ملا هیبت الله آخندزاده، رهبر جدید طالبان کیست؟

در مورد پیشینه رهبر جدید گروه طالبان معلومات زیادی در دست نیست، اما مسلم است که او در صحنه جنگ نقشی نداشته است. هرچند او معاون اول ملا اختر محمد منصور بوده است، اما در رسانه‌ها از او حرفی در میان نبود.

وحید مژده که در زمان حاکمیت طالبان در وزارت خارجه کار می‌کرد و آشنایی نزدیک با تشکیلات این گروه دارد، به دویچه وله گفت که در زمان حاکمیت طالبان نامی از این شخص شنیده نمی‌شد.

به گفته مژده، ملا هیبت الله آخندزاده از قوم نورزی از قندهار است. ملا منصور و ملا عمر، دو رهبر پیشین طالبان نیز از قندهار بودند.

به گفته این تحلیلگر مسایل طالبان، این که آخندزاده به عنوان معاون اول ملا منصور تعیین شده بود نشان دهنده این است که فرد مورد اعتماد نزدیک او بوده و در آن زمان مخالفتی هم علیه تعیین او به حیث معاون وجود نداشت.

هنوز گروه طالبان در مورد رهبر جدید خود معلومات زیاد نداده است. اما تحلیلگران می‌گویند تفاوت او با رهبران پیشین طالبان این است که در صحنه جنگی حضور نداشته است.

ملا محمد عمر، موسس گروه طالبان و ملا منصور، رهبر قبلی این گروه در زمان جنگ علیه نیروهای قشون سرخ اتحاد شوروی سابق شهرت یافته بودند. رحیم الله یوسفزی، تحلیلگر برجسته پاکستانی به فرانس پرس گفت که در زمان اشغال افغانستان توسط نیروهای شوروی سابق میان سال‌های ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۹ میلادی، هیبت الله آخندزاده در پاکستان به سر می‌برد.

مژده به این گفته طالبان اشاره می‌کند که آخندزاده را شیخ الحدیث گفته اند، یعنی کسی که در مدارس دینی تدریس می‌کند. گفته شده است که او در بخش قضایی طالبان کار کرده است. مژده می‌گوید که در کمیسیون قضایی طالبان افراد زیادی کار می‌کردند و آخندزاده احتمالاً یکی از آن‌ها بوده است.

تخمین زده می‌شود که آخندزاده در دهه ۵۰ عمر خود قرار دارد. مژده می‌گوید: «او می تواند از نسل جدید طالبان نمایندگی کند. تا حالا رهبری به دست کسانی بود که از موسسان رده اول طالبان شمرده می‌شدند.»

تصمیم ماهرانه؟

برخی تحلیلگران می‌گویند که طالبان با تعیین آخندزاده به حیث رهبر جدید، خواسته اند که صفوف داخلی خود را مستحکم کنند. امیر رنا، تحلیلگر مسایل سیاسی در پاکستان به فرانس پرس گفت: «آخندزاده به هدف جلوگیری از اختلاف‌های بیشتر انتخاب شده است.»

مژده نیز به همین نکته اشاره می‌کند. به گفته او، زمانی که ملا منصور از قوم اسحاق زی به حیث رهبر طالبان تعیین شد، مخالفت‌هایی از جانب قوم نورزی بروز کرد و به همین دلیل ملا رسول شاخه جدید طالبان را اساس گذاشت.

مژده می‌گوید: «انتخاب او شاید مخالفت‌هایی را که از سوی قوم نورزی وجود داشت و ملا رسول از آن نمایندگی می‌کرد، به پایان برساند.»

به باور مژده، تعیینات جدید در سطح رهبری طالبان مشابه همان برنامه‌ای است که ملا منصور به پیش می‌برد. به گفته او، ملا منصور با تعیین سراج الدین حقانی از شرق افغانستان به حیث معاون خود، خواست این تصور را در صفوف طالبان ازبین ببرد که گویا همه امور به دست قندهاری‌ها است.

در تعیینات جدید نیز سراج الدین حقانی و ملا محمد یعقوب، پسر ملا عمر به حیث معاونین آخندزاده تعیین شده اند. مژده می‌گوید که هدف از این تعیینات، از یک طرف جلب طالبان سمت مشرقی است، از سوی دیگر تلاش می‌شود احترامی که طالبان به خانواده ملا عمر دارند، حفظ شود.