پیشگیری افراط گرایی وظیفه نسل ها

صفیه ۱۵ ساله بود که یک افسر پولیس را در شهر هانوفر آلمان با ضرب چاقو در ناحیه گردن مجروح کرد. یک عمل به اصطلاح "استشهادی" زیر نام گروه "دولت اسلامی". این حمله در ماه فبروری صورت گرفت و در اواسط اکتوبر این دانش آموز در برابر محکمه قرار گرفت. موارد شبیه این عمل کلمه کلیدی پیشگیری از افراط گرایی را در دستور کار قرار داده است – و یا هم به اصطلاح پیوستن تقریبا ۱۰۰ مرد و زن جوان در سال های اخیر به جهاد گروه تروریستی "دولت اسلامی". به عنوان شریک در پیشگیری از افراطگرایی، به طور متداوم اتحادیه های اسلامی و مساجد مطرح می شوند. این امر برای ایجاد یک تصویر از اسلام خوب است: از طرف دیگر کمک های دولتی را نیز بدست می آورند. اما نیاز می رود که از نزدیک نگاه شود، که به عنوان یک شریک شهرداری یا دولتی کی مناسب است. سوزان شرویدر، کارشناس امور اسلام در حاشیه یک همایش ویژه در ماه اکتوبر در فرانکفورت ضمن مصاحبه با دویچه وله خواستار این بازبینی شد.

انزوا از جامعه اکثریت

سوزان شرویدر رئیس مرکز تحقیقات جهانی اسلام در فرانکفورت آلمان انتقاد می کند که "در گذشته با کسانی همکاری صورت گرفته است که آنها با در نظرداشت ایدیولوژی شان بسیار مشکوک بوده اند و زیر سوال قرار داشتند." او در ادامه می گوید که وب سایت های آنها را که ارزیابی کنیم تا حدی وحشت زده می شویم که پول ها برای پیشگیری افراطگرایی و کار با جوانان در کجا سرمایه گذاری گردیده است. یک مثال منفی برای شرویدر "انجمن آلمانی اسلامی راین-ماین" است. وزارت فدرال امور خانواده این انجمن را با ۴۰ اتحادیه عضو اش در برنامه "زندگی دموکرات" داخل کرده است. اما در تابستان، بودجه دولتی متوقف شد. در همین حال، این انجمن فعلا تحت نظارت اداره حفاظت از قانون اساسی یا استخبارات داخلی ایالت هسن قرار دارد. وزارت داخله ایالت هسن حدود یک سوم از اتحادیه های عضو این انجمن را "افراطگرا و یا تحت تاثیر افراطگرایی" طبقه بندی کرده است.

در این همایش ویژه «جوانان مسلمان بین ادغام، انزوا و روش های جدید" کارشناس امور اسلامی شرویدر از تحقیقات چندین ساله اش در مساجد ویسبادن گزارش داد. او می گوید که در ویسبادن اجتماعات مختلف برای جوانان کار می کنند اما با کیفیت بسیار متفاوت. کارهای نمونه واری نیز بعضی از مساجد در بخش جوانان انجام می دهند و با دیگر ادارات خدمات جوانان همکار اند. با این حال، در همه مساجد با پسران و دختران به طور جداگانه کار صورت می گیرد. شرویدر مشاهده کرده است که کار جوانان در مساجد با هدف جدایی از اکثریت جامعه صورت می گیرد. او می گوید که "در این جا ها تلاش می گردد که جوانان با جامعه آلمان به اصطلاح آلوده نشوند و دیگر تفکیک جنسیتی و یا به اصطلاح عفت را در نظر نداشته باشند." به باور شرویدر، نتیجه چنین کاری این است که جوانان برای ادغام در جامعه خوب مجهز نمی شوند.

