نجات از اعتیاد، حق بشری است
۱۳۹۰ فروردین ۱۸, پنجشنبه
با افزایش معتادان زرقی، امراض ساری خانمانسوزی مانند ایدز و التهاب جگر یا هیپاتیت از یک شخص به شخص دیگر توسط سوزن انتقال مییابد.
تاکنون تداویی که در افغانستان برای نجات از این مصیبت میسر بوده است، «دی توکسیفیکشن» یا از بین بردن زهریت مواد مخدر بوده است که چندان دیرپا نبوده و مریضان دوباره اعتیاد شان را از سر میگیرند. تازهترین تداوی با «میتادون» صورت گرفته است، دوایی که عین تاثیرات مورفین را دارد که از تریاک ساخته میشود، اما خود این دوا مانند مورفین از تریاک ساخته نشده است.
در عین زمان میتادون به صورت خوراکی استعمال میشود. میتادون با وجودی که به صورت خوراکی مانع ابتلا به مرض ایدز و سایر بیماریهای می شود که از طریق سوزن پیچکاری انتقال مییابند، به ادغام مجدد معتادان به خانواده و جامعه کمک فراوان میکند. میتادون از خارج وارد میگردد و مصارف آن را بانک جهانی میپردازد. هم داکترانی که این دوا را تطبیق کرده اند و هم معتادان و خانوادههای شان از نتایج این تداوی فوق العاده راضی میباشند.
در این اواخر گسترش تداوی معتادان به مواد مخدر با میتادون متوقف شده است. بنابراین امکانات ادغام معتادان به زندگی عادی و جامعه محدود میگردد. این درحالی است که حق صحت اعم از صحت فزیکی و صحت دماغی یک حق بشری است.
تداوی با میتادون، برنامهای پیشتاز و موفق
میتادون در اول به قسم یک دوای جانشین به معتادانی داده میشود که مبتلا به هرویین اند. یعنی به آنها امکان میدهد که خطر گرفتن هرویین را کاهش دهند. این اسلوب تداوی در افغانستان موفق است. هم داکتران افغان و هم سازمانهای بین المللی که علیه اعتیاد به مواد مخدر و شیوع مرض ایدز و «ایچ آی وی» مبارزه میکنند، موثریت آن را تصدیق کرده اند.
داکتر زمری امین، از سازمان «میدیسینز دو موند»، نهادی که این برنامه را پیش میبرد، به نهاد تحقیقاتی «آی پی اس» گفت: «در کشوری مانند افغانستان که امکاناتی چون مددگار اجتماعی و مشاور روانی وجود ندارد، و شما مجبور هستید همه این مسایل را با هم ادغام کنید، نتیجه ( تداوی معتادان مواد مخدر با میتادون) بسیار قناعت بخش بوده است».
داکتر امین افزود: «اعتیاد به مواد مخدر در افغانستان در حال افزایش است. مجریان مراقبتهای صحی به شمول سازمانهایی که خطر را کاهش میدهند و بخش صحی حکومت، اهمیت یک برنامه جامع برای کاهش خطرات مواد مخدر را قبول کرده اند. این شامل استفاده از دواهایی نیز میگردد که جانشین آن مواد مخدری شود که منشای آن تریاک یا مورفین است. یعنی این اسلوب تداوی ستون فقرات تداوی معتاد به مواد مخدر را تشکیل میدهد».
داکتر امین به این نظر است که «با وجود موانع زیادی که وجود دارند، او کاملاً در مورد افزایش میزان موفقیت تداوی معتادان با میتادون خوش بین است».
براساس نتایج یک بررسی که توسط اداره مبارزه با جرایم و مواد مخدر ملل متحد در 21 جون سال گذشته انتشار یافت، در افغانستان حدود یک ملیون انسان بین 15 تا 64 سالگی به مواد مخدر معتاد اند. یعنی هشت درصد جمعیت افغانستان معتاد به مواد مخدر میباشند.
داکتر امین میگوید که از همه خطرناکتر میزان معتادان به هرویین میباشد. او میگوید در سال 2005 حدود 50 هزار نفر در افغانستان معتاد به هیرویین بودند، حال آن که در سال 2009 این تعداد 120 هزار نفر رسیده است ، یعنی 140 درصد افزایش یافته است.
