ابهام در باره خط لوله جدید گاز ایران به عراق و سوریه
۱۳۹۰ مرداد ۳, دوشنبه
علت عدم وصول مطالبات نفتی از چین و هند، تحریم نقل و انتقال‌های ارزی است. روزنامه فاینشنال تایمز در تازه‌ترین گزارش خود می‌نویسد که نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار بدهی نفتی چین به ایران پرداخت نشده و دو کشور، برای حل این مشکل به معاملات پایاپای می‌اندیشند.
فاینشنال تایمز به نقل از منابع آگاه گزارش داده که بدهی‌های نفتی چین به ایران ظرف دو سال گذشته انباشت شده و تهران و پکن در جست‌وجوی راهی برای پرداخت و دریافت پول نفت هستند. این روزنامه نوشته است:«برخی مقامات ایرانی از این موضوع که مشتریان نفتی یکی پس از دیگری از پرداخت پول نفت خریداری شده عاجز می‌شوند، ابراز نگرانی می‌کنند. کمبود نقدینگی و کاهش ارزش پول، اقتصاد وابسته به نفت ایران را تحت تاثیر قرار داده است.»
یک سوم نفت صادراتی ایران را تاکنون چین و هند می‌خریده‌اند. جمهوری خلق چین، زیر فشار تحریم‌های بین‌المللی سال گذشته خرید نفت از ایران را ۴۰ درصد کم کرد. اما ظاهرا بهای نفت خریداری شده را نیز نپرداخته است.
"نفت در برابر کالاهای بی‌کیفیت"
یکی از مقامات سیاسی سابق ایران به فاینشنال تایمز گفته است:«چین و هند از نگه‌داشتن پول ایران در بانک‌‌های خود خوشنود هستند و می‌کوشند از طریق معاملات پایاپای کالاهای بی‌کیفیت خود را به ایران صادر کنند یا به ایران یوان و روپیه پرداخت کنند که ارزش دلار و یورو و پوند را ندارد.»
منابع خبری قبلا به نقل از رئیس بانک مرکزی ایران اعلام کرده بودند که هند نیز ۵ میلیارد دلار به جمهوری اسلامی بدهکار است. در حالی که قبلا شرکت نفت این رقم را ۲ میلیارد دلار و مدیر یک کنسرن هندی تنها یک میلیارد دلار اعلام کرده بود.
خط لوله اسلامی در سه کشور ناامن
در شرایطی که وصول مطالبات نفتی برای ایران هر روز دشوارتر می‌شود، روز دوشنبه (۲۵ ژوئیه، ۳ مرداد) قرارداد احداث خط لوله گاز اسلامی ۵۶۰۰ کیلومتری میان ایران، عراق و سوریه امضا شد. این خط لوله قرار است با صرف ۱۰ میلیارد دلار هزینه تا سال ۲۰۱۶ میلادی آماده بهره‌برداری شود.
مقامات ایرانی گفته‌اند که خط لوله جدید در درازمدت گاز ایران را به اروپا نیز صادر خواهد کرد. وعده داده شده است که در مرحله نخست روزانه ۱۱۰ میلیون بشکه گاز ایران از این طریق صرف تامین نیازهای عراق، سوریه و لبنان شود.
محمد علی‌آبادی وزیر نفت جمهوری اسلامی اظهار امیدواری کرده است که با بهره‌برداری از خط لوله جدید، در آینده گاز ایران از طریق دریای مدیترانه به اروپا نیز صادر شود. ایران پس از روسیه دارای بزرگترین ذخایر گاز جهان است. این ذخایر ۲۸ هزارمیلیارد متر مکعب برآورد شده است.
روزنامه شرق، پیرامون شانس‌ها و دشواری‌های اجرای طرح خط لوله اسلامی و صدور گاز به اروپا نوشته است:«این خط لوله ۵ هزار کیلومتری باید تا پنج سال دیگر آماده انتقال روزانه ۱۱۰ میلیون متر مکعب گاز شود. عراق و سوریه ناامن است، لبنان هم یک روز در میان ناامن است. پس آنچه باید به شدت مورد توجه قرار گیرد تامین امنیت این خط لوله است. سرمایه‌گذاری اروپائی راه حل مناسبی است.»
اما اروپائی‌ها مدت‌ها است دیگر حاضر به سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های ایرانی نیستند.
طرح‌های نیمه‌تمام پارس جنوبی
شرق، در بخش دیگری از تحلیل خود تاخیر در اجرای فازهای میدان نفت و گاز پارس جنوبی را چشم اسفندیار خط لوله اسلامی می‌داند و می‌نویسد:«ظرفیت تولید گاز در ایران اکنون روزانه ۶۰۰ میلیون متر مکعب است. این رقم باید پس از اتمام فازهای پارس جنوبی به حداکثر یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون متر مکعب برسد. اجرای فازهای پارس جنوبی بر اساس آمار واقعی از برنامه‌های از پیش تعیین شده عقب است.»
موافقت‌نامه خط لوله گاز عراق و سوریه در شرایطی امضا شده که سرنوشت خط لوله ایران به هندوستان با گذشت سال‌های دراز هنوز روشن نیست. بسیاری از ناظران معتقدند اگر بحران مناسبات ایران و غرب بر سر برنامه هسته‌ای حل نشود و تحریم‌ها برداشته نشود، ممکن است طرح خط لوله به عراق و سوریه نیز به سرنوشت خط لوله هند مبتلا شود.
JT/FW