نگرانی از نسل نو چریک های تاجیکستان

گروه بین المللی بحران یک سازمان مستقل بین المللی می باشد که ازطریق تحلیل مستقیم اوضاع و مطرح ساختن آن در سطوح بالا به منظور حل و جلوگیری از مناقشات مرگبار فعالیت می نماید.

گروه بین المللی بحران روز سه شنبه، گزارشی را منتشر کرد که در آن به رشد تهدیدهای امنیتی در تاجیکستان اشاره شده است. تاجیکستان، کشوری که بر "اساس بیشتر معیارها، فقیرترین کشور آسیای مرکزی" پنداشته می شود، با تهدیدهای رو به افزایش داخلی و خارجی روبرو است.

این گزارش بیشتر به ناآرامی ها در منطقه "رشت" در شرق تاجیکستان متمرکز شده است. جایی که عملیات های نظامی بر ضد جنگسالاران و شورشیان جوان ناکام بوده است؛ و در سال 2010 به یک صلح شکننده بین دولت و آنانی که متهم به تروریزم هستند، شکل گرفت.

پس از یک کمین در سال 2009 و ادامه جنگ در سال 2010، امام علی رحمان مذاکراتی را با میرزا خوجه احمدوف، عضو اپوزیسیون متحد تاجیک (UTO) به راه انداخت. احمدوف متهم به آن حمله بود، اما او و افرادش سلاح های خود را به شرط عفو کامل، به دولت تحویل دادند و متحد دولت شدند.

گزارش گروه بین المللی بحران همچنین خاطر نشان می کند که "عملیات رشت در سال 2010 با تصویر فجیعی از ظرفیت جنگی نیروهای امنیتی و ارتش تاجیکستان به جای ماند." در حالیکه به نظر می رسد که ارتش تاجیکستان در مقابله با جنگسالاران این کشور ضعیف است، گروه بین المللی بحران نگرانی هایی درباره تهدیدهای "تحریک اسلامی ازبکستان" دارد که این گروه مخرب در کشور افغانستان فعالیت دارد.

پاول کوین جاج، مسئول آسیای مرکزی گروه بین المللی بحران می گوید که تحریک اسلامی ازبکستان، یک گروه چریکی "با نگاهی به خلافت اسلامی است و در افغانستان دوشادوش طالبان می جنگد." او می گوید: "تاجیکستان باید امیدوار باشد که این گروه در آنجا (افغانستان) مشغول بماند."

گروه بین المللی بحران هشدار می دهد که تاجیکستان ضعیف می تواند مورد توجه و علاقه چریک های آسیای مرکزی قرار بگیرد. به ویژه این که افغانستان با تاجیکستان قریب 1400 کیلومتر مرز مشترک دارد.

گزارش همچنین می گوید که در پی تلاش های ارتش تاجیکستان در فرونشاندن شورش های رشت، تنها تقریبا 30 سرباز آموزش دیده در واحد ضد شورش باقی مانده اند. در حالیکه جنگجویان افغان همواره سالها در تاجیکستان نفوذ کرده اند، و "تاجیکستان تقریبا هیچ ظرفیتی در مقابله با جنگجویان هدفمند" ندارند.

بر اساس گزارش، این نگرانی های امنیتی ناشی از نسل جدید چریک ها در درون تاجیکستان و "تحریک اسلامی ازبکستان" در افغانستان می باشد. "آنها تقریبا مردهایی حدودا بیست و چند ساله، با خاطره اندکی از جنگ داخلی تاجیکستان در سالهای 1992 تا 1997 می باشند."

جنگ قومی تاجیکستان که پنج سال به طول انجامید، حدود 50 تا 100 هزار کشته بر جای گذاشت.

کوین جاج می گوید که "فساد در سطح نفسگیری هنوز باقی است" و دولت تاجیکستان مشکوک به قاچاق مواد مخدر از افغانستان به روسیه و چین می باشد؛ و به همین دلیل مرز خود را با افغانستان نا امن نگه داشته است.

گزارش همچنین می گوید که سیاست فاسد کشور و ارتش ضعیف بیشتر با اقتصاد به اصطلاح "رو به مرگ" این کشور و سقوط زیربناها تطابق می کند. به خاطر این نابه سامانی ها و نارضایتی ها برخی پیشبینی می کنند که اعتراضاتی آن گونه که در کشورهای عربی رخ می دهد، در تاجیکستان نیز شکل بگیرد.

روبرت تمپلر، مدیر بخش آسیای گروه بین المللی بحران می گوید: "رییس جمهور رحمان کتمان می کند که سناریوی آشوب و تحول که در شمال افریقا رخ داد، در تاجیکستان رخ بدهد." او می گوید: "اما تاجیکستان بسیار آسیب پذیر است. یک مشکل کوچک محلی می تواند به سرعت به تهدیدی برای موجودیت رژیم تبدیل شود." گزارش گروه بین المللی بحران می گوید: "تاجیکستان مصون نیست."

این گروه پیشنهاداتی به دولت تاجیکستان و همچنین جامعه جهانی دارد. این گروه از دولت تاجیکستان می خواهد که ممنوعیت گروه های میانه رو مسلمان را که منکر استفاده از خشونت هستند، لغو نماید؛ و همچنین آنها را تشویق کند تا در زندگی اجتماعی و سیاسی اشتراک کنند.

گروه بین المللی بحران همچنین از روسیه، چین و ایالات متحده می خواهد تا میزان خطر مرز تاجیکستان با افغانستان را مورد ارزیابی قرار دهد و اقداماتی را برای امنیت مرزی انجام دهد.

همچنین بازنگری در استراتیژی کمک های خارجی در این گزارش خواسته شده است؛ به این مفهوم که این کمک ها به شرط ایجاد اصلاحات به تاجیکستان پرداخته شوند. در گزارش آمده است: "سرمایه گذاری در توسعه نیرو و کارکنان کمک رسانی در تاجیکستان و آسیای مرکزی می تواند بازده قابل توجهی داشته باشد."

آی.پی. اس / عاصف حسینی

ویراستار: صفی الله ابراهیم خیل