گفتمان تساهل و مدارا در افغانستان یکساله شد

روز چهارشنبه دوازدهمین دور "گفتمان تساهل و مدارا" در تالار مرکز معلومات افغانستان در دانشگاه کابل برگزار گردید. تساهل و همزیستی مسالمت آمیز در کلام مولانا جلال الدین محمد بلخی و گذار احزاب اسلامی عرب از بنیادگرایی به میانه روی در میانه سال های ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۱ مباحث این گفتمان هستند.

گروهی خودجوش از دانشجویان و استادان دانشگاه های افغانستان و فعالان فرهنگی، اجتماعی و سیاسی از یک سال قبل هر ماه در کابل گردهم می آیند. سخنران هایی برای هر جلسه برگزیده می شوند که در زمینه تساهل و مدارا در عرصه های مختلف فعالیت داشته و تحقیق کرده باشند.

عظم الدین برکی، یکی از برگزارکنندگان این گفتمان به دویچه وله گفت که این مفکوره گردهمایی و بحث ابتدا میان گروهی از دانشجویان شکل گرفت: «در ابتدا تعداد اندکی بودند که در جلسات ما اشتراک می کردند، اما حالا ما در هر برنامه ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر را با خود داریم».

وی افزود که مبارزه با تفکرات افراطی که منجر به خشونت و جنگ می شوند، یکی از اهداف مهم این گفتمان می باشد: «به این نتیجه رسیده ایم که جنگ را نمی توان با جنگ به پایان رساند، بلکه باید گفتمان غالب جنگ به چالش کشیده شود».

این جنبش فکری می خواهد روایت افراطی گروه های ستیزه جو را در مورد منازعات و درگیری ها در افغانستان به چالش کشیده و تساهل، مدارا و گذشت را در میان شهروندان جایگزین آن سازد.

سید جعفر راستین، مشاور وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان نیز از آغاز این گفتمان تساهل و مدارا همراه بوده است. او گفت کارهای فکری در افغانستان به زمان بیشتری نیاز دارند، اما با آن هم این گفتمان نتیجه خوبی داشته است: «حداقل برآمد این گفتمان را می توان سه رساله یا کتاب گفتمان تساهل و مدارا نام ببریم. کتاب هایی که از نتیجه نشست های علمی مان و مقالات به دست آمده در پی یک فراخوان به اهل قلم و اندیشه افغانستان چاپ شده اند».

وی اضافه کرد که این برنامه ها برای نسل جدید کشور سکویی را فراهم کرده تا اندیشه های شان را آزادانه بیان کنند. بنیادگرایی فکری، آسیب شناسی جامعه از منظر خشونت و کالبد شکافی عوامل خشونت مسائل مهمی بوده اند که به آنان پرداخته شده اند.

عبدالکبیر صالحی، دانشجوی دکترا در رشته الاهیات و مطالعات اسلامی در دانشگاه انقره به دویچه وله گفت دانشکده های شرعیات افغانستان بیشتر استادان شان تحصیل یافته عربستان سعودی و مصر هستند و تفسیر سختگیرانه ای از اسلام را به دانشجویان شان ارائه می کنند.

وی می گوید اخیرا امنیت ملی افغانستان حتی دو تن از استادان دانشکده شرعیات کابل را به اتهام افراطی سازی و جلب و جذب جوانان برای داعش بازداشت کرده است: «شما تصور کنید که در چنین وضعی نهاد تسامح و مدارا می آید و می خواهد تفسیری معتدل از اسلام ارائه کند و شماری هم مخاطب دارد. طبعا کسانی که در این جلسات اشتراک می کنند، بعدا تغییر می کنند».

وی افزود قبلا دانشگاه ها و جامعه فقط منحصر به یک نوع برداشت از دین بودند، در حالی که "امروز در دانشگاه کابل دیگر قرائت ها از دین نیز امکان جولان دارند و حداقل می توانند حرف شان را بیان بکنند و تعدادی مخاطب جذب نمایند".

ر.ش