نگرانی‌ها از توافق اروپا با ترکیه در مورد مهاجران

آیا ترکیه کشور سوم امن است؟

این یک سوال مرکزی است، زیرا برای آنکه پناهجویان را بتوان به ترکیه واپس فرستاد، باید حکومت یونان آن کشور را به حیث یک دولت امن سوم به رسمیت بشناسد. ظاهراً آتن برای قبول این هدف آماده می باشد. آتن استدلال می کند که شرایط زندگی و رعایت حقوق بشر در اردوگاه های پناهجویان ترکیه توسط اتحادیه اروپا و کمیساریای عالی پناهجویان ملل متحد کنترول خواهد شد.

مدافعان حقوق بشر نگرانی های شان را چگونه مدلل می کنند؟

سازمان دیدبان حقوق بشر و سازمان آلمانی "پروازول" اشارت به آن می کنند که ترکیه کنوانسیون پناهجویان را صرف با این کاستی تصویب کرده است که تنها اروپایی ها می توانند در ترکیه موقعیت پناهندگی حاصل کنند. بنابر «ملاحظات جغرافیایی» برای سوریه فقط به طور محدودی حق داده می شود. کسانی که از عراق، افغانستان و یا ایران می آیند از لحاظ حقوقی وضع شان حتا خرابتر می باشد.

آیا پناهجویان در ترکیه حداقلِ امنیت دارند؟

در این قسمت نیز طرفداران حقوق بشر ابراز نگرانی کرده اند. سازمان پروازول از «واپس فرستادن خلاف حقوق بین الدول» پناهجویان از ترکیه به کشورهای زادگاه شان، حتا در صورتی که برای شان خطر جانی وجود داشته باشد، هشدار داده است. دیدبان حقوق بشر از مواردی یاد کرده است که پناهجویان در ترکیه مکرراً به سوریه واپس فرستاده شده اند و یا در مرز با خشونت واپس رانده شده اند. هر دو سازمان نامبرده مخالف این طرح می باشند که ترکیه یک دولت سوم امن برای پناهجویان است.

درجه بندی ترکیه به عنوان کشور سوم امن خلاف قانون است؟

کارشناسان قانون استدلال می کنند که ترکیه البته مطابق به ماده 39 دستور العمل مراحل پناهندگی اتحادیه اروپا یک کشور اروپایی سوم «نهایت امن» نیست، اما مطابق به معیارات تعیین شده در ماده 38 می تواند یک کشور سوم امن شمرده شود. بنابراین ضرورت به کدام تصویب کامل کنوانسیون مهاجران نیست. بیشتر عملکرد حقوقی در محل و آن چیزی تعیین کننده می باشد که ترکیه «مطابق به کنوانسیون مهاجران ژنیو» عمل می کند. کمیسیون اتحادیه اروپا نیز همین موضع را دارد.

راینر هوفمان کارشناس حقوق بین الدول از دانشگاه گویته فرانکفورت، طبقه بندی ترکیه را به مثابه کشور سوم امن با توجه به وضعیت حقوق بشر در آن کشور و وضع نامطمئن پناهجویان در آنجا دست کم قابل نگرانی می داند.

آیا یک عودت دادن کامل همه کسانی که از ترکیه به یونان رفته اند مجاز است؟

مدافعان حقوق بشر و سازمان ملل متحد در قبال برگشتاندن توده وار مهاجران از یونان هشدار می دهند که مطابق به قانون بین المللی نیست. طبق حدس سازمان پروازول خطر ارزیابی شتابزده در مرز و عودت دادن سریع به ترکیه وجود دارد. همچنان دونالد توسک رئیس شورای اتحادیه اروپا نیاز به تصریح را احساس می کند. از نگاه وی باید مطمئن بود که «هرکس در یونان بتواند مورد یک ارزیابی انفرادی برای پناهندگی قرار گیرد.» هوفمان به این نظر است که همچنان باید این امکان برای پناهجویان قبول شود که در محاکم یونان اقامه دعوا کنند. قابل درک است که محکمه اروپایی نیز به این مسأله بپردازد.