انتخاب اعضاى شوراى حقوق بشر سازمان ملل

در اواسط ماه مارس، اجلاس عمومى سازمان ملل، ايجاد شوراى حقوق بشر را تصويب كرد. ۱۷۰ كشورعضو سازمان ملل به اين تصميم راى مثبت دادند، ۴ كشور راى منفى و ۳ كشور راى ممتنع. اين اقدام نتيجه‌ى ماه‌ها كشمكش بود. ناكارآمدى كميسيون حقوق بشر، ايجاد نهاد تازه‌اى را طلب مى‌كرد كه از قدرت تاثيرگذارى بيشترى برخوردار باشد.

بيهوده نيست كه سيمون چسترمن (Simom Chesterman) حقوقدان بين‌المللى آمريكايى، در توصيف ناكارآمدى كميسيون حقوق بشر، آن را «شوخى» و جلسات تصميم‌گيرى‌اش را «بزرگ‌ترين سطل كاغذهاى باطله» خوانده بود. به عقيده‌ى وى، گزينش اعضاى نهاد پيشين‘ نه به اهرمى براى به كرسى نشاندن حقوق بشر، بلكه به وسيله‌اى در خدمت حمله به ديگر كشورها و يا دفع انتقادات به خود به دليل نقض واقعى حقوق بشر تبديل گرديده بود.

تعطيل كميسيون حقوق بشر سازمان ملل متحد را بيش از هر كشورى ايالات متحده‌ى آمريكا خواستار بود. اين كشور مخالف آن بود كه كشورهايى چون چين و زيمبابوه كه بايد به دليل نقض حقوق بشر محكوم مى‌شدند، در ژنو نشسته بودند و از چنين محكوميتى جلوگيرى مى‌كردند.

اينك قرار است در گزينش اعضاى نهاد تازه، همه چيز به روال بهترى صورت گيرد. نامزدهاى شوراى حقوق بشر، بايد اكثريت مطلق آراى مثبت اجلاس عمومى يعنى حداقل ۹۶ راى را به دست آورند. اما برگزيدگان پس از آن نيز زير نظر خواهند بود. چنانچه كشورى از اعضاى شورا، حقوق بشر را نقض كند، اجلاس عمومى سازمان ملل مى‌تواند عضويت آن كشور را در شورا لغو كند.

چنين اقداماتى به نظر ايالات متحده‌ى آمريكا كافى نيست. واشينگتن موانع عضويت در شوراى حقوق بشر را كوچك و موانع اخراج از آن را بزرگ مى‌داند. علت اصلى مخالفت اين كشور كه مدت‌ها برپايى نهاد تازه را به تعويق انداخت نيز همين بود. البته اين مخالفت‌ها سرانجام بي‌نتيجه ماند، چرا كه آمريكا در اجلاس عمومى سازمان ملل داراى حق وتو نيست. از همين رو، اين كشورخيال دارد خود را در نخستين گزينش، نامزد عضويت نكند و ترجيح مى‌دهد از بيرون اين نهاد را زير نظر گيرد.

تا كنون ۶۵ كشور درخواست كرده‌اند كه يكى از ۴۷ كرسى نهاد تازه را تصاحب كنند. آلمان نيز جزو كشورهاى متقاضى است، اما بيلان حقوق بشرى كشورهاى رقيب در گروه آلمان، يعنى كانادا، فنلاند، فرانسه، يونان، هلند، پرتغال، سوييس و انگلستان نيز خوب است و كار را براى آلمان ساده نمى‌كند.

سازمان «ديده‌بان حقوق بشر»، به اجلاس‌عمومى سازمان ملل توصيه كرده است كه از گزينش تعدادى از نامزدهاى عضويت در شورا خوددارى كنند. به نظر اين سازمان كشورهايى چون آذربايجان، چين، كوبا، ايران، پاكستان، روسيه و عربستان سعودى به دليل نقض حقوق بشر، براى عضويت در اين نهاد مناسب نيستند.