مجازات اعدام در مبارزه علیه قاچاق مواد مخدر تاثیری ندارد

یک روستا در ایران بدون مرد است. همه ساکنان مرد این روستا به جرم قاچاق مواد مخدر اعدام شدند. شهیندخت مولاوردی معاون رئیس جمهور ایران در امور زنان و خانواده، این موضوع را در ماه فبروری افشا کرد. او همچنین مناسب بودن احکام اعدام را زیر سوال قرار داده گفته است که در آینده چه کسی از زنان بیوه و یتیمان مراقبت می کنند. در ایران، برای این گروه از انسان ها هیچ حمایتی از جانب حکومت وجود ندارد.

روستای بدون مرد در ولایت بلوچستان قرار دارد، شهری که از نظر اقتصادی از توجهات افتاده و در مرز با پاکستان و افغانستان موقعیت دارد. در این روستا قاچاق مواد مخدر و قاچاق در مجموع بسیار گسترده است. این منطقه از خشکسالی نیز رنج می برد. اغلب تجارت مواد مخدر تنها منبع درآمد مردم است. کمبودی مواد مخدر در اینجا احساس نمی شود، زیرا افغانستان، کشور همسایه ایران، بیش از 90 درصد از تریاک جهان را تولید می کند که مواد اولیه برای هیروئین است. اداره استخبارات مرکزی آلمان مسیر ایران - ترکیه را راه اصلی قاچاق هروئین از افغانستان به اروپای غربی و مرکزی می داند.

در هر دو طرف انسان ها قربانی می شوند

بلوچستان ایران اولین توقفگاه در این مسیر است. همچنین برای حکومت ایران این روستا اولین جبهه مبارزه با قاچاق مواد مخدر است. بر اساس آمار رسمی، از سال 1979 به بعد بیش از 3700 نفر از اعضای نیروهای مسلح ایران در مبارزه علیه قاچاق مواد مخدر کشته شده اند.

چنانکه این روستای بدون مرد نشان می دهد، برای محاکم ایران زندگی انسان اهمیتی زیادی ندارد. در سال 2015، 966 نفر اعدام شدند. جرم حدود دو سوم، یعنی 638 تن آنها جرایم مربوط به مواد مخدر بود. این رقم بیش از ارقام 25 سال گذشته است. کسی که در ایران با حداقل پنج کیلوگرام تریاک، 30 گرام هیروئین و یا مت آمفتامین گرفتار شود، باید روی حکم اعدام حساب نماید. در سراسر جهان برای قاچاق مواد مخدر، در 32 کشور حکم اعدام وجود دارد. اما به ویژه در کشورهای ایران، عربستان سعودی، چین، اندونیزیا، تایلند و سنگاپور حکم اعدام واقعا تطبیق می گردد.

با وجود مجازات شدید، قاچاق مواد مخدر همچنان یکی از کارهای پردرآمد و پر رونق در ایران به شمار می رود. بر اساس اطلاعات "واحد مبارزه با مواد مخدر جمهوری اسلامی" روزانه 100 نفر به استفاده از مواد مخدر شروع می کنند. به گفته وزارت کار و امور اجتماعی ایران، 70 درصد از این افراد معتاد می شوند. در مجموع، تعداد معتادان به مواد مخدر در جمعیت 78 میلیونی ایران به حدود سه میلیون نفر تخمین زده می شود. حتی نقش ایران به عنوان کشور ترانزیت در مقدار مواد مخدر کشف و ضبط شده نیز منعکس شده است. در 2012 سه چهارم از تریاک جهان و یک چهارم از هروئین و مورفین در ایران مصادره شده بود.

مت آمفتامین، مواد مخدری که گسترش پیدا کرده

تریاک دارای سابقه طولانی در فرهنگ ایران است و هنوز هم از محبوب ترین مواد مخدر به حساب می آید. اما مت آمفتامین که معمولا به عنوان "کریستال مت" شهرت دارد، فعلا خریداران زیادی دارد. در همین حال، "کریستال مت" در ایران دومین ماده مخدره محبوب به حساب می آید.

کامبیز سلطانی نژاد، رئیس موسسه سم شناسی در آغاز ماه جنوری اعلام کرد که استفاده از مت آمفتامین به طور پیوسته از سال 2009 به این طرف افزایش یافته است. در همین حال مت آمفتامین ایرانی به آسیا صادر می شود. تنها در مالیزیا 75 ایرانی محکوم به اعدام شدند، زیرا آنها می خواستند مواد مخدر را به داخل کشور قاچاق کنند. یک گزارش سازمان ملل متحد نشان می دهد که ایران چهارمین وارد کننده پزودوافدرین در سال 2012 در جهان بوده است. پزودوافدرین یکی از مهم ترین مواد اولیه برای تولید مت آمفتامین است.

حسن رفیعی، جامعه شناس در تهران می گوید که به کریستال مت می توان در ایران به راحتی دسترسی پیدا کرد. او در مصاحبه ای با دویچه وله می گوید: «کسی که کریستال مت استفاده کرده و با این حلقه ها آشنا باشد، می تواند به سادگی از طریق تیلفون فرمایش بدهد. در ظرف ده دقیقه به خانه می رسانند." رفیعی معتقد است که مقامات با قاچاقچیان مواد مخدر بسیار با مدارا برخورد می کنند، زیرا با وجود صدور حکم اعدام های بیشمار بسیاری از احکام اعدام اجرایی نمی گردند.

پارلمان می خواهده مجازات اعدام برای فروشندگان مواد مخدر را لغو کند

با این حال، فعالان حقوق بشر از چندین سال به این طرف هشدار می دهند که اعدام های گسترده نمی تواند مشکلات مواد مخدر ایران را حل کنند. عبدالکریم لاهیجی، نایب رئيس "انجمن بین المللی حقوق بشر" موج اعدام ها در مبارزه با مواد مخدر را محکوم کرده و آن را بی معنی و بی اثر عنوان کرده است. لاهیجی در مصاحبه با دویچه وله گفت که "در اوایل سال 2015، ما برای مقامات ایرانی بیش از 100 پیشنهاد برای مبارزه با مواد مخدر را ارائه کردیم. یک بخش از آن، تقاضای الغای مجازات اعدام برای جرم و جنایات مرتبط به مواد مخدر بود." او با در نظر داشت شهرت بین المللی ایران استدلال می کند: "به دلیل رقم بالای اعدام ها، ایران بارها مورد انتقاد قرار گرفته است. اگر مجازات اعدام برای جرایم مربوط به مواد مخدر لغو گردد، بالافاصله تعداد اعدام ها 70 درصد کاهش پیدا می کند."

فعالان حقوق بشر در همین رابطه در ایران حامیانی هم دارند که غیرمعمول است: حتی واحد مبارزه با مواد مخدر جمهوری اسلامی، مجازات اعدام را اشتباه خوانده است. این کمیته از پیش نویس قانونی در پارلمان حمایت می کند که بر اساس آن باید مجازات اعدام برای جرایم مربوط به مواد مخدر لغو گردد. 70 تن از نمایندگان پارلمان این مسوده قانون را امضا کرده اند.