واژه نامه: توضیحاتی در مورد فرار، پناهندگی و مهاجرت
۱۳۹۶ تیر ۳, شنبه
مهاجر کی است؟
مهاجر به کسی گفته می شود که به جای دیگری نقل مکان می کند، یا در درون کشور محل زندگی اش یا فرای مرزها.
معمولا به کسی مهاجر گفته می شود که وطن اش را به میل خودش ترک می کند، بدون این که آنجا خطری متوجه او باشد، تا به طور مثال شرایط زندگی اش را بهبود بخشد.
چه کسی آواره است؟
براساس قوانین آلمان، کسی آواره به شمار می آید که برخلاف مهاجران شرایطش با احکام کنوانسیون آوارگان ژنیو مطابقت دارد.
براین اساس آواره کسی است که به خاطر نژاد، مذهب، ملیت، عقیده سیاسی و تعلق به یک گروه خاص در جامعه مجبور به ترک کشورش شده است.
در چند سال گذشته لغت «مهاجر اقلیمی» بر سر زبان ها افتاده است. از این واژه در مورد انسان هایی استفاده می شود که به خاطر تغییرات اقلیمی مجبور به ترک محل زندگی شان می شوند.
به طور مثال زمانی که محصولات زراعت یک دهقان به خاطر شرایط اقلیمی دیگر برای امرار معاش کافی نیست و او مجبور به ترک محل زندگی اش می شود. این نوع مهاجرت در کنوانسیون آوارگان ژنیو در نظر گرفته نشده است.
پناهجو کیست؟
به آن دسته از اشخاصی که در مورد تقاضای پناهندگی شان هنوز تصمیم گرفته نشده است، متقاضیان پناهندگی یا پناهجو گفته می شود. این اداره مهاجرت و آوارگان آلمان فدرال است که در مورد تقاضای پناهندگی تصمیم می گیرد.
قضاوت دراین باره که آیا یک متقاضی به عنوان پناهنده یا آواره به رسمیت شناخته می شود و یا درخواستش کاملا رد می شود، برعهده اداره مهاجرت آلمان است. پناهجویان باید تا زمان تصمیم گیری نهایی در این باره در کمپ ها زندگی کنند و به آن ها تا اطلاع ثانوی اجازه کار داده نمی شود.
پناهنده کیست؟
به کسانی که درخواست پناهندگی شان براساس قوانین مهاجرت آلمان و یا کنسوانسیون بین المللی ژنو قبول می شود، پیش از به دست آوردن حفاظت از سوی کشور میزبان "پناهنده" گفته می شود. البته کسانی پناهنده هستند که به آنها براساس کنوانسیون حفاظت سیاسی، عقیدتی و یا اجتماعی داده شده باشد.
مهاجر چه کسی است؟
به همه اشخاصی که به دلایل مختلف به آلمان می آیند، صرف نظر از مدت اقامت و دلایل آمدن شان، مهاجر یا به زبان آلمانی (سو واندرَر) گفته می شود. مهاجران به دلایل مختلف به آلمان می آیند، به طور مثال به دلایل شغلی، به عنوان آواره، برای تحصیل و یا برای آموختن یک حرفه.
در زبان آلمانی لغت دیگری هم وجود دارد که به معنای مهاجرت (اَین واندِرونگ) می باشد، اما زمانی به طور رسمی از این واژه استفاده می شود «که سفر و اقامت از همان اول و برای یک مدت زمان مشخص، برنامه ریزی شده و به طور قانونی انجام شود».
این توضیحات در وب سایت رسمی حکومت آلمان فدرال آمده است. عبارات (سو واندرر» و «این واندرر» اغلب به عنوان مترادف به کار برده می شوند، در صورتی که این گونه نیست.
به این خاطر بحث این که آیا آلمان یک کشور پذیرای مهاجران (سوواندررلند) و یا مهاجرپذیر (این واندَرَر لَند) می باشد، از اهمیت برخوردار است.
در آلمان چه کسی حق پناهندگی دارد؟
در قانون اساسی آلمان آمده است: «اشخاصی که مورد تعقیب سیاسی قرار گرفته اند، حق پناهندگی دارند». آن کسی مورد تعقیب سیاسی است که دولت اش او را به خاطر عقاید سیاسی اش آن قدر تحت فشار بگذارد که به کرامت انسانی اش لطمه بخورد.
اشخاصی که به خاطر وضعیت وخیم اقتصادی و فقر به آلمان می آیند، مستحق پناهندگی نیستند.
بعد از فروپاشی بلوک شرق و مهاجرت گسترده از کشورهای یوگسلاویای سابق در اوائل دهه ۹۰ قرن بیستم، حق پناهندگی در آلمان محدود شد: براین اساس آن کسی مستحق پناهندگی سیاسی است که از یک کشور موسوم به مبداء امن نباشد.
منظور از کشور مبداء امن چیست؟
در یک کشور مبداء امن مردم مورد تعقیب سیاسی قرار نمی گیرند و آن جا مجازات های غیرانسانی و تحقیرآمیز وجود ندارد.
اما شهروندان کشورهای مبداء امن را نمی توان به همین سادگی از کشور اخراج کرد. به هر پناهجویی در آلمان باید از نظر حقوقی این فرصت داده شود که بتواند ثابت کند درکشورش مورد تعقیب سیاسی قرار دارد.
