گفتگوهای صلح افغانستان: پیشنهاد جدید برای آغاز روند تازه

گمانه زنی ها در مورد فهرستی از اسامی که گفته می شود توسط مقامات آلمانی و قطری تهیه شده و به شدت سری نگهداری می شود، شامل حدود ۶۰ شرکت کننده افغان است؛ کسانی که روز یکشنبه برای شرکت در نشست دوحه دعوت شده اند. پس از هفته ها تلاش های دیپلوماتیک در سطح بالا، این افغان ها بحث و ملاقاتی را در دوحه با طالبان خواهند داشت که ممکن است منجر به آغاز مذاکرات صلح شود.

این اولین باری خواهد بود که نمایندگان طالبان و حکومت انتخابی پای میز گفتگو می نشینند؛ کسانی که جنگ شان در برابر یکدیگرادامه دارد. این ملاقت در پی چندین دور گفتگوها در مسکو قرار است برگزار شود؛ ملاقات هایی که نمایندگان احزاب سیاسی و نمایندگان حکومت افغانستان به صورت غیررسمی با طالبان داشته اند.

جزئیات در مورد این ملاقات زیاد در دسترس نیست. معلوم نیست که این جلسه می تواند تاریخ ساز باشد یا خیر. یک ناظر افغان گفت که فهرست "واقعا محرمانه" است: «سفارت آلمان به اشتراک کنندگان گفته که در این مورد حرفی نزنند».

اشتراک کنندگان با "ظرفیت شخصی"

اسامی اشتراک کنندگان در این نشست ممکن است برخی از بازیگران اصلی را در افغانستان ناراحت کند. طالبان قبلا ملاقات و گفتگو در مورد صلح را با اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان و نمایندگان حکومتش رد کرده اند. یک اعلامیه طالبان اخیرا آنها را "مشتی استفاده جوی جنگ طلب و رئیسان مافیا" و "دست نشانده اشغالگران امریکایی" خوانده است. مقامات آلمانی اعلام کرده اند که در برابر این پیشینه دراز مدت، هر کسی که بخواهد، این کار را با "ظرفیت شخصی" انجام می دهد.

سهیل شاهین، سخنگوی طالبان در دفتر سیاسی شان در قطر به دویچه وله گفت که آلمان نمی توانست یک "میزبان خوب" برای گفتگوهای صلح باشد؛ چراکه در افغانستان حضور نظامی دارد: «اما در عین زمان، ما از هر تلاشی برای پایان جنگ جاری در افغانستان و حضور نظامیان خارجی در کشور استقبال می کنیم».

انتخابات ریاست جمهوری افغانستان برای ماه سپتمبر به تعویق افتاده است. حکومت افغانستان ممکن است به نفع سیاسی از این گفتگوها باشد، حتی برخی ناظران هراس دارند که ممکن است از لحاظ سیاسی برای شدت بخشیدن به این روند، هر کاری که لازم باشد را انجام دهد.

علاوه براین، بسیاری افغان ها ناراحت هستند، چراکه نمی دانند چه کسانی از آنان در گفتگوهای صلح، که ممکن است آینده سیاسی کشورشان را رقم بزنند، نمایندگی می کنند.

احتیاط مقامات در مورد نتایج

مقامات آلمانی هفته ها به کابل و دوحه رفت و آمد کرده اند تا فهرست را تهیه و جلسه را آماده کنند. آنها تلاش کرده اند تا این فهرست را نماینده گر بسازند. آنها اشتراک کنندگان را برای جلب توجه اکثر جناح ها، از میان زنان، اقلیت های قومی و مذهبی انتخاب کرده اند.

یک مقام افغان گفته که پیش از روز یکشنبه، شرکت کنندگان در یک هواپیمای چارتر به دوحه منتقل می شوند. مقامات در مورد نتیجه این اجلاس بین الافغانی محتاط هستند. ماه اپریل تلاش مشابهی برای کشاندن طالبان به پای میز گفتگو با نمایندگان حکومت در دوحه ناکام ماند.

جنگ میان طالبان و حکومت به شدت جریان دارد. براساس داده های "پروژه آماری محلات بحرانی و جنگ مسلحانه" که در بریتانیا مسقر می باشد، در افغانستان یکی از خونبارترین جنگ های جهان جریان دارد. تنها در سال ۲۰۱۸ بیش از ۴۱ هزار انسان در این کشور کشته شده اند. 

