میراث‌های فرهنگی ناملموس سال ۲۰۲۲

در شب یلدا، طولانی‌ترین و تاریک‌ترین شب سال، بسیاری از خانواده‌ها در افغانستان و ایران گرد هم می‌آیند تا با تجلیل از جشن شب یلدا، خورشید و گرمای زندگی، فرهنگ، طبیعت و دوستی را گرامی بدارند. میوه‌های سرخ رنگ مانند انار و همچنین تربوز یا انگور و میوه های خشک از جمله خوردنی هایی معمول در این جشن است.

نانوایی از جمله صنابع دستی به شمار می رود و برخی از محصولات نانوایی‌ها منشای غیر قابل انکاری دارند. امسال نان باگت فرانسه، در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو قرار گرفت. این نان سفید دراز که نام آن به عنوان «چوب دنده کوچک» ترجمه می‌شود، درشت و ناهموار است. منشای آن هنوز مشخص نمی باشد، اما در پایان قرن نوزدهم در پاریس رونق یافت.

آزادی و خودتوانمندسازی مشخصه رقص مدرن است، که برخلاف رقص باله، حرکات تعریف شده‌ای ندارد. در رقص باله شرایط سختی را باید رعایت کرد، اما در رقص مدرن رقصنده ها احساسات خود را با موسیقی تلفیق می کنند و به اینگونه از طریق حرکات بدن، احساسات خود را بیان می کنند. رقص مدرن ریشه در جمهوری وایمار دارد. در آن زمان رقصنده ها مانند گرت پالوکا (در تصویر) با این رقص سبک های زیبایی شناختی را توسعه دادند.

رقص ها در فهرست یونسکو نقش برجسته ای دارند. تمثیل رقص نقابدار موسوم به تلخوم نیز دارای جایگاه خاصی در میراث فرهنگی جهان است. با توجه به قدامت این رقص می توان این جایگاه را نیز موجه دانست. قدامت این رقص کوریایی به بین سال‌های ۶۶۸ تا ۹۳۵ می رسد و مردم معتقد بودند که این رقص از آن‌ها در برابر ارواح محافظت می‌کنند. پس از جنگ کوریا، پناهجویان آن را از کوریای شمالی به کوریای جنوبی با خود بردند.

در جاپان نیز برای راندن ارواح و جلوگیری از بدبختی های محتمل از رقص استفاده می شود. رقص محلی معروف به «فوریو ـ اودوری» به ویژه در مناطق روستایی که در آن مردم به شدت متأثر از حوادث اقلیمی اند، رایج است. اهالی این مناطق درست مطابق به اوضاع برای پایان طاعون و یا حاصلات خوب و یا هم محافظت از فاجعه ها می رقصند.

در همه اوقات نیازی نیست که به دستوردهی با حیوانات ارتباط برقرار کرد و با آنها با شدت رفتار نمود. در سنت الحدا که در عمان و امارات متحده عربی رایج است، چوپانان از سرود خوانی برای راهنمایی شترهای خود استفاده می کنند. آنان با مجموعه ای از صداها و ریتم های مختلف به حیوانات دستور می دهند که به کدام جهت بدوند. این سنت از قدیم تا حال از یک خانواده به دیگری و از یک اجتماع به اجتماع دیگر منتقل شده است.

سنت‌ها تنها در صورتی می‌توانند زنده بمانند که ویژگی‌ها و رموز و اسرار آنها از یک نسل به نسل بعدی منتقل شود. علم و دانش نیز می‌تواند در فهرست یونسکو قرار گیرد. با توجه به این، یونسکو طرز تهیه مشروب رم کیوبایی را یک میراث فرهنگی خوانده و بر حفظ آن تأکید دارد. رم کیوبایی از سال ۱۸۶۲ میلادی، بر اساس استانداردهای خیلی سختگیرانه در مورد محتوا، بشکه و اجزای آن در جزیره کارائیب تولید می شود.

لذت بردن، خود یک فرهنگ است؛ به همین دلیل جشن المنسف در اردن اکنون به عنوان یک میراث فرهنگی ناملموس خوانده شده است. گوشت گوسفند یا بز را با مصاله های خاص در لعاب ماست می پزند و با برنج یا بلغور روی لایه نازکی از نان نوش جان کنند. نه تنها مصرف این غذا بلکه طرز تهیه آن نیز به عنوان یک پدیده اجتماعی شمرده می شود، رسمی که قصه خوانی و ترانه خوانی بخشی از آن را می سازد.

عید پاک در گواتیمالا برعکس کشورهای دیگر مسیحی یک هفته تمام تجلیل می شود و به نام هفته مقدس یا سمانا سنتا یاد می شود. آنان در هفته مقدس، عید پاک را از تمام زوایا تجلیل می کنند، با رنج، مرگ و رستاخیز مسیح. آنان با پهن کردن فرش های رنگین در خانه ها، باغ های تزئین شده و نیز در عبادتگاه ها این عید را تجلیل می کنند.

قدامت سنت قهوه خاولانی در عربستان به بیش از ۳۰۰ سال می رسد. این سنت اکنون رسماً به عنوان میراث فرهنگی ناملموس شناخته شده است. این قهوه دو تا سه سال بعد از کاشت در جنوب عربستان ثمر می دهد. بنابراین تهیه و تعارف یک پیاله قهوه حاصل یافته از زمین های خود به مهمان، در این کشور یک افتخار به شمار می رود.

از دوره قرون وسطی، برای عبور از آب رودخانه ها و حمل و نقل اجناس و چوب از کَلَک یا جاله استفاده می کردند. جاله به میله های چوبی گفته می شود که به شکل هموار کنار هم بسته می شوند. با ورود عصر تجدد و اختراعات وسایط حمل و نقل مدرن، استفاده از آن کمرنگ شده است، اما این سنت هنوز معمول است. یونسکو این سنت معمول را به نام های آلمان، لیتوانیا، اتریش، پولند، اسپانیا و چک در فهرست میراث فرهنگی درج کرده است.