ایران و پذیرش احتمال صدور قطعنامهی جدید
۱۳۸۶ اسفند ۸, چهارشنبهانتشار تازهترین گزارش محمد البرادعی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی، در ایران با استقبال فراوان روبرو شد. مقامهای ارشد جمهوری اسلامی با عبارتهای اغراقآمیزی این گزارش را مثبت خواندند و آن را دلیلی بر بسته شدن پروندهی هستهای عنوان کردند. شادمانی تهران و «پیروزی بزرگ» خواندن گزارش البرادعی، در همان روزهایی اتفاق میافتد که اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل همراه با آلمان خبر از توافق بر سر تصویب قطعنامهای جدید و تشدید تحریمها علیه جمهوری اسلامی میدهند. با گذشت پنج روز از انتشار گزارش البرادعی توجه به نکات منفی آن رفته رفته افزایش مییابد و مسئولان، که پیشتر احتمال صدور قطعنامهی جدید را بعید میدانستند، با نزدیک شدن موعد رای گیری در شورای امنیت، تصویب آن را «دور از انتظار» نمیدانند.
بیستم فروردین ماه در تقویمهای رسمی جمهوری اسلامی «روز ملی فناوری هستهای» خوانده میشود. به گفتهی رئیس جمهور قرار است در این روز جشن بزرگی در ایران برگزار شود. محمود احمدینژاد شنبه شب، چهارم اسفند ماه، در یک گفتوگوی تلویزیونی انتشار تازهترین گزارش مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد فعالیتهای هستهای ایران را پیروزی ملی عنوان کرده و میافزاید «این موضوع قابلیت جشن سراسری را دارد اما به احترام ماه صفر این جشن را تا بیستم فروردین به تعویق میاندازیم.» رئیس جمهور با اشاره به گزارش محمد البرادعی که عصر جمعه، منتشر شد، مبنای صدور قطعنامههای قبلی شورای امنیت علیه ایران را اطلاعات غلط و فشار برخی از کشورهای غربی عنوان کرده است. او پیش بینی میکند، پس از این گزارش و به دلیل «حضور برخی عقلا» این کشورها «بر سر عقل خواهند آمد.»
استقبال از گزارش البرادعی در روزهای بعد نیز ادامه یافت. عشرت شایق، نمایندهی تبریز در مجلس به ایسنا میگوید «استکبار جهانی و آمریکای جهانخوار با انواع ترفندها و توطئهها سعی در به حاشیه کشاندن پرونده هستهای ایران داشت که با گزارش اخیر البرداعی، این توطئهها نقش بر آب شد.» شایق میافزاید «پیروزی هستهای جمهوری اسلامی بزرگترین رسوایی سیاسی و علمی آمریکا در قرن حاضر است.» به اعتقاد نمایندهی تبریز «با گزارش البرادعی، آمریکا و کشورهای همسو باید ضمن عذرخواهی از ملت بزرگ ایران نسبت به لغو دو قطعنامه علیه ایران اقدام کنند.» مشاور ارشد و پرنفوذ رئیس جمهور نیز در گفتوگو با روزنامه ماینیچی ژاپن تاکید میکند «با گزارش تازهی آژانس تصویب یک قطعنامه جدید کار احمقانه و مضحکی است.» مجتبی ثمرههاشمی به شورای امنیت توصیه میکند «صراحتا بیاساس بودن قطعنامههای قبلی را اعلام کند و از ملتهای جهان و به خصوص ملت و دولت ایران عذرخواهی بکند.»
گزارش البرادعی، بهانهای برای تقویت قطعنامه
به رغم اظهارات خوش بینانه سیاستمداران ردههای مختلف، اکنون نکات منفی گزارش البرادعی بیشتر مورد توجه قرار میگیرد. در این گزارش ضمن تایید همکاری ایران در روشن شدن برخی ابهامات و مسائل باقیمانده، به فعالیتهای موشکی و تسلیحاتی جمهوری اسلامی نیز اشاره شده است. البرداعی گزارش میدهد آژانس همچنان قادر نیست غیر نظامی بودن برنامههای اعلامنشدهی هستهای ایران را تضمین کند. محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام اعتقاد دارد، اشاره به موضوعات موشکی «شروع یک حرکت جدید و باز کردن یک باب جدید درباره ایران است.» او میافزاید «باید مشخص شود چرا البرادعی این پاراگرافها را در گزارش خود آورده است.» در همین ارتباط یک کارشناس روابط بینالمللی، روز سه شنبه در میزگرد «آخرین تحولات پرونده هستهای» گفته است «ایران روزهای سختتری را برای دفاع از خود در پیش خواهد داشت چرا که باید از این به بعد جواب فعالیتهای تسلیحاتی خود را به آژانس ارائه دهد.» به گزارش فارس علی خرم تاکید میکند «به اعتقاد من این گزارش نه تنها پرونده ایران را از شورای امنیت به آژانس بازنمیگرداند بلکه موجبات تقویت متن قطعنامه در دست اقدام هم خواهد شد.»
جواد وعیدی معاون بینالملل شورای عالی امنیت ملی روز دوشنبه اعلام میکند از آنجا که تلاش غرب برای صدور قطعنامه منتفی نشده «بنابراین قطعنامه سوم دور از انتظار نیست.» یک روز بعد، هفتم اسفند، محمدرضا باهنر نایب رئیس مجلس اظهار داشت «مطمئن نیستیم که پرونده هستهای ایران به آژانس برگردد و همچنین احتمال صدور قطعنامه سوم علیه ایران نیز وجود دارد.» ظاهرا پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان در مورد تصویب قطعنامه جدید به توافق رسیدهاند و اختلاف نظرهایی که به ویژه با چین و روسیه وجود دارد در مورد شدت تحریمها و افزودن مشوقهایی برای همکاری بیشتر و توقف غنیسازی اورانیوم از سوی ایران است. مسئولان ارشد جمهوری اسلامی پیشاپیش اعلام کردهاند قطعنامهی سوم را نمیپذیرند و از مواضع خود عقب نخواهند نشست. نائب رئیس مجلس در سخنرانی خود در دانشگاه شریف با بیان اینکه بایستی هزینه رسیدن به فناوری هستهای را بپردازیم، تاکید میکند، اما این دلیل نمیشود که با کمتدبیری و شتابزدگی این هزینه را افزایش دهیم.