گرسنگی: بزرگترین مشکل قابل حل جهانی؟

سیرا تراوره در پاسخ به این سوال که آیا می خواهی در کشورت بمانی، سر تکان می دهد و می گوید: «اگر دوباره باران ببارد. اما اگر خشکسالی ادامه یابد وضع بسیار دشوارتر می شود.» در قریه او به نام «سامه پلانتیشن» که در بخش مالی ساحل افریقا قرار دارد، سه سال است که چندان باران نباریده است. گاهی باران با طوفان همراه بوده، اما هرگز باران کافی نباریده که زمین هایش سیراب شوند.

فقدان بارش باران و خشکسالی دوامدار برای بسیاری از انسان ها مشکلی جدی شده؛ مخصوصا در کشورهای کمتر توسعه یافته جهان. اگر به دلیل خشکسالی محصولات زراعتی از بین بروند، یک خانواده و یا یک قریه ممکن است با خطر گرسنگی مواجه شوند.

۸۲۱ میلیون انسان در سال ۲۰۱۷ در جهان دچار سوء تغذیه بوده اند. این آمار در یک گزارش ادراه زراعت و تعذیه سازمان ملل متحد "فائو" ذکر شده است. سیندی هولمن از این اداره گفت: «گرسنگی همواره بیشتر می شود؛ مخصوصا در افریقا. اما در امریکای جنوبی هم این پدیده را می بینیم. در آسیا نیز آمار گرسنگان تغییر نکرده و هنوز بالاست». 

برای سیرا تراوره فقط این امید باقسیت که در هفته های آینده یا باران ببارد و زمین کمی نرم تر شود. بسیاری از افریقایی ها مثل این زن از کشور مالی همین امید را دارند. براساس آمار اداره زراعت و تغذیه سازمان ملل در این قاره در سال ۲۰۱۷ از هر پنج نفر یکی دچار سوء تغذیه بوده است. هیچ جای دیگر جهان آمار به این حد بالا نیست. در جایگاه دوم گرسنگی قاره آسیا قرار دارد که ۱۱.۴  درصد از جمعیت اش از سوء تغذیه رنج می برند که کمی بیشتر از میانگین جهانی ۱۰.۹ درصد می باشد. در امریکای جنوبی و اروپا آمار سوء تغذیه به کمتر از ۲.۵  درصد از جمعیت شان می رسد.

هدفی بلندپروازانه

خوزه گراسیانا دا سیلوا، رئیس اداره زراعت و تعذیه سازمان ملل متحد در جریان ارائه این گزارش در رُم پایتخت ایتالیا گفت: «خبرهای بزرگ خبرهای خوبی نیستند». برای سومین بار پی در پی دا سیلوا از افزایش میزان گرسنگی در جهان خبر داده است که روندی نگران کننده است. در سال ۲۰۱۴ شمار افراد دچار سوء تغذیه در جهان ۷۸۴ میلیون نفر بود که کمترین میزان نیز بود. اما سه سال بعدش، این شمار دوباره در سطح آمار سال ۲۰۱۰ قرار گرفته است.

دا سیلوا قبول کرد که در افزایش روند گرسنگی در جهان، "تاثیرات تغییر اقلیم بسیار قوی است؛ پدیده ای که روند گرایش های مثبت را ویران می کند". مشکل دومی از دید وی بحران های رو به افزایش و منازعات حل نشده در سراسر جهان می باشند که روند تولید مواد غذایی اولیه را محدود می سازند. افزایش این دو پدیده برای رسیدن سازمان ملل متحد به هدفش برای پیروزی در مبارزه با گرسنگی تا سال ۲۰۳۰ موانع بزرگی ایجاد کرده است. هدفی که در اجلاس تاریخی تغییر اقلیم پاریس در سال ۲۰۱۵ دولت های جهان روی آن توافق کردند. در آن زمان گرسنگی به عنوان "بزرگترین مشکل قابل حل در جهان" دیده می شد؛ اما حالا آمار جدید گرسنگان تصویر دیگری از وضعیت را نشان می دهند.

یان سباستین فریدریش روست، رئیس  سازمان "اقدام علیه گرسنگی" که با سازمان ملل متحد همکار است، در این مورد گفت: «ما هدف تعیین شده در سال ۲۰۳۰ را به عنوان مسئولیت می پذیریم؛ اما این بسیار دشوار است که به این هدف برسیم.» اما او تاکید کرد: «ممکن است سازمان ملل متحد در مورد هدف تعیین شده اش تجدیدنظر کند».

