محققان داروی موثر در برابر زهر مار را یافته اند

این دارو که تیم تحقیقاتی لیورپول می خواهد از آن در برابر مارگزیدگی استفاده کند، «دیمرکاپرول» نام دارد. تا کنون از این دارو و داروی دیگر از این خانواده به نام «دیمرکاپتو پروپان سولفونیک اسید» (DMPS)، عمدتا به عنوان پادزهر پس از مسمومیت جدی با فلزات سنگین مانند آرسنیک، جیوه و یا سرب استفاده می شد.

داکتر لورا اوانا آلبولسکو، دانشمند عرصه بیوشیمی و زیست شناسی مولکولی از دانشکده طب مناطق حاره در لیورپول این ایده را مطرح کرده است که این دارو می تواند به عنوان پادزهر مار کمک کننده باشد.

داروهای «دیمرکاپرول» و «دیمرکاپتو پروپان سولفونیک اسید» علیه آن انزایم ها در زهر مار عمل می کند که برای بروز دادن اثرات مخرب اش به یون های جست وابسته اند. آنچه که محققان در ابتدا قادر به نمایش آن در آزمایشگاه شدند، این بوده که این داروها یون های جست را به هم متصل می کند. آنها نتایج تحقیقات خود را به تاریخ ۶ ماه می ۲۰۲۰ در مجله تخصصی  «ScienceTranslational Medicine» منتشر کردند.

آنها در آزمایش بر روی حیوانات موفق شدند این را ثابت کنند که «دیمرکاپتو پروپان سولفونیک اسید (DMPS)» می تواند در برابر تاثیرات مرگبار زهر یک نوع مار افعی (Echis) محفاظت کند. این مار بسیار سمی و عامل شمار زیادی از مرگ های ناشی از مارگزیدگی در بخش هایی از افریقا و آسیا است.

سالانه حدود ۱۳۸ هزار نفر در جهان به دلیل مار گزیدگی جان خود را از دست می دهند. ۴۰۰ هزار نفر نیز دچار صدمات جبران ناپذیر صحی ناشی از مارگزیدگی می شوند.

ارزان و قابل دسترس

مهم تر از همه این است که داکتران توانستند نشان بدهند که اگر این دارو به صورت خوراکی نیز تجویز شود، تاثیرگذار است. تا کنون «دیمرکاپرول» عمدتا به صورت تزریقی استفاده می شود.

از آنجایی که این دارو به شکل تابلیت نیز قابل استفاده است، در جاهایی که امکان انتقال سریع به شفاخانه وجود ندارد، می تواند به عنوان داروی اولیه مارگزیدگی استفاده شود و جان افراد متاثر شده را نجات بدهد.

داکتران لیورپول به این نظرند که «دیمرکاپتو پروپان سولفونیک اسید» می تواند تا فراهم شدن زمینه کمک های تخصصی به خصوص تا زمانی که پادزهر تجویز شود، به مارگزیدگان کمک کند. در کشورهایی که زیر ساخت های ضعیف تری دارند این کار می تواند جان انسان ها را نجات داد.

نیکولاس کازول، پروفسیور زیست شناسی بیماری های مناطق حاره ای که عمدتا در بخش مار گزیدگی کار می کند، تاکید کرده است که به خصوص یکی از مزیت های ویژه «دیمرکاپتو پروپان سولفونیک اسید» این است که این ماده قبلا نیز به عنوان دارو تایید شده است. او گفته است: «این قابل اطمینان و به صرفه است.»

سازمان صحی جهان مار گزیدگی یا نیش مار را به عنوان یک خطر مهم برای سلامتی انسان ها رده بندی کرده است و کاهش ۵۰ درصدی شمار قربانیان و صدمه دیدگان تا سال ۲۰۳۰ را به عنوان یک هدف تعیین کرده است.

دستیابی به این هدف از یک سو از طریق تحقیقات بر روی داروهای جدید و از سوی دیگر با ساخت مراکز صحی محلی که آسیب دیدگان بتوانند به سرعت در آن تحت درمان قرار گیرند، ممکن خواهد شد.

فابیان شمیت/ پ ع/ ع ف