تخطی ایران از برجام؛ اروپا مکانیسم حل اختلاف را فعال کرد
۱۳۹۸ دی ۲۴, سه‌شنبه
سرانجام سه کشور اروپایی امروزاولین گام را برای فعال‌کردن "مکانیسم حل اختلاف" در راستای حل اختلاف در برجام را به جریان انداختند. اکنون پرونده تخلفات ایران در نادیده گرفتن مفاد برجام به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع می‌شود و در صورت محکومیت، تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران اعمال می‌شود.
سه کشور اتحادیه اروپا امروز سه شنبه ۲۴ دی ماه (۱۴ ژانویه ) اعلام کردند که بر اساس توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ با ایران (برجام)، سازوکار رفع اختلاف فعال شد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، آنها ایران را متهم کردند به کرات مفاد توافقنامه برجام را نقض کرده است، در حالی که طرف‌های دیگر برجام همچنان به مفاد آن پایبندند.
وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی فرانسه، انگلیس و آلمان امروز در بیانیه خود گفتند که ایران از ماه مه سال گذشته (۲۰۱۹) به تدریج تعهدات خود را در قبال توافقنامه برجام کاهش داده و محدودیت های اصلی برنامه هسته ای اش را نادیده گرفته است.
در بیانیه این کشورها تصریح شده که "اقدامات ایران" هیچ انتخاب دیگری غیر از "فعال شدن روند حل اختلاف" برای طرف های توافقنامه باقی نگذاشته است. به این ترتیب روندی که در نهایت می‌تواند به فعال شدن "مکانیسم ماشه" بینجامد، اکنون فعال شده است.
بر اساس این مکانیسم، اختلاف حل نشده در کمیسیون مشترک برجام که شامل کشور‌های عضو این توافقنامه است، در یک روند چندگانه به هیات‌های مشورتی و نهایتا به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده خواهد شد.
در صورتی که شورای امنیت سازمان ملل نیز ایران را به نقض برجام محکوم کند، تحریم‌های این شورا که قبل از برجام نیز وجود داشت، بدون طی شدن هرگونه فرآیندی علیه ایران اعمال خواهد شد.
خبرگزاری فرانسه در گزارش خود آورده است که این اقدام انگلیس ، فرانسه و آلمان در حالی رخ می دهد که به دنبال کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده ارشد سپاه پاسداران در حمله آمریکا و ساقط شدن سهوی یک فروند هواپیمای اوکراینی توسط پدافند هوافضای سپاه پاسداران، تنش های میان ایران و غرب افزایش گرفته است.
در بیانیه این سه کشور همچنین تاکید شده است: «اقدامات ایران با مفاد توافق هسته ای مغایرت دارد و پیامدهای گسترش سلاح های هسته ای و غیرقابل برگشت، به شکل فزاینده ای رو به گسترش است."
در همین حال سه قدرت اروپایی گفتند که یکبار دیگر تعهد خود را در قبال توافقنامه هسته‌ای با ایران ابراز می کنند و با هدف "همکاری با همه طرف ها و حفظ مفاد موافقتنامه"، آماده هرگونه گفتگو، مذاکره و همکاری هستند
در این بیانیه همچنین تاکید شده است:«با توجه به وقایع اخیر، مهمتر از همه این است که ما به بحران تکثیر هسته‌ای اضافه نکنیم که باعث تهدید همه منطقه می‌شود.»
رویترز هم به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داد که هدف سه کشور اروپایی، نجات برجام است و آنها تمایلی ندارند که تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران برقرار شود.
سه کشور در بخش دیگری از بیانیه خود گفتند که آنها به "کمپین فشار حداکثری علیه ایران" که رئیس جمهور آمریكا از آن حمایت می کند، نخواهند پیوست.
خبرگزاری فرانسه، کمیپن ترامپ را منجر به بروز مشکلات بیشتر برای اقتصاد نابسامان ایران خواند و اشاره کرد که از ماه نوامبر ۲۰۱۹، اعتراضات "بسیار غیرمعمول" در ایران شکل گرفت که به دلیل افزایش "تعجب‌آور" قیمت بنزین بوده است.
درخواست بوریس جانسون از ترامپ
در همین حال، بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا امروز ۲۴ دی ماه ( ۱۴ ژانویه) از رئیس جمهوری آمریکا خواست تا توافق هسته‌ای با ایران را با توافق جدیدی مورد نظر خود جایگزین کند.
