چگونه می توان داعشیان را محکمه کرد؟
۱۴۰۰ دی ۱۲, یکشنبه
سازمان ملل متحد در ماه سپتمبر سال ۲۰۲۱ میلادی کرستیان ریشتر، سارنوال پیشین آلمان را به عنوان رئیس «یونیتاد» یا «گروه ویژه سازمان ملل در مورد جنایات گروه داعش» گماشت. هدف این گروه اقدامات قانونی در برابر اعضای گروه دولت اسلامی یا داعش که متهم به جنایات جنگی و تخطی های حقوق بشری هستند گفته شده است.
گروه تروریستی داعش یا « دولت اسلامی» در آغاز هزاران عضو داشت. بربنیاد یک تخمین در ترکیب این گروه ۴۰ هزار جنگجوی خارجی نیز شامل بودند. افزون براین، این گروه درعراق و سوریه ۱۰۰ هزار کیلومتر مربع ساحه را تحت کنترول در آورده بود.
این گروه اسلام را به گونه افراطی تفسیر کرده و در مناطق تحت تصرف اش در عراق علاوه بر اقلیت های یزیدی و عیسویان، علیه شماری از مسلمانان نیز دست به جنایت می زد.
حملات این گروه بر یزیدیان از سوی سازمان ملل متحد نسل کشی شمرده شد.
از سال ۲۰۱۴ به اینسو، آدم ربایی، تجاوز جنسی، برده داری، اخاذی، قتل و جنایات مالی از کار های معمول روز مره به اصطلاح این «خلافت» بوده است. اکنون نیز گمان می رود که ده هزار جنگجو در ترکیب گروه داعش فعالیت دارند. اما در سال ۲۰۱۷ میلادی این افراد گروه از مراکز اصلی شان به عقب رانده شده و شکست خوردند. بسیاری از جنگجویان این گروه کشته و یا زندانی شدند.
اکنون پرسش این است که داعشیان بازداشت شده چگونه به محکمه کشانیده شوند؟
کرستیان ریشتر می گوید که او به کمک تیم اش به دنبال ارتباطات گروه داعش در سطح بین المللی است. او می افزاید: «این تنها مسئله داخلی عراق نیست. بالاخره داعش در بیرون از عراق نیز فعالیت دارد. به گونه مثال در اروپا.»
در اوایل کمک کنندگان خارجی از کشورهای حوزه خلیج مظنون به حمایت مالی گروه داعش بودند، اما هنگامی که این افراطگرایان مناطق وسیعی از عراق و سوریه را تصرف کردند، بیشتر پول را از مناطق تحت کنترول شان به دست آوردند. به گفته شماری از کارشناسان در سال ۲۰۱۴ که گروه داعش در اوج قدرت بود، دو میلیارد دالر سرمایه داشت.
داعش پول را از کجا به دست می آورد؟
در پایان سال ۲۰۲۰ حکومت امریکا تخمین زد که این گروه هنوز هم نزدیک به ۳۰۰ میلیون دالر سرمایه دارد. اما اینبار آنان تمام در آمد شان را از طریق فعالیت های جرمی به دست می آوردند. آنان از بابت آدم ربایی، اخاذی، قاچاق مواد مخدر در منطقه، قاچاق انسان به اروپا و فروش آثار باستانی غارت شده از عراق و سوریه در آمد کسب می کردند.
گروه داعش در ظاهر برای فرار از پولشویی از نزد مقام ها، از ارز ها یا پول های دیجیتال استفاده می کردند. ریتشر به دویچه وله گفت: «تحقیق در مورد تآمین مالی تروریسم ضروری است، زیرا از این طریق همه چیز از بالا به پایین آشکار می شود. هنگامی که به دنبال چنین پولی می روید، در می یابید که ساختار این سازمان چگونه است و در فرجام شما افرادی را پیدا می کنید که در واقعیت از آن سوء استفاده می کنند.»
مدارک برضد داعش
به هراندازه که مدارک این گروه سازمان ملل متحد بر ضد داعش بیشتر می شود، به باور ریشتر به همان اندازه زودتر اعضای این گروه به دادگاه کشانیده می شوند. اما این کار شاید سالها زمان ببرد: «من درک کرده می توانم که قربانیان این جنایات چرا عجله دارند، آنان خواستار تامین عدالت اند.»
ریشتر می گوید امیدوار است که دفترش بر اساس یک دیتابیس یا ارقام کار کند که بر بنیاد آن به افراد دیگر کمک شود، به ویژه هنگامی که محکمه یک عضو گروه داعش جریان داشته باشد.
اما تحقیقات در باره جنایات جهانی به خصوص رسیدگی به پرونده های جنایات ضد بشری زمانگیر است: «به کمپوچیا و روواندا بنگرید. این گونه هم ممکن است قسمی که ما در مورد یک قضیه در فرانکفورت مشاهده کردیم.» در این اواخر یک محکمه آلمانی در شهر فرانکفورت یک عضو گروه داعش را به جزا محکوم کرد و اقدامات این گروه را در برابر یزیدیان نسل کشی عنوان کرد.
کاترین شائیر / ش.ا، ص.ا