ایستادگی زنان در برابر تلاش حاکمیت برای حذف آنان
۱۳۹۳ شهریور ۱۱, سه‌شنبه
چهارشنبه ۲۵ تیر:خبرگزاری ایسنا از صدور بخشنامه‌ای محرمانه توسط شورای معاونان شهرداران مناطق شهرداری تهران خبر داد که بر اساس آن شماری از زنان شاغل در بخش‌های اداری سازمان شهرداری کنار گذاشته میشوند.
این بخشنامه در اردیبهشت ماه به تصویب رسیده و مطابق آن کلیه مدیران ارشد و میانی، می‌بایست صرفا از نیروهای کارمند "آقا" جهت سمت‌هایی مانند مسئول دفتر، منشی، اپراتور تلفن، تایپیست و مسئول پیگیری و ... که در محدوده دفتر کار مدیران اشتغال دارند، استفاده کنند.
یک‌شنبه ۱۹ مرداد:نمایندگان مجلس طرحی را تصویب کردند که بر اساس آن تمامی اعمال جراحی که به منظور پیشگیری دائمی از بارداری انجام شود، به استثنای موارد مرتبط با تهدید سلامت، ممنوع است.
ماده دواین طرح میگوید، هر گونه تبلیغ درباره پیشگیری از بارداری و کاهش فرزندآوری در همه رسانه‌ها ممنوع است. بر اساس این ماده، رسانه متخلف مطابق قانون مطبوعات مجازات خواهد شد.
پنج شنبه ۶ شهریور:فاطمه آلیا خبر از بررسی طرحی در مجلس داد که بر اساس آن ساعت کاری مادران تا ۱۲ سالگی فرزندانشان به نصف کاهش پیدا میکند.
یک‌شنبه ۹ شهریور:رئیس اداره اماکن ناجا از ممنوعیت کار زنان در قهوه‌خانه‌ها و کافی‌شاپ‌ها خبر داد. به گفته وی در سفره‌خانه‌های سنتی هم زنان تنها اجازه کار در آشپزخانه را دارند.
سه‌شنبه ۱۱ شهریور:روزنامه شرق در گزارشی خبر داد که بیش از یک دهه است که بر اساس یک قانون نانوشته زنان نوازنده از رفتن به روی صحنه در شهر اصفهان محرومند.
اما ظاهرا این قانون نانوشته تنها در اصفهان اجرا نمی‌شود. در گزارش روزنامه شرق از قول حسین علیزاده نوازنده تار عنوان شده که "بر‌اساس یک‌قانون نانوشته حضور زنان نوازنده در اجرای زنده موسیقی در بعضی شهرها از قبیل اصفهان، تبریز، ارومیه، زنجان، گرگان، تمامی شهرهای استان خراسان، برخی از شهرهای خوزستان و... ممنوع است و گروه‌های موسیقی اجازه استفاده از هیچ نوازنده زن یا همخوان زنی را در گروه ندارند."
هرچند مدیر دفتر موسیقی وزارت ارشاد به روزنامه شرق گفته که نوازندگی زنان بر روی صحنه هیچ مشکل قانونی ندارد و با شنیدن خبر ممنوعیت نوازندگی زنان در برخی شهرها وزارت ارشاد در حالی بررسی این موضوع است اما آنچه واقعی است این است که گروه‌های موسیقی در برخی شهرستان‌ها مجبورند بدون زنان نوازنده به روی صحنه بروند.
اینها تنها اخباری بودند که در فاصله کمتر از دو ماه درباره محدود کردن هرچه بیشتر زنان در عرصه‌های عمومی منتشر شدند. اگر نگاهی به اخبار مرتبط در یک سال گذشته که دولت روحانی کارش را آغاز کرده بیندازیم، وضع به مراتب بدتر خواهد بود.
