یک سال حاکمیت طالبان و سرکوب اعتراضات زنان در افغانستان

خبرنگار خبرگزاری فرانسه روز شنبه گزارش داده که حدود ۴۰ بانوی معترض در مقابل وزارت معارف اداره طالبان در کابل تجمع کرده و شعار "نان، کار، آزادی" سر دادند، اما طالبان با اعمال خشونت و شلیک هوایی آنان را سرکوب کردند.

برخی از زنانی که به مغازه های مجاور فرار کرده بودند، توسط طالبان تعقیب و با قنداق تفنگ مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. یکی از این بانوان معترض به دویچه وله گفت: «من و چند نفر دیگر به یک مطبعه پناه بردیم. دو دقیقه بعد عساکر طالبان آمدند و با تفنگ به شانه های مان زدند و ما را از آن مطبعه بیرون ساختند.»

 به گفته خبرنگار "فرانس پرس"، خبرنگارانی که می خواستند از اولین تظاهرات زنان پس از چند ماه گزارش تهیه کنند نیز مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.

 تظاهرکنندگان خواستار حق کار و مشارکت سیاسی زنان شدند. آنها شعاری به همراه داشتند که روی آن نوشته شده بود "۱۵ اگست روز سیاه است".

ده ها هزار دختر از حضور در صنوف درسی مکاتب متوسطه و لیسه محروم شده اند. همچنین زنان دیگر مجاز به کار در ادارات دولتی نیستند. در پارک های افغانستان روزهای بازدید جداگانه برای بانوان و آقایان در نظر گرفته شده است. در ماه می، هبت الله آخندزاده، رهبر طالبان نیز به زنان دستور داد که خود را به طور کامل در ملاء عام بپوشانند.

ادامه اعتراضات زنان افغان

یک سال از اعتراض ‌های مدنی زنان افغان علیه محدودیت ‌های گروه طالبان بر بانوان افغان می گذرد. در این مدت زنان معترض زیادی بازداشت، لت و کوب و مورد خشونت نیروهای طالبان قرار گرفته اند.

پس از تصرف قدرت، ۱۵ روز همه ادارات دولتی تعطیل شد و بانوان از رفتن به وظایف شان منع گردیدند. زنان معترض به تاریخ ۱۷ ماه آگست دست به اعتراض مدنی زدند.

آنان خواستار حقوق برابر شدند، اما تظاهرات شان با برخورد خشونت آمیز گروه طالبان مواجه شد. یکی از زنان معترض در گزارش تازه سازمان عفو بین الملل که در ماه جولای سال ۲۰۲۲ نشر شده، گفته است: «طالبان در قسمت‌ های سینه‌ ها و بین پاهای مان زدند، برای اینکه نتوانیم به دنیا نشان دهیم».

از همان آغاز اعتراضات، زنان معترض و خبرنگارانی که این اعتراض ها را پوشش دادند، مورد خشونت و بازداشت توسط طالبان قرار گرفتند.

طالبان اعتراض مدنی را در سراسر افغانستان ممنوع اعلام کرد و گفتند که بدون مجوز هیچ کس حق گردهمایی ندارد.

طالبان وزارت امور زنان را مسدود کرده و به جای آن وزارت امر به معروف و نهی از منکر را جایگزین کردند.

طالبان دختران و زنان از ورزش نیزمحروم کرده اند. آنان تمام این محدودیت ها را به ایجاد یک محیط اسلامی وابسته دانسته و گفته اند که هنوز چنین شرایطی در افغانستان فراهم نشده است.

اعتراضات چقدر موثر بوده اند؟

راحله تلاش کارمندان دولت افغانستان بود و با به قدرت رسیدن طالبان وظیفه خود را از دست داد. او از جمله معترضان است. وی به دویچه وله گفت: «خواسته های زنان خودجوش معترض که دو روز پس از سقوط افغانستان به دست گروه طالبان راه اندازی شد، هیچ کدام شان تحقق پیدا نکرده است.»

راحله سازمان های حقوق بشری و از جمله سازمان ملل متحده را به بی توجهی در امور افغانستان از جمله زنان افغان متهم می ‌کند و می گوید که این سازمان ها تنها به نشر اعلامیه ها و ابراز نگرانی اکتفا کرده اند و هیچ کار عملی برای اعمال فشار بر طالبان انجام نمی دهند.