آتش بس احتمالا اولویت است

چند دور گفتگوهای صلح نتوانست مانع تهاجم بهاری طالبان گردد. در آغاز همین هفته در حمله طالبان در نزدیکی وزارت دفاع چندین تن به شمول کودکان کشته و زخمی شدند. شب گذشته نیز در نتیجه درگیری ها و حملات هراس افکنانه در افغانستان، به نیروهای امنیتی و به طالبان و البته به افراد ملکی تلفاتی وارد شده است.

در حالی که این موضوع در دستور کار هیئت افغانی قرار دارد، توافقنامه آتش بس احتمالا در فهرست اولویت های گفتگوها قرار خواهد گرفت. احتمالا نمایندگان آلمانی و قطری پس از آغاز گفتگوها، اتاق را ترک می کنند و گفتگو بین الافغانی خواهد بود.

مارکوس پوتسل، فرستاده ویژه آلمان برای افغانستان و پاکستان نقش کلیدی را برای راه اندازی این گفتگوها دارد. وی در اعلامیه ای در آغاز این هفته گفته بود "امیدوارم که این رویداد به ایجاد اعتماد بین جناح های کلیدی کمک کند" و "برای تقویت صلح و ثبات در افغانستان و منطقه ای وسیعتر" کمک کند.

وزارت خارجه آلمان اظهارنظر در مورد این گفتگوها را قبل از وقت خوانده و در مورد اینکه آیا این گفتگو به دورهای بعدی و بالاخره صلح می انجامد یا خیر، صحبت نکرد، اما ترجیح داد آن را "گامی به جلو" عنوان کند. این وزارت اشاره کرد که علاوه براین، دیگر بازیگران مهم منطقه ای مانند هند، پاکستان و ایران نیز باید در این روند شرکت کنند.

گفتگوی طالبان با امریکا ادامه دارد

این ملاقات به اصطلاح بین الافغانی برای روز یکشنبه زمانی توسط آلمان در قطر برنامه ریزی شده، که گفتگوهای مستقیم زلمی خلیلزاد نماینده امریکا در امور صلح افغانستان با نمایندگان طالبان در دوحه ادامه دارد. آنها تلاش می کنند یک توافقنامه پیشنهادی که بر خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان (خواست اصلی طالبان) و تعهد طالبان به مبارزه با تروریسم بین المللی در افغانستان (خواست اصلی امریکا) استوار می باشد را نهایی کنند. ایالات متحده، به نوبه خود، می خواهد طالبان را تضمین کند که این گروه اجازه نخواهد داد که افغانستان به عنوان پایگاهی برای حملات خارجی استفاده شود؛ این ادعا یک عامل مهم تهاجم نظامی ایالات متحده ۱۸ سال پیش و پس از حملات یازدهم سپتمبر در نیویارک بود.

شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر به دویچه وله گفت: «پیشرفت هایی صورت گرفته، اما نهایی نشده است». امریکا تلاش می کند که قبل از ماه سپتمبر به توافق با طالبان دست یابد تا زمینه برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان در اواخر همان ماه فراهم گردد. بسیاری ها ترس دارند که توافق با طالبان که یک پیشرفت خوانده می شود، مبادا باعث به میان آمدن دوباره بی ثباتی در افغانستان شود.

اما واشنگتن می خواهد پیش برود؛ زیرا دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده امریکا اعلام کرده که می خواهد هرچه زودترهمه نیروهای نظامی کشورش را از افغانستان بیرون بکشد. با این وجود امریکا می تواند بدون توافق سیاسی میان طالبان و حکومت این کار را انجام دهد، اما خروج نظامیان می تواند خلاء خطرناکی را در پی داشته باشد.

امریکایی ها نگران چندین موضوع هستند: سیما سمر، وزیر امور زنان سابق افغانستان که اکنون کمیسیون مستقل حقوق بشر را رهبری می کند، به دویچه وله گفت: « نباید عجله کرد، زیرا ساختن صلح نیاز به صبر و درک و برنامه ریزی عمیق دارد».

سمر گفت که وی برای اشتراک در گفتگوهای صلح دعوت نشده، اما امیدوار است این امر منجر به یک روند و "نتیجه" شود که به نفع کل کشور باشد. او افزود: «من فکر می کنم می دانیم که مشکل افغانستان فقط یک راه حل نظامی ندارد. ما باید با دشمن صحبت کنیم».

NC/SP/MJ/RS/SI (DW)