به گزارش رویترز از لندن، آقای جانسون گفت با این جایگزینی، اطمینان پیدا می‌کنیم که جمهوری اسلامی به سلاح اتمی دست نخواهد یافت.
او طرح مورد نظر دونالد ترامپ را "راه حلی فوق‌العاده و رو به جلو" نامید و اضافه کرد: « اگر می‌خواهیم از شر آن (برجام) خلاص شویم ، بیاییم آن را جایگزین کنیم.»
توافق هسته‌ای با ایران با نام اقدام جامع مشترک، موسوم به برجام، در سال ۲۰۱۵ میان آمریکا، فرانسه، آلمان، بریتانیا، روسیه و چین با ایران و با هدف محدود کردن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران منعقد شد.
ظریف: بریتانیا کورکورانه دنباله‌رو آمریکاست
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در توئیتر خود با عنوان "نقص دیپلماتیک؟"، نوشت: «انگلیس مقلدانه دنباله‌رو خط مشی ایالات متحده است و کورکورانه از ماجراجویان تروریستی خود در منطقه ما استفاده می‌کند.»
ظریف در ادامه نوشت: « آخرین دفعه‌ای که انگلستان توسط آمریکا به سمت بدنامی‌کشانده شد، جنگ عراق بود. نتیجه آن چه شد؟»
در ادامه توئیت وزیر امور خارجه ایران، او نوشت: «مسیر افتخارآمیز را تغییر دهید: بدهی‌های سفارش شده به ایرانی‌ها را تسویه کنید.»
"بریتانیا دنبال جنگ و درگیری نظامی نیست"
آقای جانسون اما در سخنان امروز خود تصریح اینکه که به دنبال "درگیری نظامی میان بریتانیا، ایالات متحده و ایران نیست". او گفت با جایگزین کردن طرح رئیس جمهوری آمریکا با برجام، "احتمال" جنگ و درگیری کاهش می‌یابد.
جانسون در همین حال به "بی. بی. سی" گفت که توافق کنترل تسلیحات هسته ای با تهران "یک راه عالی" برای پیشبرد اهداف محدود کردن برنامه هسته ای ایران است.
نخست وزیر بریتانیا در همین حال، ترامپ را "معامله‌کننده بزرگ" نامید.
دونالد ترامپ و دیگر مقامات کاخ سفید تاکنون از تمایل خود برای گفتگوی بدون شرط با ایران سخن گفته اند.
علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی‌ایران همواره مخالف سرسخت گفتگو با مقامات آمریکاست.
آمریکا سال ۲۰۱۸ و با دستور دونالد ترامپ از برجام خارج شد. این در حالی بود که قدرت‌های اروپایی به نوشته رویترز، "بارها و بارها" اعلام کردند که حتی بعد از خروج آمریکا از برجام، از این توافقنامه حمایت می‌کنند.
مقامات ایران اما بارها طرف‌های اروپایی را متهم کردند که قادر نیستند بدون توجه به تاثیرگذاری‌های آمریکا، به این کشور کمک کنند.
دوباره غنی‌سازی اورانیوم، دوباره نگرانی جهانی
جمهوری اسلامی ایران اوایل ژانویه ۲۰۲۰ به طرف‌های اروپایی اعلام کرد که پنجمین و آخرین مرحله از کاهش تعهدات برجامی خود را کنار می‌گذارد. رویترز این اقدام جدید ایران برای از سرگیری غنی‌سازی اورانیوم را "ضربه دیگری برای معامله" خواند.
نخست وزیر بریتانیا این اقدام ایران را فرصت "خلاص شدن از توافق برجام" و همان موضوعی دانست که دونالد ترامپ پیگیر آن است و گفت: «حرف من به دوستان آمریکایی ما این است که بیایید جور دیگری به موضوع نگاه کنید، شما مجبورید مانع دستیابی ایرانی‌ها به سلاح‌های اتمی شوید.»
از دیدگاه آمریکا، توافقنامه برجام که در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما صورت گرفت، توافقی ناقص است و شکاف‌های بسیاری در آن وجود دارد.
کلینا کانوی، مشاور کاخ سفید اوایل ژانویه اعلام کرد که ترامپ اطمینان دارد هنوز می‌تواند درباره برنامه هسته ای ایران با این کشور معامله کرد و به توافق جدیدی دست یافت.