اسرائیل و امارات خط لوله نفت دوران شاه را احیا می‌کنند
۱۳۹۹ شهریور ۲۸, جمعه
امضای توافق صلح و همکاری بین اسرائیل و امارات متحده عربی تاثیرات گسترده‌ای بر محاسبات منطقه‌ای و از جمله بر روی انتقال انرژی دارد. اکنون از تغییر مسیر پروژه خط لوله نفت ایلات-اشکلون سخن می‌رود.
روزنامه "دویچه وریتشافت ناخریشتن" (اخبار اقتصادی آلمان) مقاله‌ای درباره تغییر سرنوشت خط لوله انتقال نفت ایلات-اشکلون دارد.
پروژه خط لوله نفت ایلات-اشکلون در سال‌های دهه ۶۰ میلادی و در دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی بین ایران و اسرائیل شکل گرفت. این پروژه قرار بود نفت خام ایران را از طریق خاک اسرائیل به اروپا منتقل کند.
قرار بود نفت خام ایران به بندر ایلات واقع در جنوب اسرائیل منتقل شود و سپس از آنجا به اشکلون، واقع در شمال آن کشور انتقال یافته و راهی بازارهای اروپا گردد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
انقلاب اسلامی در ایران اجرای این پروژه را متوقف کرد. سال‌ها پس از پایان اجرای این پروژه، شرکت ایلات-اشکلون تصمیم گرفت مسیر انتقال نفت را از جنوب به شمال به مسیر شمال به جنوب تغییر بدهد. قرار بر این بود که نفت خام روسیه و جمهوری آذربایجان از طریق اشکلون به ایلات منتقل شده و سپس راهی بازارهای آسیا گردد.
اکنون، سرنوشت این خط لوله استراتژیک اسرائیل بار دیگر تغییر کرده است. توافق صلح و همکاری بین امارات و اسرائیل، بار دیگر بر اهمیت این خط لوله افزوده و مسیر دوباره از جنوب (ایلات) به شمال اسرائیل (اشکلون) تغییر کرده است.
قرار است نفت خام امارات و بحرین از طریق این خط لوله به اروپا منتقل شود. موضوعی که عملا ناخشنودی ترکیه را در پی خواهد داشت.
رقیبی برای کانال سوئز؟
اسرائیل پس از بهبود مناسبات با امارات و تجدید نظر در نحوه استفاده از خط لوله ایلات-اشکلون نگران ناخشنودی مصر بود. از این رو، مقامات اسرائیلی بر مناسبات خوب خود با مصر تاکید کرده و گفته‌اند که به هیچ روی مایل نیستند به این مناسبات که تضمین کننده صلح و ثبات در خاورمیانه است، آسیبی وارد سازند.
کانال سوئز نقشی تعیین کننده در حمل نفت خام به بازارهای اروپا دارد. گفته می‌شود که خط لوله انتقال نفت ایلات-اشکلون می‌تواند حدود ۱۵ درصد از انتقال نفت خام به اروپا را تامین کند. موضوعی که می‌تواند بر میزان درآمد مصر از انتقال نفت از کانال سوئز تاثیری منفی بنهد.
مقامات اسرائیل اعلام کرده‌اند که در این رابطه با مصر گفت‌وگو و مذاکره خواهند کرد. لازم به یادآوری است که عبور سوپرتانکرها (تانکرهای سوپرمکس) از کانال سوئز در شرایط کنونی ناممکن شده است و مصر قادر به ارائه خدمات به این تانکرهای بزرگ نیست. از این رو، خط لوله انتقال نفت ایلات-اشکلون می‌تواند مکملی برای کانال سوئز باشد.
کاهش نقش ترکیه
ترکیه مدت‌هاست که تصمیم دارد در انتقال نفت خام به اروپا نقشی کلیدی ایفا کند. چنین امری به نگرانی بسیاری از کشورهای منطقه و به‌ویژه به تنش بین ترکیه و یونان دامن زده است.
در ارتباط با انتقال نفت و گاز در دریای مدیترانه دو استراتژی مختلف پابه‌پای یکدیگر شکل گرفته است. از یکسو، ترکیه و قطر مشترکا تلاش دارند تا انتقال نفت و گاز را تحت کنترل خود در آورند و از سوی دیگر کشورهای یونان، قبرس، مصر و فرانسه بر آنند تا از طریق خط لوله ایلات-اشکلون، مانع از افزایش نقش و نفوذ ترکیه شوند.
به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
به این ترتیب، این چهار کشور با همراهی اسرائیل استراتژی دیگری را دنبال می‌کنند. در این بین هر یک از این کشورها انگیزه‌ها و اهداف خود را دنبال می‌کند.
یونان و قبرس بر آنند تا مانع از افزایش قدرت ترکیه در منطقه شوند. فرانسه و مصر نیز در جنگ داخلی لیبی مخالف سیاست و رویکرد ترکیه در آن کشور هستند. افزون بر آن، حمل و انتقال نفت از طریق خاک اسرائیل می‌تواند از جایگاه ترکیه در انتقال نفت خام بکاهد و موقعیت این کشور را تضعیف کند.
به هر روی می‌توان گفت که در صورت اجرا شدن پروژه انتقال نفت خام بحرین و امارات متحده عربی از طریق خط لوله ایلات-اشکلون معادلات اقتصادی و سیاسی مربوط به بازار انرژی می‌تواند تغییری جدی بیابد.