تقاضای پناهندگی اشخاصی که از کشورهای مبداء امن به آلمان آمده اند، معمولا رد می شود. در این مورد البته استثنائاتی هم وجود دارد. در سال ۲۰۱۷ در همین ارتباط بر سر اخراج پناهجویان به خصوص به افغانستان بحث و دعوا بالا گرفت.
با «بسته دوم پناهندگی» از سال ۲۰۱۶، چه تغییراتی ایجاد می شود؟
براین اساس، تسریع روند رسیدگی به تقاضای پناهندگی تصویب شد. قرار است که در عرض یک هفته درباره درخواست پناهندگی تصمیم گرفته شود و در صورت رد تقاضا پناهجو در عرض سه هفته باید از کشور اخراج شود.
ائتلاف بزرگ بر سر قدرت که متشکل از دو حزب خواهر دموکرات مسیحی آلمان و حزب سوسیال مسیحی بایرن و حزب سوسیال دموکرات آلمان است، مدت زیادی برای تصویب این بسته تلاش و تقلا کردند.
براساس قوانین درج شده در این بسته دوم پناهندگی: الحاق اعضای خانواده به آن هایی که «حفاظت فرعی» دریافت کرده اند، دو سال تمام و به طور کامل متوقف می شود.
آن دسته از آوارگانی مستحق دریافت «حفاظت فرعی» هستند که واجد شرایط درج شده در کنوانسیون آوارگان ژنیو نیستند و به این ترتیب به عنوان آواره به رسمیت شناخته نمی شوند، اما در کشور مبداء شان با یک تهدید جدی مواجه هستند و اجازه اخراج آن ها وجود ندارد.
در صورت رد تقاضای پناهندگی چه اتفاقی می افتد؟
اگر تقاضای پناهندگی فردی در آلمان شود و او به عنوان آواره به رسمیت شناخته نشود، باید آلمان را ترک کند. پناهجوی قبول نشده را خطر اخراج از کشور تهدید می کند؛ اما او می تواند علیه رد تقاضایش شکایت کند.
این دسته از آوارگان تا زمان اخراج از کشور و در صورتی که خروج آن ها ممکن نباشد، مدرک «دولدونگ» دریافت می کنند که به معنای «تحمل» اقامت آن ها در آلمان است.
دلایلی که می تواند مانع خروج پناهجویان قبول نشده از کشور شود، بیماری، نبود اسناد (لازم) و یا وضعیت کشور مبداء است. این قانون شامل پناهجویان خوردسالی هم می شود که بدون یک همراه بزرگسال کشورشان را ترک کرده اند.
سهمیه بندی آوارگان به چه معنا است؟
در پاراگراف ۲۳ قانون اقامت آلمان آمده است که همه آوارگانی که از یک کشور مشخص و یا جزو یک گروه مشخص هستند، اجازه اقامت دریافت می کنند.
به این ترتیب دولت به آوارگانی که براساس سیستم سهمیه بندی به آلمان می آیند از همان آغاز اجازه اقامت می دهد.
آن ها مجبور نیستند که روند رسیدگی به تقاضای پناهندگی را پشت سر بگذارند، اما در وهله اول اجازه انتخاب محل زندگی شان را ندارند.
این دسته از آوارگان براساس سیستم موسوم به «کلید کونیگ شتاین» در ایالات آلمان فدرال توزیع می شوند.
سهمیه بندی آوارگان و انتقال آن ها به آلمان معمولا براساس حقوق بین الملل، به دلایل انسان دوستانه و یا «حفظ منافع سیاسی حکومت آلمان فدرال» انجام می شود. حکومت فدرال و یا ایالات می توانند در مورد چنین استثنائاتی تصمیم بگیرند.
به طور مثال پناهجویانی که می خواهند از این طریق وارد آلمان شوند، می توانند خود را به کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان یا قنسولگری های آلمان در خارج معرفی کنند و در صورت امکان به طور مستقیم اجازه اقامت دریافت می کنند تا بتوانند در آلمان بمانند و کار کنند.
منظور از معاهده دوبلین یا (دابلین) چیست؟
در آلمان راجع به همه تقاضاهای پناهندگی تصمیم گرفته نمی شود. براساس معاهده دوبلین فقط آن کشور اتحادیه اروپا مسئول رسیدگی به تقاضای پناهندگی است که پناهجو برای بار اول در این اتحادیه به آن جا وارد شده است.
در صورتی که معلوم باشد پناهجو بار اول وارد کدام کشور عضو اتحادیه اروپا شده و آن کشور امن باشد، آوارگان معمولا بدون هیچ بررسی دیگری به آن جا فرستاده شده و می توانند در آن کشور تقاضای پناهندگی بدهند.
معاهده موسوم به «دوبلین ۲» در سال های گذشته و به خصوص از سال ۲۰۱۵ بدین سو، با انتقادهای شدیدی روبرو شده است؛ به خصوص از زمانی که هزاران آواره در یونان گیرمانده اند و در انتظار این هستند که بتوانند سفرشان را ادامه دهند.
منتقدین می گویند که بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا از معاهده «دوبلین ۲» استفاده می کنند تا از پذیرش آوارگانی که در یونان گیرمانده اند، خودداری کنند.
فریدل توبه/م.ا