آینده‌ی افغانستان، موضوع محوری بزرگ‌ترین نشست ناتو
۱۳۹۱ اردیبهشت ۳۱, یکشنبه
اجلاس ناتو که در روزهای یکشنبه و دوشنبه، ۲۰ و ۲۱ ماه مه، به میزبانی ایالات متحده آمریکا در شیکاگو برگزار می‌شود، بزرگ‌ترین نشست در تاریخ این سازمان است. نه تنها ۲۸ عضو ناتو که نمایندگان بیش از ۶۰ کشور جهان در این اجلاس مهم حضور می‌یابند تا درباره آینده‌ی پیمان آتلانتیک شمالی به بحث و رایزنی بپردازند.
در نشست ناتو خانم آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، حضور خواهد داشت و گیدو وستروله، وزیر امور خارجه، و توماس د مزیر، وزیر دفاع این کشور، او را در این سفر همراهی خواهند کرد.
در این نشست دو روزه پرسش‌های گوناگونی بررسی خواهند شد، از جمله اینکه با توجه به کاهش روزافزون بودجه چگونه می‌توان ظرفیت‌های ناتو را به‌شکلی کارآ فشرده کرد؟ کم و کیف سیستم دفاع موشکی که از جمله موضوعات تنش‌برانگیز میان ناتو و روسیه است، چگونه خواهد بود؟ و اینکه چه آینده‌ی انتظار تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی در اروپا را می‌کشد؟
از دید باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا که به عنوان میزبان در صحنه حضور دارد، موضوعی دیگر در کانون توجه قرار خواهد داشت: آینده‌ی افغانستان و چشم‌انداز خروج ناتو از این کشور.
هشدار کارشناسان در مورد "خروج شتابزده"
سازمان ناتو قصد دارد تا سال ۲۰۱۴ میلادی، نیروهای خود را به تدریج از افغانستان خارج کند. اما برای نمونه فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور جدید فرانسه، اعلام کرده که سربازان کشورش را تا پایان سال جاری میلادی از افغانستان به فرانسه بازخواهد گرداند.
در کشورهای دیگر از جمله آلمان نیز پشتیبانی مردم از ماموریت سربازان کشورشان در افغانستان نسبتا کم است.
بروس رایدل، یکی از ماموران پیشین سازمان اطلاعات و امنیت آمریکا، سیا، در آستانه‌ی اجلاس ناتو در مورد خروج شتابزده از افغانستان هشدار داده و تصریح کرده است: «تنها زمانی که برنامه‌ی خروج با دقت لازم اجرا شود، قادر خواهیم بود در سال ۲۰۱۴ افغانستانی را تحویل دهیم که با حداقل معیارهای پیمان ناتو مطابقت داشته باشد.»
رایدل در سال ۲۰۰۹ در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما، ریاست کمیسیون ارزیابی استراتژیکی افغانستان را برعهده داشت.
او معتقد است که دیگر کشورهای عضو ناتو در نشست شیکاگو رئیس‌جمهور جدید فرانسه را زیر فشار خواهند گذاشت تا سربازان کشورش را به طور شتابزده از افغانستان خارج نکند. وی در این ارتباط به مشکلات لجستیکی‌ای اشاره کرد که چنین خروج زودهنگامی می‌تواند به همراه داشته باشد.
تردید در مورد توانایی‌های نیروهای افغان
این کارشناس آمریکایی از پیشرفت افغانستان نسبت به سال‌های گذشته سخن می‌گوید و در این رابطه یادآور می‌شود که رهبری شبکه‌ی تروریستی القاعده متحمل ضربه شده، نفوذ نیروهای طالبان افزایش نیافته و متحدان ناتو نیز در آموزش نیروهای امنیتی افغانستان موفق بوده‌اند. شمار سربازان افغان که سه سال پیش بر ۱۷۵ هزار نفر بالغ می‌شد، در حال حاضر ۳۵۰ هزار نفر است.
در حالی که رایدل بر این باور است که نیروهای افغان توانایی مقابله با طالبان را پس از خروج نیروهای بین‌المللی در سال ۲۰۱۴ دارند، شماری از کارشناسان معتقدند که سربازان افغانستان از کیفیت لازم برای انجام وظایف و مسئولیت‌های خود برخوردار نیستند.
"مرکز حفاظت جدید برای آمریکا" به تازگی گزارشی تحلیلی در این باره منتشر کرده است. به اعتقاد تهیه‌کنندگان این گزارش، سربازان آمریکایی توجه زیادی به آموزش نیروهای افغان ندارند و ترجیح می‌دهند ماموریت‌ها را خود انجام دهند.
در این گزارش همچنین آمده است: «ده‌ها هزار سرباز آمریکا و دیگر نیروهای ائتلافی برای مبارزه با طالبان در افغانستان لازم است و این در حالی است که واحد‌های افغانی که در سال ۲۰۱۴ ادامه‌ی این مبارزه را برعهده می‌گیرند، آزمایش لازم را پس نداده‌اند و از قابلیت انجام ماموریت به دور هستند.»
در خور توجه آنکه بروس رایدل افزون بر مشکل طالبان به معضلاتی دیگر اشاره می‌کند که احتمالا تا سال ۲۰۱۴ رفع نخواهند شد، از جمله فساد مالی و تولید و قاچاق مواد مخدر. وی در این مورد چنین تصریح می‌کند: «هر کس فکر کند، این مشکلات تا سال ۲۰۱۴ حل خواهند شد، در دنیایی خیالی زندگی می‌کند.»
چشم‌اندازها پس از سال ۲۰۱۴
با توجه به معضلاتی که کارشناسان به آنها اشاره دارند، کم و کیف نقش ناتو در افغانستان پس از خروج نیروها در سال ۲۰۱۴، از پرسش‌های اساسی است که در نشست شیکاگو باید بررسی شود.
در اوایل ماه مه سال جاری بود که باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، و حامد کرزای، همتای افغانستانی وی، توافق‌نامه‌ی همکاری‌های استراتژیک را به امضا رساندند که در آن جزییات مناسبات دوجانبه میان دو کشور تا سال ۲۰۲۴ میلادی تعیین و تدقیق شده است.
طبق این توافق‌نامه ایالات متحده متعهد شده است که از لحاظ مالی و لجستیکی از نیروهای امنیتی افغانستان پشتیبانی کند و در مقابل امکان ورود و حضور در تاسیسات این کشور را بیابد تا بتواند مبارزه با شبکه‌ی تروریستی القاعده را پیش برد.
آندرس فوگ راسموسن، دبیرکل ناتو، نیز اخیرا در کنفرانس خبری ماهانه این سازمان چنین تصریح کرد که طبق قرار‌ها، ناتو نیروهای امنیتی افغانی را همچنان آموزش خواهد داد و آنان را همراهی خواهد کرد.