تاثیرات محدودیت ها بر زنان

بسیاری از زنان و دختران افغان از زمانی که طالبان دوباره به قدرت رسیده اند، خانه نشین شده و با مشلات روحی و روانی دچار شده اند.

صدها هزار زن خودسرپرست در افغانستان بیکار شده و به کمک های بشری وابسته گردیده اند. اقتصاد نوپای خانواده های افغان دوباره مردانه شده و فروپاشیده است.

به گفته بانو راحله "وضع محدودیت ها بر زنان افغان، باعث افزایش گدایی و حتی فساد اخلاقی می شود؛ چرا که زنان در شرایط بدی زندگی می کنند".

جامعه جهانی و کشورهایی که در ماموریت نظامی ناتو در افغانستان اشتراک داشتند، حقوق زنان و حقوق بشر را مهترین دست آوردشان در افغانستان عنوان می کردند. دست آوردی که حالا به گفته بانوان معترض "گروگان" طالبان شده است.

راحله به این باور است که طالبان زنان افغان را به گروگان گرفته اند و از شرایط این قشر جامعه می خواهد به عنوان کلیدی برای به رسمیت شناختن اداره شان از سوی جامعه بین المللی استفاده کنند.

مقدس نام مستعار یکی از زنان معترض است که به دویچه وله گفت: «من ۱۹ روز با تعداد از زنان دیگر افغان در زندان طالبان بودم و در این مدت شکنجه روحی و روانی شدم و از هر گاهی طالبان من را به مرگ تهدید می کرد.»

این بانو معترض می گوید که اعتراض زنان افغان پس از حاکم شدن دوباره طالبان، بدون حمایت جامعه جهانی و کدام تمویل کننده مالی شروع شد و در تاریخ افغانستان بی سابقه بود. به گفته او هدف از این اعتراضات پس گرفتن حقوق اساسی زنان مثل "تعلیم و تربیه، حق کار، فعالیت سیاسی، مدنی و اقتصادی" می باشد.

مقدس علاوه نمود که زنان معترض هیچ وقت خواستار تامین حقوق شان از سوی گروه طالبان نبوده و اعتراض های مدنی زنان سبب شده که جهان طالبان را به رسمیت نشناسد. وی اضافه کرد: «وقتی زندانی بودیم، طالبان بالای ما فشار وارد کردند و یک کلیب ویدیوی را ثبت کردند و هر چیز را که خواستند ما در آن ویدیو تحت فشار بیان کردیم.»

اعتراض مدنی زنان افغان در اروپا

پس از به قدرت رسیدن دوباره طالبان، شماری از زنان افغان در پارلمان اروپا حضور پیدا کردند و صدای عدالت خواهی خود را بلند کردند.

یکی از این اشتراک کنندگان در پارلمان اتحادیه اروپا، صحرا کریمی، رئیس پیشین افغان فلم بود که به دویچه وله گفت: «من بعد از ترک افغانستان هر جا که فرصت فراهم شد صدای خود را برای حمایت از زنان و حقوق زنان افغان و برای عدم به رسمیت شناختن گروه طالبان از سوی جهان بلند کردم.» این بانو افغان می گوید که زنان امروزی افغان تا تحقق خواسته های شان دست از اعتراض نمی کشند.

آیا محدودیت ها بر زنان وجهه دینی دارد؟

به تازگی ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان گفته است که مسدود ماندن مکتب ‌های دخترانه "مسئله دینی" است و "وجهه دینی" دارد. مجاهد افزوده که برای باز شدن مکتب ‌های دخترانه، نیاز به توافق علما در داخل افغانستان است.

اما خالقداد بلاغی، عالم دین به این باور است که مانع شدن دختران و زنان از ورزش، آموزش و تجارت از سوی گروه طالبان، جنبه دینی ندارد و طالبان تحت فشار خارجی دست به چنین محدودیت ها می زنند. وی افزود: «کشورهای خارجی در تلاش اند که زنان افغان بی سواد مانده و از همه عرصه های محروم شوند تا زمینه عقب نگه داشتن جامعه افغانستان فراهم شود.»

در یک سال گذشته که طالبان قدرت را در افغانستان در اختیار دارند؛ با اینکه جامعه جهانی بارها از طالبان خواستار تحقق حقوق زنان از سوی این گروه شده، اما طالبان هیچ گونه نرم نشان نداده اند.