمن ۲۱, دوشنبه
مناسبات ترکیه و اسرائیل که از چهارسال قبل به حالت تعلیق در آمده بود، با گفت‌وگوهای طرفین رو به بهبود است.
روزنامه اسرائیلی "هاآرتص" گزارش داده که دولت این کشور آماده است به خانواده‌های هشت فعال مدنی ترک و یک آمریکایی ترک‌تبار ۲۰ میلیون دلار غرامت بپردازد.
این نه نفر در حمله سربازان اسرائیلی به کشتی امدادی "ماوی مرمره" جان خود را از دست دادند.
این کشتی حامل کمک‌های انساندوستانه به مردم محاصره شده غزه بود و در ماه مه ۲۰۱۰ هدف حمله ارتش اسرائیل قرار گرفت.
مناسبات دوستانه ترکیه و اسرائیل پس از این ماجرا تیره شد. اردوغان نخست وزیر ترکیه شرط گفت‌وگو با مقامات اسرائیلی را عذرخواهی آنها از این رویداد تعیین کرده بود اما نتانیاهو چنین شرطی را نمی‌پذیرفت.
نخست وزیر اسرائیل، سرانجام درماه مارس ۲۰۱۳ و با وساطت باراک اوباما، از این رویداد پوزش خواست. پس از آن، اردوغان از آمادگی کشورش برای آشتی و عادی کردن رابطه با اسرائیل خبر داد.
گفتگوهای طرفین از آوریل سال ۲۰۱۳ شروع شد اما تاکنون بی‌نتبجه مانده بود. اختلافات دو کشور صرفا برسر مبلغ غرامت نبود، بلکه به محاکمه غیابی و نمادین چهار ژنرال اسرائیلی در دادگاه‌های ترکیه نیز بر می‌گشت. این ژنرال‌ها در ارتباط با حمله به کشتی "ناوی مرمره" به کشتن فعالان ترک، شکنجه، آدم‌ربایی، غارت و سلب آزادی متهم شدند.
گفت‌وگوهای ترکیه و اسرائیل بر سر مسائل پیش‌گفته طی ده ماهه گذشته پیشرفتی نداشتند. از یک سو، اسرائیل خواستار بسته شدن پرونده سربازان این کشور در دستگاه قضایی ترکیه بود و اردوغان نیز از سوی دیگر، بهبود شرایط مناطق محاصره‌شده غزه را می‌طلبید.
روزنامه "هاآرتص" پیشتر نوشته بود که دولت ترکیه خواستار پرداخت ۳۰ میلیون دلارغرامت شده اما اسرائیل با نصف این مبلغ موافقت کرده است. "هاآرتص" توافق طرفین تا پیش از برگزاری انتخابات اسرائیل در ۳۰ مارس را بعید دانسته بود.
پیشرفت قابل توجه
وزیر خارجه ترکیه در مصاحبه تلویزیونی خود گفت، تحرکی در گفت‌وگوهای طرفین ایجاد شده اما در توصیف جزئیات، به عبارت "پیشرفت قابل توجه" اکتفا کرد. به نظر می‌رسد مقامات ترکیه قصد دارند تا زمان امضای یک قرارداد قطعی و مبادله مجدد سفیر، خویشتندار باقی بمانند.
روز دوشنبه (۱۰ فوریه/۲۱ بهمن) روزنامه اسرائیلی "معاریو" از قول یک مقام دولتی این کشور نوشت که امیدواری نسبت به امضای این توافق در ماه جاری وجود دارد.
در ماه مه ۲۰۱۰ بنیاد "آی اچ اچ" چند کشتی را که حامل ۱۰ هزار تن مواد غذائی و کالاهای گوناگون برای ساکنان باریکه غزه بود، روانه این منطقه کرد. قرار بود با این اقدام محاصره غزه که از سال ۲۰۰۷ توسط اسراییل در جریان بود شکسته شود. اما روز ۳۱ ماه مه، کشتی‌ها مورد حمله نیروهای اسرائبلی قرار گرفتند. ۹ نفر از سرنشینان کشتی "ماوی مرمره" در این حمله کشته شدند، گروهی کشته و صدها نفر دستگیر شدند.
یک کمیته تحقیقاتی سازمان ملل، در تحقیقاتی که بعدا انجام داد به این نتیجه رسید که عملیات نظامی اسرائیل «نامتناسب و نابجا» بوده است.