آیا دولت روحانی عرصه سیاست خارجی و اقتصاد را به تمامی در دستان خود گرفته و سایر عرصه‌ها را به جناح مقابل وانهاده است؟ آیا یک بار دیگر مسائل زنان قربانی سیاست‌های کلان اقتصادی و بین‌المللی و "امنیت ملی" می‌شود؟
بنفشه جمالی روزنامه‌نگار حوزه زنان در ایران میگوید حذف زنان از جامعه مخصوص یک دوره خاص و یک دولت خاص نیست بلکه این سیاستی است که کل حاکمیت جمهوری اسلامی در سی و چند سال گذشته داشته است. به نظر این فعال حقوق زنان، اولویت داشتن نقش مادری برای زنان، نگاه حاکم بر جمهوری اسلامی است تنها زمانی که دولت‌های کمی متفاوت‌تر به صحنه می‌آیند، جهت‌گیری‌ها در این زمینه پررنگ‌تر می‌شود.
"جنبش زنان ساکت ننشسته است"
در سال ۱۳۸۷ زمانی که لایحه حمایت از خانواده میرفت که در مجلس شورای اسلامی تصویب شود، دیدار گروهی از فعالان زنان با نمایندگان مجلس که چهره‌هایی چون شیرین عبادی و زنده‌یاد سیمین بهبهانی هم در میان آنان بودند جلوی تصویب این لایحه را گرفت.
امروز اما جای حرکت‌های این چنینی خالی است، چرا؟
بنفشه جمالی میگوید: «آن قدر تعداد این موارد زیاد شده که با توجه به نیروی محدودی که جنبش زنان دارد، عملاً تنها می‌تواند روی یکسری از مسائلی که برایش اولویت قائل میشوند متمرکز شود. مثلاً در رابطه با سهمیهبندی جنسیتی که در خیلی از دانشگاه‌ها انجام شد و عملاً دخترها از خیلی رشتهها حذف شدند، یکسری از فعالان حقوق زنان شکایت کردند و وکیل گرفتند و این روند دارد ادامه پیدا میکند و در نتیجه در سال جدید این روند خیلی کمتر شد. با وجود اینکه متوقف نشد، اما عملاً کمتر شد. من فکر نمیکنم حساسیت جنبش زنان نسبت به این مسائل کم شده باشد بلکه نیروی جنبش زنان خیلی محدود شده و عملاً شاید این باعث شود که آن را به سکوت تعبیر کنند».
"شهیندخت مولاوردی با حاکمیت همسو شده"
انتخاب شهیندخت مولاوردی به سمت معاون امور زنان ریاست جمهوری، امیدهایی را در دل فعالان زنان برانگیخت. او که خود سابقه حضور در فعالیت‌های زنان را داشت، می‌توانست پلی باشد میان جامعه مدنی زنان و حاکمیت. ولی آیا تاکنون توانسته این نقش را ایفا کند؟
بنفشه جمالی میگوید: «با توجه به شناختی که از جنبش زنان و از خانم ملاوردی داشت و اینکه انتظار میرفت که حداقل نسبت به خیلی از این مسائل عکسالعمل نشان دهند و موضعگیری داشته باشند، ولی عملاً سکوت کردند و در خیلی از جاها هم با نگاه حاکمیت همسو شدند».
خانم جمالی میگوید معاون امور زنان ریاست جمهوری عملا از جنبش زنان فاصله گرفته و بر خلاف قبل در هیچیک از محافل و نششست‌های زنان شرکت نمی‌کند. به نظر او مولاوردی عملا بخشی از دولت و حاکمیت شده و حساسیت پیشین را نسبت به مطالبات زنان ندارد.
فشار از داخل و بلند کردن صدا در خارج می‌تواند نتیجه بخش باشد
با وجود همه این موانع، بنفشه جمالی معتقد است همچنان می‌توان مانع تصویب بسیاری از طرح‌ها و لوایح تبعیض‌آمیز شد.
به نظر این کنشگر حقوق زنان، فعالان زنان که در خارج از ایران هستند به دلیل نداشتن محدودیت‌های داخلی می‌توانند با خبری کردن این مسائل و با ایجاد حساسیت بیشتر عملاً به فعالیتها و اعتراضات داخل کمک کنند.
او میگوید فعالان حقوق زنان در خارج از کشور می‌توانند صدای جنبش زنان در داخل باشند.