چرا مسکو مخالف سپر دفاع موشکی ناتو است؟

انتظار می رود که بخش هایی از سپر دفاع موشکی تا زمان نشست اعضای پیمان ناتو در شیکاگو (21-20 ماه روان) برای استفاده آماده باشد.

روسیه به این باور است که این سپر موشکی تهدیدی برای قلمرو و منافع اش می باشد. در خزان سال 2011 دیمیتری مدویدیوف، رییس جمهور پیشین روسیه گفت که کشورش به همین دلیل، احساس خطر می کند. او خواستار تضمین های امنیتی الزامی از سوی پیمان ناتو شد. مدویدویف حتی تهدید کرد که اگر توافقی به دست نیاید، موشک های کوتاه برد نوع «اسکندر» را در منطقه کالیننگراد در دریای بالتیک و به این ترتیب در مرز اتحادیه اروپا مستقر می کند.

راکت های ناتو در مقابل دروازه های روسیه

موشک های کوتاه برد «اسکندر» می توانند کلاهک های اتمی را حمل کنند. هنوز معلوم نیست که این تهدیدها تا چه اندازه جدی هستند. ولادیمیر پوتین، رییس جمهور جدید روسیه به هر حال از سفر به شیکاگو منصرف شده است. نشست روسیه با کشورهای عضو پیمان ناتو به این دلیل برگزار نخواهد شد. مسکو می گوید پوتین وقت سفر به شیکاگو را ندارد. اما کارشناسان غربی می گویند خودداری پوتین نشانۀ این است که مذاکرات دو طرف بی نتیجه مانده است.

سران 28 کشور عضو ناتو در شیکاگو می خواهند پایان نخستین مرحله از چهار مرحله ساخت سپر دفاع موشکی را اعلام کنند. قرار است این سیستم دفاعی در سال 2020 به پایان برسد.

امریکا می خواهد با ساخت این سپر از خود و متحدین اروپایی اش در برابر حمله احتمالی کشورهایی مانند ایران یا کوریای شمالی دفاع کند. این سپر دفاعی متشکل از تاسیسات رادار و موشک های دفاعی خواهد بود که در مناطق مختلف از جمله در برخی از کشورهای اروپای شرقی مستقر می شوند.

اختلاف قدیمی با واشنگتن

روسیه این گونه برنامه ها را با بدبینی دنبال می کند. پوتین در فبروری سال 2010 در مقاله ای نوشت، سپردفاعی موشکی اروپا که توسط امریکا به پیش برده می شود، بر سلاح های اتمی روسیه تاثیرگذار است و توازن سیاسی نظامی را مختل می کند. پوتین در ادامه نوشته اش گفته بود که جواب مسکو به این برنامه ناتو «موثر و قوی» خواهد بود. او خطاب به ناتو نوشته بود: تاسیس یک سپر موشکی بیش از حد گران است و چندان هم موثر نیست. بهتر است توجه خود را به تولید سلاح هایی معطوف کنیم که می توانند بر سپرموشکی دشمن غلبه کنند.

خطری برای روسیه؟

در این مورد که سپر موشکی ناتو برای روسیه چه اندازه خطرناک است، بین کارشناسان اختلاف نظر وجود دارد. ولادیمیر کوزین، مشاور دفتر ریاست جمهوری روسیه در مسایل امنیتی، می گوید که نگرانی های روسیه به جا است. به گفته او برخی از موشک های امریکایی می توانند موشک های بالیستیک روسی را منهدم کنند.

کوزین فکر نمی کند که سپردفاعی ناتو واقعا در صورت حمله از ایران موثر باشد. او می گوید: «اگر واشنگتن واقعا می خواست خطر از جانب ایران را دفع کند، باید ضد موشک ها را جایی در خلیج فارس نصب می کرد و نه در پولند، رومانیا و یا مرز روسیه».

الکساندر گولتس، کارشناس مستقل نظامی نظر دیگری دارد. او می گوید این سیستم دفاعی مشکلی برای مسکو ایجاد نمی کند و در بدترین حالت می تواند چند موشک روسی را منهدم کند. به گفته او روسیه در مقابل 1500 کلاهک اتمی آماده دارد.

بحث های داغ، سیاست محتاطانه

الکساندر گولتس، کارشناس نظامی فکر نمی کند که مسکو در واکنش به نصب این سیستم دفاعی، دست به اقدام های نظامی تلافی جویانه بزند: «باید این را در نظر گرفت که پوتین در ده سال گذشته به غیر از سخنوری هیچ کاری نکرده که به معنای افزایش خطر نظامی برای غرب باشد». به گفته او پوتین به این سیاست پس از بازگشت اش به کاخ کرملین ادامه خواهد داد.

جدیدترین تحولات در روابط روسیه و ناتو این گفته گولتس را تایید می کند. زیرا روسیه با وجود اختلاف بر سر سپر دفاعی در بخش های دیگر به همکاری نزدیک با ناتو ادامه می دهد.

رومان گنچارنکو/مهرنوش انتظاری

ویراستار: عارف فرهمند