مراکش، راه فرار بدیل برای مهاجران

هنوز هم پناهجویان تلاش می کنند با قایق های کهنه و فرسوده از طریق بحیره اژه از ترکیه خود را به جزایر یونان برسانند. شانس موفقیت شان بعد از اجرایی شدن توافقنامه اتحادیه اروپا با ترکیه به طور قابل توجهی کمتر است. اما مهاجرت ها را نمی توان به سادگی از طریق توافقنامه و ایجاد موانع متوقف کرد. چنین توافقاتی تنها می تواند منجر به تغییر مسیر شود. این تغییر مسیر را اینک بیشتر اسپانیا احساس خواهد کرد. به همان اندازه که مسیر مدیترانه شرقی برای پناهجویان به بن بست تبدیل گردد، به همان اندازه غرب مدیترانه می تواند به مسیر جایگزین برای فرار تبدیل گردد. فرناندز دیاز وزیر داخله اسپانیا همواره تاکید کرده است که باید هوشیارانه با وضعیت در کشور همسایه اش مراکش به دلیل سرازیر شدن پناهجویان برخورد شود.

تنگه جبل الطارق بین اروپا و افریقا تنها 14 کیلومتر عرض دارد. از سالها به این طرف به ویژه افریقایی ها از کشورهای جنوب صحرای افریقا تلاش می کنند با قایق های کوچک از این طریق خود را به اروپا برسانند. این کار برای پناهجویان هر روز مشکل تر گردیده است زیرا مقامات مراکش نظارت بر سواحل کشور را تشدید کرده و قایق های قاچاقبران را متوقف می گردانند.

با این حال، قلمرو اسپانیا تا افریقا می رسد. از قرن ها شهرهای سبته و ملیله در ساحل شمال افریقا مستعمره اسپانیا اند. دیوارهای به بلندی شش متر با سیم خاردار باید از آمدن مهاجران غیر قانونی و بدون سند جلوگیری کند. اما بارها صدها پناهجوی که اکثر شان افریقایی اند، با استفاده از زینه تلاش می کنند از این دیوار عبور کنند. یکی از نگرانی های اسپانیا این است که این راه می تواند برای پناهجویانی از افغانستان، عراق و سوریه نیز مورد استفاده قرار گیرد.

3000 سوریایی در مراکش ثبت نام شده اند

در واقع، رقم سوریایی هایی که به مراکش می آیند، در سال های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است. ژان پاول کاوالیری، مسئول کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) در مراکش در مصاحبه با دویچه وله گفته است که "دلیل این امر، ازدحام در کشورهای همسایه سوریه، لبنان، ترکیه و اردن است." در کشورهای همسایه حدود چهار میلیون سوریایی زندگی می کنند. بنابراین، همواره شمار بیشتر مردم سوریه از راه های دیگر برای فرار استفاده می کنند. به گفته کاوالیری در حال حاضر در مراکش حدود 3000 سوریایی که درخواست پناهندگی داده اند، ثبت می باشند. اما در مورد اینکه به چه تعداد سوریایی در این کشور ثبت نام نکرده اند و می خواهند به سفر شان به طرف اروپا ادامه بدهند، چیزی نگفته است.

تا سال گذشته، سوریایی ها می توانستند بدون ویزا به الجزایر پرواز کنند و پس از آن تصمیم بگیرند که آیا آنها می خواهند از طریق مراکش و یا لیبیا به اروپا به سفر شان ادامه بدهند یا خیر. به یک مقیاس کوچک حتی اسپانیا برای سوریایی ها به عنوان پناهجو اجازه ورود به کشور را می دهد.

تا زمانی که مسیر بالقان به روی پناهجویان باز بود، راه مراکش بسیار محبوب نبود. اما اینک بعد از مسدو شدن کامل مسیر بالقان و بحیره اژه، مسیر مراکش برای پناهجویان دوباره جذاب گردیده است.

کارل کوپ از سازمان کمک به پناهجویان (پرو ازول) به این باور است که فعلاً نمی توان از یک میزان بالای پناهجویان در مسیر مراکش چون مسیر بالقان حساب کرد. او در ادامه می گوید که "از این راه تنها کسانی که پول کافی برای رشوت دادن دارند، استفاده می کنند."

شواهدی برای افزایش پناهجویان وجود ندارد

آلبرتو سیناته از سازمان کمک به پناهندگان اسپانیا ( CEAR) نیز به این باور است که رقم پناهجویانی که از راه مراکش می خواهند خود را به اروپا برسانند، افزایش نیافته است. او در ادامه می گوید که کسانی که از عراق و سوریه به عنوان پناهنده به اسپانیا می آیند، تقریباً همه پذیرفته می شوند.

کاوالیری، مسئول کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در مراکش می گوید که "هنوز خیلی زود است که یک ارزیابی از تاثیر مسدود شدن مسیر بالقان بیرون داد." او در ادامه می گوید سوریایی ها در مراکش نیز می توانند یک مکان امن برای زندگی پیدا کنند. اما بسیاری از سوریایی ها و همچنین پناهندگان و مهاجران از کشور های دیگر، نمی خواهند در مراکش بمانند.

کوپ می گوید اینکه کدام راه فرار را پناهجویان استفاده می کنند، هنوز مشخص نیست. بحیره سیاه، سواحل البانیا یا مسیر بسیار خطرناک از طریق لیبیا و تونس که به جزایر مدیترانه در ایتالیا وصل است، هنوز می شود مورد استفاده مهاجران قرار گیرند. مسیر فرار از طریق مراکش به اسپانیا تنها یکی از این راه های فرار به شمار می رود. علاوه بر این برای این مسیر مقدار زیادی پول نیاز می رود. به گفته کوپ، روشن است که از مسدود شدن مسیر بحیره اژه و بازگشت پناهجویان به ترکیه کسی که بهره می برد، قاچاقبران اند. او می گوید که اینک "زمان صنعت قاچاقبری است. قاچاقبران تصمیم می گیرند که از کدام راه های جدید برای رسیدن به اروپا باید استفاده کرد."