بحران آمریکا و بازار طلائی طلا

ارزش طلا ظرف سه سال گذشته بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یافت. این رشد، در یک سال اخیر شتابی کم سابقه تر از همیشه پیدا کرد. در آغاز این هفته، بهای هر اونس طلا، به حدود ۹۳۳ دلار رسید. برخی از کارشناسان، حتی پیش بینی کردند که ارزش هر اونس طلا که برابر با ۳۱ و یک دهم گرم است، ممکن است در آینده به ۲ هزار دلار هم برسد.

طلا، از زمان کشف خود، مطمئن ترین وسیله ذخیره کردن دارائی‌های فردی و جمعی بوده است. در اکثریت قریب به اتفاق کشورهای جهان، اندوخته طلا، پشتوانه ارزی محسوب می‌شود. کاهش و افزایش بهای طلا، تابعی از متغییرهای گوناگون است.

در درجه نخست، این قانون طبیعی عرضه و تقاضا است که سبب افزایش و کاهش بهای طلا می‌شود. مثلا، کافی است در گوشه ای از جهان یک معدن جدید کشف شود، یا یکی از کشورهای جهان، بخشی از پشتوانه طلای خود را به بازار عرضه کند، تا ارزش طلا ناگهان کاهش یابد.

اما افزایش ارزش طلا در چند سال اخیر، ناگهانی نبوده و ذخیره طلای جهان نیز، کاهش نیافته است. بنابراین، افزایش قیمت، نتیجه متغییرهای دیگری بوده که کاهش ارزش دلار، نوسانات بورس، افزایش بهای نفت و سایر مواد خام و خطر ورود آمریکا به یک چرخه جدید رکود اقتصادی مهمترین آن‌ها است. عمر چرخه‌های رکود و شکوفائی اقتصاد آمریکا معمولا دست کم ده سال است.

سیاستی که بانک فدرال آمریکا اخیرا برای مهار بحران کم سابقه بورس‌ها اتخاذ کرد، در افزایش ارزش طلا از همه متغییرهای دیگر موثرتر بود. در اوج این بحران، بانک فدرال، نرخ بهره راهبردی را در دو مرحله پیاپی از ۴ و ۲۵ صدم درصد به ۳ درصد کاهش داد.

نرخ بهره بانکی بر رونق و رکود معاملات سهام و طلا اثری اجتناب ناپذیر دارد. کاهش نرخ بهره بانکی سبب می‌شود که مردم سپرده‌های خود را از بانک‌ها بیرون بکشند و روی طلا یا اوراق قرضه و سهام سرمایه گذاری کنند. زیرا سودی که از سپرده بانکی می‌برند دیگر جالب نیست.

عکس این روند، زمانی آشکار می‌شود که بانک‌ها بهره بیشتری بپردازند. در این صورت، مردم اوراق قرضه و سهام خود را می‌فروشند تا نقدینه حاصل از آن را به بانک‌ها بسپارند و سودی هرچند کمتر، اما ثابت و تضمین شده دریافت کنند.

بانک فدرال آمریکا، در کنار کمک به کاهش بحران بورس‌ها، هدف دیگری را نیز از کاهش نرخ بهره راهبردی دنبال می‌کرد. کاهش نرخ بهره می‌تواند سبب رونق بازار مستغلات آمریکا شود که از دوسال پیش درگیر بحرانی کم سابقه است. بالا رفتن بهره بانکی سبب شده بود که میلیون‌ها شهروند آمریکائی نتوانند قسط خانه‌ها و مستغلات خود را بپردازند. در نتیجه میلیون‌ها ساختمان، بدون مشتری روی دست بانک‌ها ماند. اکنون ممکن است کاهش بهره تحرکی در این زمینه ایجاد کند.

جواد طالعی