مرگ ملا عمر فرصت خوب برای صلح؟

رهبری جدید طالبان افغانستان با چالش دوگانه مواجه است تا به شورشی وحدت بخشد که طرفداران آن سالها زیر نام ملا عمر می جنگیدند و حرکت متلاشی شده را زیر یک پرچم گردهم آورد که اعضای آن به یک گروه افراطی تر یعنی "دولت اسلامی" رو می آورند.

زمانی که مقامات رسمی افغانستان ابراز خوشبینی کردند که فرصت خوبی برای صلح پیش آمده است، نخستین شکاف به روز جمعه در گروه طالبان آشکار شد، وقتی که یعقوب فرزند ملا عمر و درعین زمان یکی از رهبران جوان دیگر این گروه نوع برگزاری و نتیجه انتخاب رهبر جدید را رد کرد.

یک دیپلومات در کابل اظهار کرد که حکومت افغانستان امیدوار است که با گم شدن اسطوره ملا عمر به عنوان رهبر تصمیم گیرنده در سال های اخیر، طالبان ضعیف خواهند شد و به عنوان یک حرکت سیاسی اهمیت خود را از دست خواهند داد.

مقامات و تحلیل گران به این نظر هستند که طالبان بدون ملا عمر توانایی شان را برای مطیع کردن اعضای شان از دست داده اند که ملا عمر با نسبت دادن لقب "امیر المومنین" برای آنها رهبری خود را مشروعیت بخشیده بود.

ملا اختر منصور که اخیراً به عنوان جانشین ملا عمر انتخاب شد، در مدت سه سال گذشته به نام ملا عمر سخن می گفت و عمل می کرد. گفته می شود که منصور در مذاکرات صلح اخیر در شهر مری پاکستان با نمایندگان حکومت افغانستان نقش مهمی داشت، اما او نیز به فرماندهان جنگی اش هدایت داد تا به جنگ شدت بخشند؛ منصور در یک پیام صوتی منسوب به او، تاکید کرده است که "جهاد" آنان تا برقراری نظام اسلامی ادامه خواهد یافت.

در جنگ با طالبان که از 14 سال به این سو با نیروی بین المللی و افغانستان ادامه دارد و منجر به کشته شدن شماری زیاد سربازان خارجی و داخلی و به خصوص چندین هزار مردم ملکی شده است.

اما حکومت فاقد اتحاد افغانستان حالا به وحدت نیاز دارد تا از وضعیت کنونی بحران رهبری طالبان به خوبی به نفع صلح استفاده کند. هارون میر تحلیلگرسیاسی افغانستان در این باره گفت که حکومت وحدت ملی یک پارچه نیست. طالبان نشان داده اند که در وضعیت مشابه قرار دارند. و این وضعیت گفتگو میان آنها را مشکل می سازد.

هارون میر می افزاید: "این فرصت خوبی برای حکومت افغانستان است تا استراتیژی مذاکره با طالبان را مورد بازنگری قرار دهد و شورای عالی صلح را با ساختار جدید دوباره فعال کند و آن را هرچه بیشتر با اعضای جدید و صلاحیت توانایی برای گفتگو به نفع همه افغان ها مستقل سازد."

حکومت ایالات متحده امریکا به روز جمعه اعلام کرد که مرگ ملا عمر شانس خوبی را برای رشد هرچه بیشتر ثبات در افغانستان فراهم می سازد. در اعلامیه قصر سفید افزوده شده است: تاهنوز "افغانستان یک جای خطرناک است و مردم آن از شورش وحشیانه رنج می برند که منجر به کشتن مردم بیگناه و مانع دورنمای صلح در این کشور می شود. و در یک چنین مرحله گذار، طالبان دو انتخاب دارند: به جنگ با مردم خود ادامه دهند و یا صلح را انتخاب کنند. اما ما طالبان را تشویق می کنیم تا از خواست رییس جمهور اشرف غنی در راستای صلح پیروی کنند و با حکومت افغانستان به صورت راستین صلح کنند. "