موضوع کار با جوانان در جوامع اسلامی بسیار مهم است چون جمعیت مسلمانان در آلمان به طور قابل توجهی جوانتر از کل جمعیت است. حسین همدم از اکادمی "دیوسزی روتنبورگ- اشتوتگارت" به این نظر است که حد اوسط سن حدود چهار میلیون مسلمان در آلمان ۳۰ سال است. اما حد اوسط سن تمام جمعیت ۴۶ سال است. علاوه بر این، برای جوانان از پدر و مادر مسلمان در حال حاضر دین نقش بسیار مهمتری را به مقایسه جوانان اکثریت جامعه بازی می کند. شرویدر می گوید: «دین به عنوان یک نشانه هویت امروز بسیار قوی است و هویت های قومی به طور کامل به پس زمینه رانده شده اند.» او می گوید که گرایش به مشخصات و قوانین مذهبی همواره شدیدتر می گردند. شرودیر اضافه می کند: «بیهوده جوانان مسلمان هر روز خود را به پیدا کردن این پاسخ نمی گذرانند که کاری را که انجام می دهند مجاز یا غیر مجاز است، یعنی حرام یا حلال است.»

آیا سلفی ها مددکاران اجتماعی بهتر اند؟

احمد منصور، نویسنده کتاب "نسل الله"، در یک سخنرانی اش گفت: کلمات "حرام" و "حلال" امروزه در بسیاری از مکاتب بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. او که یک روانشناس است در مصاحبه با دویچه وله می گوید: «گروهی وجود دارد که بخشی از این جامعه به حساب می روند و بدون سرو صدا بر اساس اصول دموکراسی زندگی می کند. یک گروه از مردم نیز وجود دارد که دین را به عنوان یگانه ویژگی هویت تجربه می کنند، از آن برای شان یک ایدیولوژی می سازند و ارزش های بسیار مشکل ساز را حمل می کنند.»

منصور می گوید که سیاستمداران و سازمان های امنیتی تحت عنوان "افراط گرایی" کسی را می شناسند که بمبی را می خواهد انفجار دهد. اما او می خواهد کمی عمیق تر برود:  "جوانانی که این جامعه برایشان بی ارزش است، افرادی که در اینجا زندگی می کنند، اما پیروی از ارزش های بسیار متفاوت و ایدیولوژی بسیار متفاوت می کنند، برای من یک نوع خطر اند. این به این معنا نیست که اداره حفاظت از قانون اساسی مسئول است. به این معنا نیست که ما باید این افراد را بندی کنیم. اما ما باید برای این جوانان مبارزه کنیم. ما باید این جوانان را با خود داشته باشیم. از بین همین جوانان افراطگرایان اعضای آینده شان را جذب می کنند." منصور می گوید که با تاسف سلفی ها اغلب مددکاران اجتماعی بهتر اند، یعنی با این افراد بهتر در تماس و ارتباط اند.

پیشاهنگی مسلمان

به باور منصور پیشگیری از افراطگرایی یک کار نسلی (کار یک نسل) است که نیاز به صبر و شکیبایی زیاد دارد. در اینجا مکتب یک وظیفه ویژه را به دوش دارد. معلمان باید نه تنها ارزش های جامعه را برای دانش آموزان شان ارائه کنند بلکه در راستای ترویج تفکر انتقادی فعال باشند و گاهی اوقات علیه والدین پدرسالار کار کنند. منصور می گوید که معلمان باید به خصوص قادر به شناسایی گرایش های افراطی باشند.

اما اینکه همه چیز در بخش کار با جوانان مسلمان بد نیست، یک گروه از انجمن پیشاهنگ های مسلمان آلمان در این همایش نشان دادند. در این انجمن پسران و دختران با بیرق آلمان با هم روی صحنه آمدند. از شش سال به این طرف این انجمن پیشاهنگ ها وجود دارد و به طور مثال مشترکا با پیشاهنگان مسیحی فعالیت های را سازماندهی می کنند. با حدود ۳۰۰ عضو، اگرچه هنوز این انجمن بسیار کوچک است، اما علاقمندان زیاد دارد. به طوری که علاقمندان باید در یک لیست انتظار داخل گردند.

von Hein, Matthias / NKA