هفت میلیارد جمعیت جهان و دشواری تامین مواد غذایی

سالانه شمار جمعیت جهان تا 83 میلیون انسان افزایش می یابد. اگر رشد جمعیت جهان با همین سرعت افزایش یابد، در این صورت در سال 2050 بیش از 9 میلیارد انسان در زمین زندگی خواهند کرد و در همین قرن شمار انسان ها به بیش از 10 میلیارد خواهد رسید.

برای سیر کردن همه جمعیت زمین، هر انسانی به 2400 کیلو کالری نیاز خواهد داشت. برای رفع این نیازمندی باید تولیدات زراعتی در چهل سال آینده دست کم به میزان دو برابر و بعد از آن حتا چهار برابر افزایش یابد.

سوال این است که آیا سیاره زمین با منابع محدود، اصلاً توانایی تغذیه این میزان جمعیت را دارد؟ هارلارد فون ویتسکه، پروفیسور علوم زراعت در دانشگاه هومبولت برلین در پاسخ به این سوال می گوید که اساساً بلی. اما این "بلی"، یک "اما" نیز به دنبال دارد. او توضیح می دهد که 80 درصد رشد تولیدات زراعتی در ده سال اخیر، نتیجه حاصل خیزی زمین بوده است و تا 20 درصد دیگر، مربوط به توسعه ساحه زمین های تحت کشت است.

هارلارد فون ویتسکه می افزاید: «اگر بنا باشد ما به این موفقیت دست یابیم که نیازمندی رو به افزایش انسان ها به مواد غذایی را رفع کنیم، باید در آینده حتا بیشتر از پیش، در زمینه رشد میزان حاصلات فعالیت کنیم. زیرا زمین به صورت روزافزون، به زمینه محدود برای تولیدات مواد غذایی تبدیل می شود».

حالا از 40 درصد زمین در سراسر جهان در امور زراعتی استفاده می شود. در 16 میلیون کیلومتر مربع زمین، غله جات کشت می شود و این برابر با مساحت امریکای لایتن است. 30 میلیون کیلومتر مربع زمین ها را چراگاه تشکیل می دهد که برابر به بزرگی افریقا است. این بهترین و حاصل خیزترین بخش زمین است که تحت کشت قرار می گیرد. بسیاری از بخش های جهان، دیگر دارای ذخیره های در خور یاد آوری نیستند که بتوان از آن ها برای تولید مواد غذایی بهره برد.

کمبود آب، مانعی برای رشد تولیدات زراعتی

افزایش حاصلات و تولیدات مواد غذایی به عوامل دیگری نیز بستگی دارد. در قدم نخست باید از پرهزینه بودن آب و انرژی در این رابطه نام برد. زراعت بزرگترین مصرف آب را در سراسر جهان دارد.

به قول الکساندر مولر، معاون مدیر اداره مواد غذایی سازمان ملل متحد، کمبود آب موضوع مرکزی در سال های بعدی خواهد بود. او می گوید: «ما میزان کمبود آب را در زمین مورد بررسی قرار دادیم و به این نتیجه رسیدیم که در مناطقی با رشد جمعیت بالا، مقدار آب به کمترین حد آن است».

بر این اساس، در کشورهای که مواد غذایی باید تولید شود، پیش شرط اساسی آن موجود نیست. در بررسی های یک گروه پژوهشی بین المللی در دانشگاه مینه سوتا در امریکا، از موثریت و کارآیی بخش زراعت سخن گفته شده است. نظر به این بررسی در آینده باید زمین های مورد آبیاری قرار گیرند و کود کیمیاوی نیز در زمین هایی مصرف شود که به زحمت اش می ارزد.

نباتاتی که به آبیاری بسیار نیاز دارند، نباید دیگر در مناطق خشک و بی آب کشت شوند. آنچه مربوط به پخش کود کیمیاوی می شود، این بررسی نشان داده است که در سراسر جهان نیمی از کود کیمیاوی بدون استفاده نابود می شود.

پس این جهان تا چه شمار جمعیت را می تواند تغذیه کند؟ همه کارشناسان در این زمینه اتحاد نظر دارند که یک نسخه ای موثر برای حل این مشکل وجود ندارد. منابع زمین برای ده میلیارد انسان کفایت می کند. اما ممکن است این محاسبه جهانی نتواند کارساز واقع شود، چون دقیقاً جمعیت در کشورهایی سریعاً رشد می کند که وضعیت تغذیه در آن ها خیلی ناگوار است.

زبینه کنکرتس/ حسین مبلغ

ویراستار: عارف فرهمند