«دیگر کسی قالین افغانی نمی خرد»

برای ده ها سال قالین های دست بافت افغانی اسماعیل تیمور زاده، خانه های برخی مردم را در سراسر جهان تزیین بخشیده اند، اما حالا عرضه قالین های ماشینی ایرانی، کار او را مختل کرده است.

تیمور زاده، مرد 45 ساله ای که بیش از 20 سال است در کوچه مرغ ها در شهر نو کابل قالین فروشی دارد، می گوید: «فروش قالین من کم است. بیش از این کسی قالین دست بافت نمی خرد... قالین های ماشینی ایرانی با قیمت ارزانتری به بازار عرضه می شوند».

ارزان بودن قالین های ایرانی و عرضه گسترده آن باعث شده است که فروش قالین های تیمور زاده در سال گذشته 70 درصد کاهش داشته باشد. این در حالی است که قالین دست بافت مشهورترین قلم صادراتی افغانستان است که عمدتاً توسط زنان در نقاط مختلف این کشور، مخصوصا ولایت های شمالی، بافته می شود.

تیمور زاده بهترین قالین اش را نمایش می دهد که در اندخوی ولایت فاریاب بافته شده است و یک تخته اش 60 هزار افغانی قیمت دارد. او می گوید حالا هیچ کسی به این قیمت قالینی را نمی خرد.

او از دولت می خواهد که ورود قالین های ایرانی به افغانستان را ممنوع کند یا عوارض گمرکی قالین های ایرانی را بالا ببرد تا از میزان واردات آن کاسته شود: «اخیراً تاجران قالین افغانستان با رییس جمهور حامد کرزی دیدار داشتند و کرزی گفت که اگر ما جلو ورود قالین آنها را بگیریم، آنها صدور همه تولیدات خود به افغانستان را ممنوع خواهند کرد».

این فروشنده قالین همچنان از دولت کشورش می خواهد که زمینه صادرات مستقیم قالین های افغانی به سراسر جهان را مساعد سازد. در حال حاضر، قالین های افغانی برای قیچی کاری به پاکستان فرستاده می شوند و اکثراً به نام قالین پاکستانی به سایر کشورهای جهان عرضه می گردند.

براساس آمار اداره انکشاف (توسعه) صادرات افغانستان، در گذشته حدود شش میلیون افغان به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در کار قالین بافی مصروف بودند که یک پنجم جمعیت این کشور را تشکیل می دهد، اما این رقم اخیراً کاهش یافته است.

«صنعت ملی افغانستان»

محمد ظریف یادگاری، معاون انجمن صادرکنندگان قالین افغانستان می گوید که صنعت قالین این کشور کاملاً به بازارهای بین المللی وابسته است، اما افغانستان نمی تواند مستقیماً به این بازارها دسترسی داشته باشد: «دسترسی مستقیم به خارج وجود ندارد. اگر ما قالین های خود را به بیرون صادر می کنیم، از طریق پاکستان به خارج فرستاده می شود».

براساس آمار اتاق های تجارت و صنایع افغانستان، ارزش صادراتی قالین افغانی از 262 میلیون دالر امریکایی در سال 2007 به 149 میلیون دالر در سال 2008 کاهش یافت. در سال 2010 میلادی نزدیک به 400 هزار متر مربع قالین افغانی به ارزش 48 میلیون دالر به فروش رفت، اما این رقم در سال گذشته به نصف کاهش یافت.

هرچند صادرکنندگان قالین افغانی از کاهش فروش این قالین ها خسارت دیده اند، اما برخی تاجران، از پیشرفت کار شان قصه می کنند. محمد مزمل یوسف زی، تاجر قالین می گوید: «از وقتی که قالین های ماشینی ایرانی را آورده ام، تجارت من رونق گرفته است... زیرا این قالین ها ارزان اند و با قیمت مناسبی به فروش می رسند. هرکسی می تواند این قالین ها را بخرد».

حکومت افغانستان می گوید تلاش می کند تا صنعت قالین بافی را تقویت کند. معاون وزیر تجارت و صنایع افغانستان می گوید: «حکومت به ایجاد پارک های صنعتی شروع کرده است تا تاجران قالین بتوانند این قالین ها را در آنجا قیچی کاری و شستشو کنند».

او قالین را «صنعت ملی افغانستان» می خواند و می گوید که پارک های صنعتی برای آماده سازی قالین جهت صادرات به کشورهای دیگر، ابتدا در ولایت های فاریاب، بلخ، هرات و جوزجان ساخته می شود.

بعد از این که شمار زیادی از افغان ها در اثر جنگ های داخلی و بعد از آن در زمان حکومت طالبان کشور شان را به مقصد پاکستان ترک کردند، قالین بافی یکی از منابع مهم درآمد آنها برای تامین معیشت شان به شمار می رفت.

فرانس پرس/ عارف فرهمند

ویراستار: رسول رحیم