"نرم افزار تشخیص هویت برای افغان ها مشکل‌ساز خواهد بود"

به تازگی اداره مهاجرت و پناهندگی آلمان گفته است که برای تشخیص هویت پناهجویان سلسله ای از تکنولوژی پیشرفته مورد استفاده قرار خواهد گرفت. بخش اساسی این تکنولوژی‌ها یک نرم افزار جدید موسوم به «بیومتریک زبان» است که می‌تواند به هدف تعیین محل واقعی تولد یک فرد، زبان و لهجه او را مورد تحلیل قرار دهد.

اما تا جایی که به پناهجویان افغان ارتباط می گیرد، مشکل این است که کتله بزرگی از شهروندان این کشور پیشینه مهاجرت در ایران، پاکستان، تاجیکستان و شماری از کشورهای منطقه را دارند. این مهاجرت ها مطمیناَ روی لهجه و زبان آنها نیز تاثیر وارد کرده است. در اوج مهاجرت ها به اروپا، افغان های زیادی که در کشورهای دیگر تولد شده و زندگی کرده اند، نیز وارد کشورهای اروپایی به ویژه آلمان شده اند.

برخی از جوانانی که شناخت بهتر از کثرت زبان در افغانستان و تاثیرپذیری لهجه ها در ولایت های مرزی دارند، به موثریت این دستگاه به دیده شک می نگرند. آنان می گویند در شماری از حوزه های افغانستان، شباهت های ظریف میان باشندگان آن و کشورهای همسایه وجود دارند که تفکیک آن به سادگی امکان پذیر نمی باشند.

نصرت الله اقبال، جوان افغان که در حال حاضر به عنوان پناهجو در آلمان زندگی می کند، از هرگونه اقدام به منظور تشخیص هویت پناهجویان و تسریع روند بررسی پرونده آنها استقبال می کند، اما تاکید می کند که اثرات آن نباید دور از نظر قرار بگیرد. اقبال گفت: «شما اگر تشخیص زبان و لهجه را به عنوان یک معیار قرار بدهید، افغانستان کشوری است که برخی از شهروندان آن تجربه مهاجرت در ایران، پاکستان و تاجیکستان را دارند... به گونه مثال در داخل افغانستان هم ولایت های مانند هرات، بدخشان، ننگرهار وجود دارند که لهجه شان به کشورهای همسایه نزدیکی دارد. بنابراین، بیشتر از این که چنین وسایل برای تشخیص هویت پناهجویان افغانستان، ایران، پاکستان و همین حوزه مورد استفاده قرار بگیرد، بهتر دانسته می شود که نیروی انسانی بیشتر به کار گماشته شوند».

لیلا انوری، پناهجوی افغان در آلمان است که در ایران متولد شده است. او نمونه بازر این مشکل در تشخیص هویت است. او می گوید که در جریان بررسی پرونده پناهجویی اش در آلمان در وضعیت بلاتکلیفی قرار گرفته بود. اداره مهاجرت فدرال به دلیل ادعای افغان بودنش خواستار تذکره وی شده بود.

خانم انوری داستانش را چنین شرح داد: «زمانی که در اداره مهاجرت مصاحبه داشتم، به دلیل این که در ایران متولد شده ام از من مدارک ایرانی را مطالبه کردند... با تلاش بیشتر خودم و ترجمانم که یک آقای ایرانی بود توانستیم مامورین را قناعت بدهیم. آنان از من تذکره افغانستان را خواستند. کسانی که در ایران زندگی کردند تذکره ندارند. زمانی که به سفارت افغانستان مراجعه کنید، آنان می گویند که باید از اقارب شما در افغانستان باشند، وکالت بدهید، وزارت داخله و خارجه مراجعه شود... به همین دلیل من نتوانستم که تذکره افغانستان ارائه کنم و یا مدرک از ایران که نشان بدهد من افغان هستم... افغان هایی که از ایران آمده اند بلاتکلیف هستند».

لیلا می گوید که در دفاتر امور مهاجرت آلمان به عنوان پناهجوی افغان ثبت شده است، اما محل تولدش دو محل یعنی ایران و افغانستان درج شده است. این پناهجوی افغان از چالش های احتمالی در آینده ابراز نگرانی می کند.

چندی پیش یک سرباز آلمانی به موضوع جنجال برانگیز و رسوائی بزرگ در وزارت دفاع آلمان مبدل شد. این سرباز اردوی آلمان به نام فرانکو با جعل هویت خود را به عنوان یک پناهجوی سوریایی معرفی کرده و مدتی را هم تحت این نام در اردوگاه پناهجویان سپری کرده بود. معرفی نرم افزار جدید هم به دلیلی صورت گرفته است که قضایای این چنینی بار دیگر تکرار نشود.

معرفی این تکنولوژی جدید در آلمان هم منتقدینی دارد. آنان شک دارند که این تکنولوژی تاثیری در از بین بردن نارسایی‌ها در سیستم پناهندگی آلمان داشته باشد.

فرانک هرمان، سخنگوی حزب پیرات به دویچه وله گفت: «این تکنولوژی نمی‌توانست در قضیه عامری [عامل حمله بر بازار کریسمس برلین] تفاوتی ایجاد کند. در قضیه فرانکو ای، او هرگز عربی صحبت نکرده بود، تنها فرانسوی گپ زده بود. این نرم افزار واقعاَ بی‌مفهوم است.»

اما مقام‌های آلمانی تاکید می‌کنند که این تکنولوژی تکمیل‌کننده امکانات است و قرار نیست که جای ارزیابی انسانی را بگیرد. فرانک یورگن وایزه، کمیسار امور مهاجرت حکومت فدرال آلمان هنگام معرفی این نرم افزار گفت: «ما این تکنولوژی را «سیستم کمکی» می‌نامیم. این واضح است که این نرم افزارها به تصمیم‌گیرندگان علامت‌هایی می‌دهند تا آن‌ها یک فرد را بیشتر مورد پرسش قرار دهند.»