"تاپی" برعلاوه گاز، برق و صنعت را به افغانستان خواهد آورد

تطبیق پروژه پایپ‌لاین گاز موسوم به "تاپی" برای نخستین بار سه دهه قبل از امروز پیشنهاد گردیده بود. در این پروژه تاجیکستان، افغانستان، پاکستان و هندوستان نقش دارند. اما عامل عمده‌ای که تطبیق این پروژه را در چند دهه گذشته مانع شده بود، جنگ‌های مسلحانه در افغانستان بوده است.

اما نخستین مانعی که متوجه افغانستان است، متقاعد کردن کشورهای تمویل‌کننده به فراهم کردن سهم پنج درصدی افغانستان در هزینه این پروژه و همچنین جلب کردن سرمایه‌گذاران خصوصی است.

نرگس نهان، سرپرست وزارت معادن و پترولیم افغانستان به خبرگزاری رویترز گفته است: «آن‌ها (دونرها و سرمایه‌گذاران) فکر می‌کنند که وقتی یک پروژه سی ساله که تا به حال عملی نشده است، چگونه می‌تواند در چند سال آینده به بهره‌برداری کامل سپرده شود؟ هنوز هم تردیدهایی وجود دارد که احتمالاَ ما قادر به اجرای آن در زمان تعیین شده نخواهیم بود.»

گروه طالبان پیش از این گفته بود که از تطبیق این پروژه حمایت می‌کند، اما هنوز هم موضوع امنیت به عنوان یک نگرانی مطرح است.

قرار است پروژه "تاپی" سالانه ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز را در مسیر ۱۸۰۰ کیلومتری از منطقه میدان گازی گالکنش ترکمنستان به فاضیلکا، از محلات شمال غربی هندوستان انتقال بدهد.

سهم افغانستان در بهره‌برداری از این پروژه سالانه پنج میلیارد متر مکعب گاز می‌‌باشد که نیاز وسیع این کشور به گاز را برطرف خواهد کرد. در حال حاضر، افغانستان متکی به برق وارداتی می‌باشد و همواره با کمبود انرژی برق روبرو بوده است.

سامویل تومیوا، مسئول شاخه افغانستان بانک انکشافی آسیا در گفتگو با رویترز گفت، این بانک متعهد است که سهم افغانستان در پروژه "تاپی" را فراهم کند و بانک جهانی در کابل مطالعه‌ای را روی امکان‌سنجی تولید برق از گاز و استفاده آن برای تأمین کود گیاهی و پتروشیمی هم راه اندازی می‌کند.

به بیان این مقام بانک انشکافی آسیا، همچنان در نظر است که شهر هرات بتواند از این پایپلاین گاز به هدف تطهیر منازل و تولید برق برای ساخت و ساز نوشابه از آن بهره‌مند شود. تومیوا افزود: «این امکانات به وجود می‌آیند که هرات به یک شهر صنعتی مبدل شود.»

اما در شرایط کنونی، اولویت برای شرکت برشنا فراهم آوری انرژی برق و ارزیابی این امکانات است که در کجا می‌توان مراکز تولید برق از گاز پروژه "تاپی" را ایجاد کرد. امان الله غالب، رئیس شرکت برشنا گفت که افغانستان می‌تواند در جریان سال‌های پیش از بهره‌برداری پروژه "تاپی" و گسترش این پایپ لاین به هندوستان و پاکستان، گاز اضافی از ترکمنستان به دست آورد.

پیش‌بینی می‌شود که انتقال گاز عملاَ در سال ۲۰۲۰ آغاز شود، در حالی که تومیوا گفت که آغاز این پروژه بعد از این سال می‌تواند بیشتر واقع‌بینانه باشد. تومیوا اظهار کرد که برای استفاده از گاز، زیرساخت‌های اضافی به شمول خطوط لوله گاز نیاز است.

از آنجایی که صندوق بین المللی پول قرض دادن را نیز محدود کرده است، چنان به نظر می‌رسد که هزینه‌های این پروژه به شمول سهم افغانستان از سوی دونرهای بین المللی تمویل خواهد شد.

افغانستان همچنان انتظار دارد که سالانه ۴۰۰ میلیون دالر پول نقد را از درک عبور گاز از این کشور به دست آورد.

نرگس نهان، سرپرست وزارت معادن و پطرولیم افغانستان گفت که کابل در تلاش است که توجه سرمایه گذاران خصوصی و در صورت نیاز شرکت‌های کود کیمایی خارجی را جلب کند. نهان همچنان افزود که برخلاف پروژه‌های دیگر در افغانستان، این پروژه پس از بهره‌برداری به گونه فوری می‌تواند درآمد داشته باشد و گاز فراهم کند. سرپرست وزارت معادن و پطرولیم بیان کرد: «این یک پروژه‌ای است که ما در آن بازده فوری را می‌بینیم. از لحاظ دورنمای سرمایه‌گذاری من فکر می‌کنم که بهتر است روی چنین پروژه‌ها تمرکز شود.»