کودکان مهاجر سوریه در بازار کار

کودکان مهاجر سوریایی در لبنان نیز به مکتب دسترسی ندارند. بسیاری این کودکان برای حمایت از خانواده های شان مجبور به کار می شوند. تلاش هایی برای تغییر این وضعیت جریان دارد.

عمار، نوجوان 15 ساله سوریایی، کارش را در یک سلمانی مردانه ساعت نه صبح شروع می کند. او اغلب 11 تا 12 ساعت در روز کار می کند. چنانچه خودش شرح می دهد، کار او اصلاح ریش و موی مردان نیست، بلکه پاک کاری است.

او می گوید: «من (دکان را) جاروب می کنم، وسایل ریش تراشی را می شویم و به خرید (نیازهای روزمره) می روم. می خواستم به تعلیم ادامه دهم، اما وضعیت اقتصادی مان اجازه نمی دهد. کرایه خانه بالا است. به این دلیل باید کار کنم. من 10 هزار لیره لبنانی در هفته از این سلمانی می گیرم و آن را به پدرم می دهم تا کرایه خانه را بپردازد».

عمار در دمشق، پایتخت سوریه زندگی می کرد و شش ماه می شود که با خانواده اش در بیروت پایتخت لبنان زندگی می کند. اگر جنگ نمی بود، عمار حالا شاگرد صنف نهم مکتب بود. اما جنگ باعث شد که او صنف هفتم را ناتمام گذاشته و کشور را ترک کند.

شمار زیادی از اطفال مهاجران سوریه در لبنان سرنوشت مشابه دارند. حدود یک میلیون مهاجر سوریه در لبنان زندگی می کنند که تقریباً نیمی از این جمعیت را کودکان تشکیل می دهند. بر اساس گزارش کمیشنری عالی سازمان ملل که در ماه نوامبر منتشر شد، 80 درصد کودکان مهاجر سوریایی در لبنان، به مکتب نمی روند. این که چه شمار از این کودکان کار می کنند، معلوم نیست.

انتونی مک دونالد، از صندوق حمایت از اطفال ملل متحد یا یونیسف در بیروت به این نظر است که کار برای اطفال مهاجران سوریه در لبنان، یک امر روزمره است. او اضافه می کند: «در دهات اطفال در کشتزارها و فابریکه ها کارهای فصلی انجام میدهند. ما بعضاً قصه های کودکان 8 یا 9 ساله را می شنویم که از ساعت چهار یا پنج صبح تا شش شام کار می کنند. این اطفال بعضاً در نزدیک ماشین کار می کنند که می تواند برای شان بسیار خطرناک باشد. در شهرها ما با اطفال روی جاده سر و کار داریم و یا اطفالی که تا ناوقت شب روی جاده ها دست فروشی می کنند. این اطفال را خطر سواستفاده و خشونت تهدید می کند».

نمایندگان سازمان های بین المللی و نهادهای غیردولتی اتفاق نظر دارند که مشکلات اقتصادی بسیاری از خانواده های مهاجر سوریایی را وادار ساخته است تا فرزندان شان را در مقابل دستمزدهای ناچیز به کار بفرستند.

سهی بوستانی، از یونیسف در بیروت می گوید که بسیاری از خانواده های سوریایی بدون منابع مالی به لبنان آمده اند و هیچ راهی برای امرار معاش ندارند. شمار زیادی از سازمان های خیریه تلاش می کنند با برنامه های شان آنان را در مورد کار اطفال و خطراتی که متوجه این کودکان هستند، آگاهی بدهند.

سهی می گوید: «با این برنامه های طراحی شده تلاش می شود تا کودکان با اطمینان در یک محیط آموزشی باقی بمانند و آنچه را که در زادگاه شان آموخته اند، فراموش نکنند».

یکی از این سازمان ها، نهادی موسوم به "جسور" است که کورس های آموزشی برای کودکان مهاجر ایجاد کرده است. از تابستان سال 2012 به این طرف این سازمان برای حدود 100 کودک بین سنین 7 تا 14 سال کورس های آموزشی و مراقبتی را پیشکش می کند. در منطقه قصقاص در غرب بیروت دانش آموزان در رشته ریاضیات، زبان های عربی و انگلیسی آموزش داده می شوند.

هنی جسری، جوان 27 ساله سوریایی که ریاست این کورس آموزشی را به عهده دارد، می گوید: «سوریایی ها در لبنان در حالتی اضطراری قرار دارند. ما نیاز به ایجاد برنامه های آموزشی و تربیتی در مراکز بزرگ یا کوچک، با توجه به نظام آموزشی سوریه و لبنان داریم. مهم این است که کودکان بیاموزند. هدف ما آماده ساختن کودکان سوریه برای داخل شدن در سیستم مکاتب دولتی لبنان است. نزد ما این کودکان آنچه را نتوانسته اند تا حال بیاموزند، آموزش می بینند. ما همچنین به والدین کودکان مشوره می دهیم و بین آنها و مکاتب رابطه برقرار می کنیم».

از این طریق تا حال 84 کودک مهاجر سوریایی توانسته اند شامل مکتب شوند. عمار 15 ساله نیز آرزو دارد که کمتر کار کند و در یکی از این برنامه های آموزشی شرکت نماید.

سازمان های حقوق بشری می گویند که اقدام های چندجانبه ای باید برای جلوگیری از کار کودکان مهاجر سوریه روی دست گرفته شود. به ویژه مشکلات اقتصادی خانواده ها باید رفع گردد تا نیازمندی به کار کودکان از بین ببرد. همچنان کودکان زمینه داخل شدن به سیستم های آموزشی و مکاتب را در لبنان باید بدون پرداخت پول به دست بیاورند.