کنفرانس قطر؛ دیدگاه واحد طالبان و پراکندگی هیئت افغانستان
۱۳۹۸ فروردین ۲۹, پنجشنبه
قرار است یک هیئت ۲۵۰ نفری از افغانستان به قطر برود و دیدگاهش را با طالبان شریک کند که سفر این هیئت روز پنج شنبه به تعویق افتاد. براساس برنامه قبلی، این نشست به تاریخ ۱۹ تا ۲۱ اپریل در دوحه پایتخت قطر برگزار می‌شد؛ اما گزارش‌ها حاکی از آن است که این نشست به تعویق افتاده و تاکنون تاریخ جدیدی برای آن اعلام نشده است.
سوال اصلی این است که آیا هیئتی با این فهرست طویل می‌تواند خواست‌ها و دیدگاه‌های مردم افغانستان را به صورت منسجم و واحد، در نشست قطر منتقل کند؟ در هیئت افغانستان از چهره‌های لیبرال گرفته تا شخصیت‌های بسیار محافظه‌کار از طیف‌های مختلف سیاسی و اجتماعی را در بر می‌گیرد که مشکل است بتوان موضع واحدی در میان آن‌ها یافت.
عبدالطیف نظری، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسایل سیاسی می‌گوید هیئت افغانستان با دیدگاه‌های مختلف و متضاد در کنفرانس قطر ظاهر خواهد شد: «از طرف طالبان یک هیئت منسجم با دیدگاه واحد در این نشست شرکت خواهد کرد، ولی هیئت افغانستان دیدگاه‌های متناقض و متضاد خواهد داشت و حتا ممکن است این تفاوت دیدگاه‌ها به تنش بین خود [هیئت افغانستان] منتج شود.»
به باور آقای نظری پراکندگی دیدگاه‌ها در هیئت افغانستان که شامل افرادی از طیف‌های مختلف داخل حکومت، اپوزیسیون و جامعه مدنی است، سبب می‌شود تا این هیئت نتواند نظر و موقف دولت و مردم افغانستان را در نشست قطر به درستی منتقل کند.
داکتر صمیم شمسی، کارشناس مسایل سیاسی می‌گوید ارائه نظر واحد توسط هیئت ۲۵۰ نفری بسیار دشوار است: «اگر ما هر موضوع را با نظر ۲۵۰ نفر آغاز کنیم، این تعداد افراد نظر متحد ندارند. بهتر آن بود که ۲۰ تن از شخصیت‌های سیاسی و علمی متعهد به مردم افغانستان در این نشست شرکت می‌کردند.»
نمایندگان واقعیت‌های افغانستان
اما صالح محمد سلجوقی، استاد دانشگاه و نماینده پارلمان افغانستان که در این هیئت حضور دارد، می‌گوید نشست قطر مذاکرات صلح نیست بلکه «کنفرانس تبادل دیدگاه‌ها در مورد وضعیت جاری افغانستان» است.
او می‌گوید افغانستان در ۱۸ سال گذشته بسیار تغییر کرده و برای این که طالبان از واقعیت‌های جامعه کنونی باخبر شود، وجود چنین هیئتی ضروریست: «به خاطری که طالبان واقعیت وضعیت اجتماعی افغانستان را درک کنند و به صورت مستقیم با نمایندگان اقشار مختلف ببینند و تبادل افکار کنند، چنین کنفرانسی دایر شده است.»
آقای سلجوقی می‌گوید موقف هیئت افغانستان در کنفرانس قطر واضح است و این هیئت خواستار قطع جنگ، مشارکت سیاسی و ادامه پیشرفت‌ها در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی است. سلجوقی پذیرفت که هیئت افغانستان چون متشکل از صنف‌های گوناگون سیاسی و اجتماعی است، صدای واحد و منسجم ندارد.
مذاکره از موضع ضعف
طالبان در نشست مسکو نشان دادند که دیدگاه واحد و منسجم دارند. طرح طالبان در نشست مسکو نوشته شده و غیرقابل تغییر بود. در سوی دیگر، هیئتی که به نمایندگی از جریان‌های سیاسی افغانستان در نشست مسکو رفته بود، دیدگاه واحد و طرح مشخصی برای صلح افغانستان نداشت.
آقای نظری می‌گوید تجربه نشست مسکو در کنفرانس قطر تکرار خواهد شد: «با توجه به هیئتی که از جانب افغانستان به نشست قطر می‌رود، این مذاکرات به سود طالبان تمام خواهد شد.»
نظیفه ذکی، نماینده پارلمان افغانستان نیز می‌گوید نظرات پراکنده و نامنسجم هیئت افغانستان منجر به ضعف دولت و نظام افغانستان خواهد شد: «این نشان دهنده ضعف حکومت افغانستان است. ما می‌خواهیم که طرف دولت افغانستان موضع قوی و متحد داشته باشد.»
در همین حال آقای سلجوقی می‌گوید هیئت افغانستان با وجود همه اختلاف نظرها، روی اصل «نظام جمهوری اسلامی» توافق نظر دارد و هیچ عضو هیئت طرفدار تغییر نظام جمهوری به نظام‌های دیگری نیست. او گفت که در رابطه به حق تحصیل، برابری حقوق شهروندان افغانستان و حق رای هیچ اختلافی وجود ندارد.
در همین حال برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی از حضور چهره‌های جوان که از جامعه جدید افغانستان نمایندگی می‌کنند، استقبال کرده است. این کاربران نوشته اند که طالبان خوش باشند یا نباشند، آن‌ها با چهره‌های جوان مانند زنان و جوانانی که در راس رسانه‌های پیشرو افغانستان قرار دارند، روبرو خواهند شد.
ح. همراز/ کابل