این نوع اعتیاد که با پیچکاری و سوزن همراه میباشد، میزان مبتلا شدن به مرض ایدز و «ایچ آی وی» را با سرعت افزایش میدهد. چنان که مطابق به گزارش موسسه «میدیسینز دوموند» در سال 2006 در یک شهر افغانستان فقط سه درصد معتادان از پیچکاری و سوزن استفاده میکردند، درحالی که در سال 2009 در سه شهر افغانستان شمار کسانی که از پیچکاری و سوزن برای مواد مخدر استفاده میکنند به هفت درصد رسیده بود.
مبتلا شدن به التهاب جگر بسیار خطرناک یا «هیپاتیت سی» از 36 درصد در سال 2006 به 40 درصد در سال 2009 رسیده بود. این نشان میدهد که استفاده از سوزن و پیچکاری در مواد مخدر چه امراض خطرناک دیگر را میتواند از یک انسان به انسان دیگر انتقال بدهد.
در تازهترین بررسی که توسط وزارت صحت افغانستان و اداره جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد صورت گرفته است، 85 درصد معتادین زرقی گفته اند که از این سوزن و پیچکاری به صورت مشترک استفاده میکنند.
تداوی کهنه و جدید
تا سال گذشته یگانه امکانی که برای تداوی معتادان مواد مخدر وجود داشت، «دی توکسیفیکیشن» یا «ازبین بردن زهر» مواد مخدر بود.
هم داکتران افغان و هم گروههای بین المللی که علیه اعتیاد به مواد مخدر مبارزه میکنند، میگویند که تداوی به اصول «دی توکسیفیکیشن» یا ازبین بردن زهر مواد مخدر، در از بین بردن اعتیاد به مواد مخدر، به اندازه تداوی با میتادون موثر نیست.
داکتر زمری امین میگوید: «با اسلوب دی توکسیفیکیشن، میزان معتاد شدن دوباره کسانی که هیرویین با سوزن و پیچکاری میگیرند، بسیار بلند است».
اما با تجربه تازه که تداوی با میتادون است، 70 درصد معتادان ساعتها رنج سفر را قبول میکنند و برای ادامه تداوی به کابل میآیند. در کنفرانس سالانه انجمن بین المللی کاهش خطرات که به تاریخ چهارم اپریل در بیروت پایتخت لبنان برگزار شد، میزان موفقیت تداوی معتادان با این اسلوب میتادون را 83 درصد ذکر کرده اند. سازمان «میدسینزدو موند» این میزان موفقیت را نزدیک به 75 درصد گفته است.
علاوه برآن تجربه نشان میدهد که میزان جرایم با این تداوی در معتادان پایین آمده است و وضع روانی شان بهبود یافته است.
کارشناسان میگویند چون برای تداوی با میتادون به پیچکاری و سوزن نیاز نیست، سرعت انتشار مرض ایدز و «اچ آی وی» در نزد معتادان کمتر گردیده است.
کارمندان صحی که با این تجربه در افغانستان سروکار دارند، میگویند: «پیشامد بیماران در برابر خانوادههای شان واقعاً مثبت است. خانوادههای شان تغییرات مثبتی در وضع صحی آنها، ادغام مجدد شان به خانواده و جامعه و همچنان اعتماد به خود شان و بهبودی در بسیاری از جوانب دیگر زندگی شان ملاحظه میکنند».
آنها میگویند: «هرروز ما تقاضاهای زیادی از این مردم و خانوادههای شان که میخواهند به این برنامه بپیوندند، به دست میآوریم».
مشکل در کجاست؟
اداره مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل از مقامهای افغانستان تقاضا کرده است تا به صورت عاجل برنامه کاهش خطر را به مثابه بهترین راه برای جلوگیری از شیوع امراض ساری تقویت کنند.
وزارت صحت افغانستان از اسلوب تداوی معتادان با میتادون که توسط بانک جهانی تمویل میشود، حمایت میکند. اما نگرانی این وزارت از آینده کار میباشد. میتادون از خارج وارد میشود و اجازه گرفتن برای وارد کردن آن با وزارت مبارزه علیه مواد مخدر باید هماهنگ شود.
ماهها برای وارد کردن میتادون مشکل وجود داشت. این امر باعث شد تا مقدار میتادون که برای مریضان زیر تداوی داده میشد به طور فوق العادهای پایین بیاید. وزارت مواد مخدر میخواهد یک بار دیگر تجربه تداوی با میتادون مورد ارزیابی قرار گیرد. این درحالی است که داکتران موظف از مثبت بودن آن اطمینان میدهند. در طی همین مدت مریضان بیشتری زیر تداوی داده نشده اند.
آی پی اس / رسول رحیم
ویراستار: عارف فرهمند