هیئت جایزه نوبل ادبیات با بحران کنونی قادربه تصمیم‌گیری نیست

اکادمی سویدن و کمیسیون داوران جایزه نوبل ادبیات بعد از رسوایی فساد مالی و آزار جنسی به صورت فزاینده از درون می پاشد. روز  پنجشنبه سارا دانیوس دبیر دایمی جایزه نوبل استعفا کرد.

خانم دانیوس بعد از نشست هیئت مدیره به خبرنگاران گفت که او نه تنها از ریاست، بلکه از کرسی اش در اکادمی نیز کناره گیری کرده است. او توضیح داد: "این خواست اکادمی بوده است و من نیز مطابق این خواست عمل می کنم."

این خانم ۵۶ ساله دانشمند ادبیات، در سال ۲۰۱۵ به عنوان دبیر دایمی اکادمی جایزه نوبل ادبیات و به این وسیله به عنوان نخستین رئیس زن در هیئت داوران برای جایزه نوبل ادبیات گزیده شد.

پیش از آن دانیوس به دلیل شیوه برخورد با افتضاح فساد مالی و آزار جنسی در اکادمی شدیداً مورد انتقاد قرار گرفته بود. سه عضو اکادمی به این دلیل استعفا کردند که اکادمی نخواست به صورت کافی در مورد اشخاص مورد نظر در ارتباط با این ماجرا اقدام کند.

خانم فروستنسون عضو اکادمی نیز استعفا کرد

به همین ترتیب خانم کاتارینا فروستنسون، عضو مورد جنجال نیز به روز پنجشنبه کناره گیری کرد. او باهمسرش در مرکز این رسوایی قرار داشت. او سال های زیادی در مورد حمایت مالی اکادمی برای انجمن فرهنگی همسرش تصمیم می گرفته است، بدون آنکه  دیگر اعضای اکادمی از آن چیزی بدانند.

افزون بر آن او متهم است که  نام های هفت برنده جایزه نوبل را پیش از وقت فاش کرده بود. همسرش متهم است که ۱۸ زن را در خزان سال گذشته مورد آزار جنسی قرار داده است.

حتی کارل گوستاف شانزدهم، پادشاه سویدن برای حل این بحران مداخله کرده است و از اعضای اکادمی خواسته است که با برخورد مسئولانه، در خور این نهاد مهم فرهنگی عمل کنند. بنیاد جایزه نوبل هشدار داده است که این افتضاح، به شهرت جایزه نوبل زیان می رساند.

اکادمی سویدن از سال ۱۹۰۱ به بعد سالانه جایزه نوبل را اهدا می کند. این مهم‌ترین نهاد فرهنگی در سطح جهان، از ماه ها به این سو، در معرض انتقاد قرار دارد و از درون نیز چندپارچه شده است.

دلیل آن قبل از همه اتهامات علیه خانم کاتارینا فروستنسون است. بعد از کناره گیری سه عضو اکادمی، حالا هئیت تصمیم گیری فقط شامل یازده عضو فعال است. دو عضو دیگر، سهم گیری شان را در نشست ها، مدت ها قبل در سال ۱۹۸۹ پس از آن متوقف کرده بودند که اکادمی از محکوم کردن تهدیدهای آیت الله خمینی، رهبر دینی آن زمان ایران، علیه سلمان رشدی خودداری کرده بود.

براساس ساختار و موقعیت اکادمی سویدن، کرسی های آن را نمی توان به دیگران واگذار کرد، زیرا اعضای آن به صورت مادام العمر انتخاب می شوند.

با درنظرداشت این مشکل، شاه سویدن به تازگی اعلام کرد که این وضعیت بررسی شود، طوری که اعضای آن بتوانند قبل از موعد تعیین شده، کرسی های شان را به دیگران واگذار کنند تا به این وسیله بتوان جاهای خالی را پر کرد.

dw/ sti/bb/kle (dpa, afp/af/hm