نگرانی عربها از مداخله نظامی در لیبیا

اعتراضهای ضد حکومتی علیه معمرالقذافی پس از 41 سال حاکمیتاش که در اواسط ماه فبروری شروع شد، به سرعت به یک منازعه مسلحانه تبدیل شد.

اپوزسیون یا نیروهای مخالف قذافی که تمایلات سیاسی گونهگون دارند، بخشهایی از شرق و غرب لیبیا به شمول بنغازی، شهر کلیدی در شرق این کشور و برخی تاسیسات نفتی را در تصرف دارند.

امکان این که غربیها یک ساحه ممنوع پرواز در لیبیا را ایجاد کنند و همچنان گزینههای دیگری به شمول مداخله نظامی وجود دارد.

ابراهیم شرقیه، معاون رییس مرکز «بروکینگز» در دوحه، با توجه به تهاجم نظامی ایالات متحده امریکا در عراق در سال 2003 میگوید: «وقتی که پای مداخله نظامی به میان آید، با توجه به تجربه عراق عربها حساسیت خاصی دارند... تجربه عراق منفی بود و منجر به کشتار انسانهای زیادی شد». دهها هزار نفر در خشونتهای عراق پس از سرنگونی صدام حسین در سال 2003 کشته شدند.

روز چهارشنبه اتحادیه عرب گفت که مساله ایجاد یک ساحه ممنوع برای پرواز را جهت جلوگیری از خشونت علیه مخالفان رژیم قذافی بررسی میکند، اما حمایت از مداخله نظامی مستقیم را رد کرد.

شرقیه میگوید: «جامعه عرب از مبهم بودن واژهء مداخله نظامی هراس دارد» و مخالفان حکومت قذافی از «فقدان صلاحیت غرب میترسند. مردمی که در عراق و افغانستان کشته شدند، همان مردم باز هم کشته میشوند».

دهها هزار سرباز امریکایی و متحدانش برای جنگیدن علیه طالبان از سال 2001 بدین سو در افغانستان حضور دارند.

یک تحلیلگر دیگر میگوید: «لیبیاییها از آن ترس دارند که انقلاب به جنگ داخلی مبدل گردد و پس از آن اسلامیستها به قدرت برسند. مردم محلی تاثیر مداخله نظامی را در مناطق زیادی مشاهده کرده اند و آنها میخواهند مالکیت شان بر این روند و حاکمیت شان محفوظ بماند».

مصطفی علانی، تحلیلگر در مرکز تحقیقاتی خلیج میگوید هنوز پیش از وقت است تا در مورد مداخله نظامی صحبت شود. او میگوید: «کشورهای عربی معتقدند که حرف زدن در مورد مداخله نظامی هنوز بسیار پیش از وقت است. رژیم سقوط میکند. امیدی به وجود آمده است، اما مداخله نظامی کارها را پیچیدهتر خواهد ساخت».

علانی میگوید در صورتی که افراط گرایان بر منافع غربی حمله کنند «قذافی میتواند جان به سلامت برد. چه کسی یک دولت جهادی را در لیبیا میخواهد؟ آیا ما میخواهیم لیبیا چنین سرنوشتی داشته باشد؟».

قبل از حمله به عراق در سال 2003 نخست ساحه ممنوع برای پرواز توسط چندین کشورغربی جهت حفاظت جان مردم ملکی در برابر صدام در شمال و جنوب عراق ایجاد شد. اما در جریان این اقدامها نیروهای دافع هوای عراق نیز ازبین رفت.

علانی میگوید: «ساحه ممنوع برای پرواز در عراق با پیش کشیدن فاجعه انسانی توجیه شد. این ساحه با درنظرداشت ابعاد تراژیدی انسانی تطبیق شد. ما چنین چیزی در لیبیا تاکنون ندیده ایم. ما برای آن توجیهی نداریم».

شرقیه میگوید: «ما راه حلی در ظرف چند هفته نمیبینیم، ما به طرف حفظ تعادل میرویم. معلوم نیست که این وضع تا چه زمانی ادامه مییابد، من فکر نمیکنم این بازی در چند هفته پایان یابد. آنچه ما بدان نیاز داریم یک مداخله دیپلوماتیک موفقانه عربی است».

فرانس پرس / رسول رحیم

ویراستار : عارف فرهمند