ملل متحد یک گفتگوی افغانی راه اندازی می کند

یان کوبیش که ریاست هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) را به عهده دارد، در مصاحبه با خبرگزاری آلمان (دی پی ای) گفته است که تصمیم دارد با راه اندازی این برنامه همه نیروهای سیاسی درگیر در قضایای افغانستان را وارد یک «گفتگوی افغانی» کند.

نماینده ویژه سازمان ملل امیدوار است که مخالفان مسلح دولت افغانستان و به ویژه گروه طالبان نیز در این گفتگو سهم بگیرند. او افزود: «تا کنون ما نشانه های خوبی مبنی بر حمایت (از این گفتگو) به دست آورده ایم».

به گفته این دپیلومات ارشد سازمان ملل متحد، تا این مرحله، این گفتگوها به مفهوم مذاکرات صلح نیست، زیرا برنامه صلح باید از جانب افغان ها به پیش برده شود. این برنامه نمایندگی سازمان ملل متحد نوعی دیپلوماسی غیررسمی برای حل منازعه است که در آن، گروه های مختلف به هدف اعتماد سازی و حل بحران گرد هم می آیند.

در گذشته دو بار چنین نشست هایی برگزار شده است. در آغاز کنفرانس توکیو در مورد افغانستان در ماه جولای، یک دانشگاه جاپانی نشست جامعه مدنی را راه اندازی کرد که در آن دو عضو ارشد طالبان نیز شرکت داشتند. همچنان در ماه جون یک نهاد تحقیقاتی نشست مشابهی را در پاریس برگزار کرد.

بعد از این که طالبان گفتگوهای خود با ایالات متحده امریکا را دو ماه بعد از شروع به تعلیق درآوردند، پیشرفتی در گفتگوهای رسمی صلح با طالبان دیده نمی شود. طالبان در ماه جنوری اعلام کردند که دفتری برای گفتگوهای صلح در قطر باز می کنند، اما بعداً این گروه گفت که به دلیل آزاد نشدن شماری از زندانیان گوانتانامو، این گفتگوها را به تعلیق در می آورد. گروه طالبان البته گفته بود که با جامعه بین المللی گفتگو می کند.

یان کوبیش می گوید که سازمان ملل متحد می تواند به عنوان «سکوی بی طرف» با گروه های مختلف افغانی تماس برقرار کند و فرصتی را برای افغان ها خلق کند تا آنها به مذاکره شروع کنند.

نماینده ویژه بان کی مون در افغانستان می افزاید: «ما نمی خواهیم به افغان ها بگوییم که چگونه فکر کنند... ما تمام تلاش خود را به خرج می دهیم که تا آنها را گردهم جمع کنیم و فضای خوبی برای آنجا ایجاد نماییم تا بتوانند به گفتگو بنشینند».

کوبیش به این نظر است که سازمان ملل متحد بعد از خروج نیروهای بین المللی از افغانستان، «نقش بزرگی» در این کشور خواهد داشت. او می گوید: «در 11 سال گذشته و تاهنوز، بخش عمده حضور جامعه بین المللی در اینجا حضور نظامی است، هرچند بخش ملکی نیز خیلی قوی بوده است». به گفته او، نقش ملل متحد در افغانستان بعد از سال 2014، ماموریت ملکی در بخش های توسعه، مسایل اجتماعی و حمایت از پروسه های سیاسی خواهد بود.

ارزیابی های اخیر سازمان های غربی تصویر تیره ای از افغانستان پس از 2014 ارایه کرده اند. گروه بین المللی بحران گفته است که بعد از خروج نیروهای بین المللی حکومت افغانستان ممکن است سقوط کند و جنگ داخلی دیگری دامنگیر این کشور خواهد شد. برخی حتا از امکان بازگشت گروه طالبان به قدرت سخن گفته اند.

اما نماینده ویژه سازمان ملل متحد با این ارزیابی ها موافق نیست. او می گوید این ارزیابی ها تنها یکی و بدترین سناریوهاست، که البته زیاد محتمل نمی باشد. او می افزاید: «شما همیشه می توانید حدس بزنید. شما می توانید همه تحولات و رویدادهای منفی و همچنان تحولات و سناریوهای احتمالی را کنار هم بگذارید، آنگاه تصویر تیره و تاری خواهید داشت».

به گفته کوبیش، شواهد نشان می دهد که سناریوهای تیره و تار برای افغانستان پس از 2014 نظر به سناریوهای مثبت بسیار کم محتمل به نظر می رسند، هرچند که این پیشبینی ها باید در نظر گرفته شوند.