چرا ازبکستان برای امریکا مهم است؟

به نظر می رسد که هیلاری کلینتون در دیدار خود از ازبکستان پیرامون تامین امنیت و بازسازی افغانستان و همچنان وضعیت حقوق بشر گفتگو کند. کلینتون روز شنبه، 30 سنبله /22 اکتبر، در تاجیکستان گفت که ادغام دوباره افغانستان به اقتصاد محلی در احیای دوباره و بهبود شرایط منطقه تعیین کننده می باشد.

کشورهای ازبکستان و تاجیکستان در مرکز طرح بلند مدت اقتصادی زیر نام "راه ابریشم جدید" قرار دارند؛ طرحی که بر اساس آن کشورهای آسیای میانه، افغانستان به بازارهای جنوب آسیا متصل می گردند.

مارک گروسمن فرستاده ویژه امریکا به افغانستان و پاکستان در سفری به تاجکیستان در آغاز ماه روان میلادی پیرامون راه های دستیابی به صلح و ثبات و طرح "راه ابریشم جدید" با امام علی رحمان، رییس جمهور آن کشور گفتگو کرد.

مقامات امریکایی ماه گذشته نیز گفتند که افغانستان، کشورهای همسایه و حامیان آن با اتصال این کشور به بازارهای آسیای مرکزی و جنوبی، اقداماتی برای ایجاد صلح و کامیابی انجام می دهند.

این مقامات توضیح دادند که افغانستان همانند گذشته، در قلب جاده ابریشم جدید خواهد بود که راه های تجاری بین اروپا و آسیا را به هم وصل می کند؛ اما این بار با شاهراه های بزرگ، خطوط راه آهن و خط لوله انرژی.

بر اساس اظهارات این مقام، "هدف نهایی کاهش موانع است، طوری که افغانستان یا هر کشور دیگر آسیای میانه بتواند کالاها و تولیداتش را از طریق پاکستان به هند، بنگله دیش و حتا مناطق دورتر صادر کند".

شبکه توزیع شمال

در سوی دیگر، دولت اوباما به همراه کنگره ایالات متحده امریکا قصد دارند تا پیشنهاد فوق العاده یی را در ارتباط با پایان بخشیدن به تحریم هفت ساله کمک های نظامی به ازبکستان تهیه کنند. امریکا قصد دارد تا راه اکمالاتی ناتو در افغانستان را از مسیر شمال تقویت کند.

در حال حاضر حدود 40 درصد از محموله های زمینی از مسیر شمال افغانستان از طریق جاده ها و راه آهن آسیای میانه، که پنتاگون آن را "شبکه توزیع شمال" می نامد، به افغانستان می رسد.

ازبکستان قطب اصلی شبکه توزیع شمال خواهد شد که از طریق آن 80 درصد اکمالات پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) به افغانستان انتقال داده می شود.

شبکه توزیع شمال، شامل خطوط راه آهن می شود که بنادر دریای بالتیک را از طریق روسیه، روسیه سفید و قزاقستان به ازبکستان وصل می کند. راه هوایی نیز می تواند از "انچیرلیک" ترکیه به ازبکستان باشد. در همین حال، خط مستقیم زمینی که پایگاه ناتو در "گمرشهایم" آلمان را به افغانستان وصل می کند، از طریق اتریش، هنگری، رومانیا، بلغاریا، ترکیه، گرجستان، آذربایجان، قزاقستان، قرغیزستان و تاجیکستان امکان پذیر می باشد.

حقوق بشر در ازبکستان

در سوی دیگر، سفر هیلاری کلینتون به دلیل وضعیت بد حقوق بشر در ازبکستان مورد سوال قرار دارد.

دولت اسلام کریموف، رییس جمهور ازبکستان در سال 2005 اعتراضات مردمی در "اندیجان" را با خشونت سرکوب کرد که در آن بر اساس آمار رسمی 187 تن و به گفته گروه های حقوق بشری صدها تن کشته شدند.

روابط بین امریکا و ازبکستان پس از آن به تیرگی گرایید که واشنگتن از تاشکند خواست تا سرکوب اندیجان را پیگیری کند و وضعیت حقوق بشر را در آن کشور بهبود ببخشد.

هیلاری کلینتون از سفرش به ازبکستان دفاع کرد و گفت: "اگر شما هیچ تماسی نداشته باشید، هیچ تاثیری هم نخواهید داشت؛ و [آن وقت] دیگر کشورها که توجهی به حقوق بشر نمی کنند، جایگاه را پر خواهند کرد".

وزیر خارجه امریکا در مورد وضعیت حقوق بشر ازبکستان افزود: "من نمی توانم به شوق قول دهم که تغییرات سریع به وجود خواهد آمد... شما می دانید که تغییر در بسیاری از وضعیت ها زمان و تلاش می طلبد".

دویچه وله / عاصف حسینی
ویراستار: پروانه علیزاده