مناطق قبایلی پاکستان؛ اسلحه، قاچاق و ملیشه گری
۱۳۹۷ خرداد ۴, جمعه
بارک اوباما رئیس جمهور قبلی ایالات متحده امریکا این منطقه را "خطرناک ترین مکان در جهان" خوانده بود. این منطقه بی قانون قبایلی پاکستان از دیرزمانی به این سو مکان امنی برای ملیشه های مسلح القاعده و طالبان بوده است.
حالا این مناطق کوهستانی نیمه خودمختار در مرز با افغانستان قرار است توسط حکومت پاکستان، پس از رای گیری روز پنج شنبه در پارلمان، با خاک اصلی این کشور در ایالت خیبرپختونخواه الحاق گردد.
با این تصمیم این مناطق زیر حاکمیت سیستم سیاسی و قضایی پاکستان قرار می گیرد، مناطقی که هنوز آزادانه توسط قوانین دوران استعمار بریتانیا و سیستم قبیله ای اداره می شود و همیشه در حاشیه ای از مسائل کشوری قرار داشته است.
مناطق قبایلی فدرال یا "فاتا" مجموعه یی از هفت ناحیه (اجنسی) در امتداد مرز شمال غربی پاکستان با افغانستان است. این مناطق تقریبا پنج میلیون نفوس دارد که اکثراً از قوم پشتون هستند.
فاتا یک اداره فدرالی خلق شده توسط قوانین دوران استعمار بریتانیا است. در زمان استمعار هند بریتانوی، این منطقه برای خاموش ساختن جنگجویان پشتون ایجاد شد که در برابر هرگونه استعمار در منطقه شان مبارزه می کردند.
این منطقه عمدتاً به عنوان خط حائل در حل و فصل مرزی میان پاکستان و افغانستان امروزی عمل کرده است. این منطقه قبایلی به خاطر خرید و فروش سلاح های ارزان قیمت غیرقانونی، کالاهای قاچاق به شمول مواد مخدر، چرس و تریاک که هم در فاتا و هم در افغانستان تولید می شوند، بسیار بدنام است.
بریتانیا در سال ۱۹۰۱ مقررات جرایم مرزی را تدوین کرد. مجموعه ای از قوانینی که براساس آن، حاکمان سیاسی تعیین می شد تا بر این مناطق با قدرت فراوان حکومت کنند، از جمله حق مجازات تمام یک قبیله به خاطر جرم یک فرد واحد از همان قبیله.
شمیم شاهد یک خبرنگار آزاد در مناطق قبیلی پاکستان به دویچه وله گفت: «با مردم مناطق قبایلی مثل برده برخورد می شود. همه فیصله به دست سیاستمداران حکومت است و مردم هیچ اختیاری ندارند. فیصله آنها نهایی است و به محکمه ضرورت نیست.»
پس از ایجاد پاکستان در سال ۱۹۴۷ نیز اداره این مناطق قبایلی فدرال براساس سیستم استعماری ادامه یافت که متشکل از قوانین سختگیرانه و همچنین تا اندازه ای خودمختاری بود که هدف آن ترغیب متنفذان قبایلی به پیوستن به کشور بود.
اما خودمختاری هم بهایی داشت و باعث شد که برای چندین دهه کمک های توسعه یی به این مناطق سرازیر نشود و نتیجه آن یک شکاف عمیق میان مناطق قبایلی و سایر مناطق پاکستان است. این خودمختاری همچنان زمینه ملیشه گرایی را فراهم ساخت که برای پاکستان و همسایه اش افغانستان عواقب ویرانگری به بار آورده است.
در سال ۱۹۷۹، پس از حمله اتحاد جماهیر شوروی سابق به افغانستان، مناطق قبایلی همچنان پایگاه عملیاتی اصلی شورشگری مجاهدین علیه شوروی سابق در افغانستان شد؛ شورشیانی که از حمایت سازمان استخبارات مرکزی ایالات متحده امریکا برخوردار بودند.
سپس این مناطق به محلی جذاب برای جنگجویان اسلامگرا از سراسر جهان تبدیل شد و برخی از آنان در نهایت ستون فقرات گروه تروریستی القاعده را تشکیل دادند.
پس از حملات یازدهم سپتمبر سال ۲۰۰۱ بر برج های دوگانه تجارت جهانی در نیویارک، این منطقه غرق ملیشه های طالبان و القاعده شد که در پی حملات امریکا با عبور از مرز پرمنفذ افغانستان به آنجا فرار کردند. این منطقه همچنان به تحریک طالبان پاکستان "تی تی پی" قدرت بخشید که از مدت ها قبل در وزیرستان جنوبی مستقر بود.
ستیزه جویی خونین تحریک طالبان پاکستان در داخل پاکستان، به حملات گسترده نظامی ارتش این کشور در مناطق قبایلی انجامید. اسلام آباد ادعا می کند که این منطقه تا حد زیادی از وجود ستیزه جویان پاک شده است. ایالات متحده همچنین سال ها به هدف حمله بر ستیزه جویان در این منطقه از هواپیماهای بدون سرنشین استفاده می کند که اغلب به خشم پاکستان منجر شده است.
حالا ارتش پاکستان ادعا می کند که پناهگاه های امن تروریستان ریشه کن شده و گفته در حال ساختن حصار مرزی در امتداد مرز می باشد. شمیم شاهد خبرنگار آزاد افزود: «از زمانی که ارتش پاکستان آنجا آمد و پوسته ساخت، خشونت بیشتر شد. این حالت باعث شد که تقاضا برای مقررات جرایم مرزی بیشتر شود».
به هر حال اداره دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا همواره پاکستان را متهم می کند که هنوز هم گروه های شورشی به شمول طالبان از این مناطق استفاده کرده و به نیروهای افغان و ناتو در افغانستان حمله می کنند.
پاکستان تصمیم الحاق این مناطق نیمه خودمختار قبایلی به ایالت خیبرپختونخوا را پس از آن اتخاذ کرد که یک جنبش جدید حقوقی از این مناطق، ارتش پاکستان را متهم کرد که از قلمروشان برای تقویت گروه های ستیزه جویی سوء استفاده می کند که در خاک افغانستان می جنگند.
Rsh/Af (AFP)