سوء تغذیه و تغییر اقلیم

قبل از همه در جهان کنونی ما کودکان از سوء تغذیه رنج می برند. اداره زراعت و تغذیه سازمان ملل در گزارش تازه اش گفته که در سال ۲۰۱۷ از هر پنج کودک پنح ساله در جهان یکی دچار سوء تغذیه بوده و از گرسنگی رنج می برد. هدف این است که تا سال ۲۰۳۰ این آمار به نصف کاهش یابد. 

این کار آسانی نیست؛ چراکه کمبود مواد غذایی با تغییرات اقلیمی در سیاره زمین مرتبط است. اداره زراعت و تعذیه سازمان ملل گفته که در کشورهای زراعت پیشه مردم بیشتری از گرسنگی رنج می برند. فریدریش روست افزود: «تغییر اقلیم باعث خشکسالی و کاهش بازدهی محصولات شده است». وی اضافه کرد که برعکس جهان غرب در بسیاری مناطق افریقا و آسیا سیستم آبیاری نیز وجود ندارد.

روست اضافه می کند که تغییر اقلیم ابتدا بر دهقانان کوچک و خانواده ها تاثیر می گذارد: «آنها باید اغلب دست به دهان زندگی کنند». یعنی هرچه برداشت می کنند یا همان محصولات اندک شان را باید برای زنده ماندن بخورند. سازمان "اقدام علیه گرسنگی" با مردم روستایی سر و کار دارد و برای شان تخم بذری می دهد و یا هم چاه آب حفر می کند.

دشواری در رساندن کمک بشردوستانه

این سازمان در مناطقه درگیر جنگ نیز فعال است. جمهوری افریقای مرکزی در شاخص جهانی گرسنگی بالاترین رتبه را دارد. این کشور بیشترین میزان سوء تغذیه، مرگ و میر کودکان و کمبود توسعه را به علت کمبود غذا در سطح جهانی دارد. از زمان به قدرت رسیدن رئیس جمهور بوزیره در سال ۲۰۱۳، گروه های شورشی متعددی علیه حکومت و یکدیگرشان می جنگند و وضع را به شدت بی ثبات ساخته اند.

فریدریش روست وضع را چنین توصیف کرد: «زیرساخت ها ویران شده اند. خانه ها سوخته و زمین ها خشک و ترک خورده اند. بذر زراعتی دیگر وجود ندارد. درآمد مردم به روزانه کمتر از یک یورو رسیده است». وی افزود این کشور خطرناک ترین مکان برای رساندن کمک های بشردوستانه است. او گفت اما بازهم سازمان "اقدام علیه گرسنگی" آنجا فعالیت می کند، ولی اجازه ندارد به تمام مناطق کشور برود: «کمک های بشردوستانه ای که به مردم اینجا رسانده می شوند، مثل قطره ای آب روی یک تخته سنگ داغ است.»

غرب باید کار بیشتری بکند

فریدریش روست افزود برای رسیدن به اهداف سال ۲۰۳۰ باید دولت ها کمک های توسعه یی شان را بیشتر کنند: «حکومت آلمان بودجه اش را افزایش داد، اما بازهم از میزان مورد نیاز بسیار دور هستیم». به گفته وی بسیاری از این مقدار پول نیز برای سرمایه گذاری روی مبارزه با کمبود مواد غذایی به اداره های دولتی می ریزد که غرق فساد هستند و به ندرت کاری صورت می گیرد.

سیندی هولمن از اداره زراعت و تغذیه سازمان ملل متحد "ایجاد تنوع" در زراعت را به عنوان راه حل دیگری برای دهقانان می بیند: «بسیاری از کشورهای افریقایی تک محصولی هستند؛ به این معنی که کشاورزان شان فقط جواری می کارند و اگر این محصول را آفت بزند دیگر چیزی ندارند.»

رئیس سازمان "اقدام علیه گرسنگی" گفت افزایش شمار گرسنگان و کمبود مواد غذایی در جهان تقصیر سازمان ملل متحد نیست: «سازمان ملل نیز فقط می تواند با پولی کار کند که از دولت های عضو به دست می آورد.» فریدریش روست اضافه کرد که غربی ها باید علیه گرسنگی در جنوب کار بیشتری انجام دهند. خلاصه یعنی اینکه کشورهای صنعتی جهان باید هزینه تولید گازهای گلخانه ای و تغییر اقلیم را طور دیگری بپردازند.

پاتریک گروسه/ر.ش